ماهی قرمز و نوروز زایی در عراق
#
خبرگزاری جمهوری اسلامی 88/01/01
اجتماعی.نوروز.عراق
بغداد- هر تازه واردی که دیروز جمعه پا در سوق الغزل (بازار غزل ) در
منطقه شورجه در مرکز پایتخت عراق می گذاشت ، تصور نمی کرد، اینجا عراق
است و آن را با یکی از بازارهای ایران اشتباه می گرفت .
ساعاتی مانده به تحویل سال، حوضچه های شیشه ای و تشت های مسی و پلاستیکی
که در آن ماهی های کوچک قرمز می چرخیدند در هر گوشه ای از بازار غزل دیده
می شد و تعداد زیادی در حال خرید ماهی قرمز بودند.
بسیاری از رهگذران کودکان خود را همراه آورده بودند و ماهی قرمز می
خریدند.
یکی از فروشندگان می گفت که چند سالی است که بازار ماهی قرمز در آستانه
نوروز رونق گرفته و مردم در این روز اقبال گسترده ای برای خرید ماهی قرمز
نشان می دهند.
براساس یک سنت که در چند سال اخیر در عراق مرسوم شده ، بسیاری از خانواده
ها در این ایام ، ماهی قرمز را خریداری و در منزل نگهداری می کنند و سپس
بعد از مدتی در رودخانه دجله یا آبهای جاری آنها را رها می کنند.
هر سال که می گذرد اقبال مردم عراق اعم از کردها و عربها به عید نوروز
بیشتر می شود و به این مناسبت آیین ها و سنت هایی که به فراموشی سپرده
شده بود، احیا می کنند.
کردهای ساکن بغداد که اکثر آنها کردهای شیعه هستند، نیز به تدریج درصدد
احیای سفره های نوروزی هستند.
ام نصیر پیرزنی کردتبار از شیعیان عراق است که امسال برای اولین بار بعد
از سالها فراموشی دوباره در کنار سفره نوروزی نشست تا خاطرات جوانی اش را
از سفره های نوروزی در بغداد تداعی کند.
او به خبرنگار ایرنا گفت : قدیم ها (قبل از روی کار آمدن بعثیها به قدرت
در عراق ) حدود دو سه هفته قبل از عید نوروز به تعداد افراد خانواده ،
کوزه های گلی می ساختیم و در آنها گندم می کاشتیم .
دمدمای نوروز گندم ها را که در کوزه گلی رشد کرده و بالا می آمدند، دریک
سینی بزرک مسی قرار می دادیم و در آن کوزه های سبزه را می گذاشتیم و در
کنار آن کاسه ای خشکبار، بشقابی میوه ، یک کله کاهو، آیینه و ماهی قرمز
قرار می دادیم و شمع و بخور روشن می کردیم .
ام نصیر ادامه می دهد: همه افراد خانواده دور تا دور سینی جمع می شدند و
دمبک و دهل و سرنا می آوردند و ساز می نواختیم و شعر می خواندیم و شادی
می کردیم تا سال تحویل می شد.
او در حالی که آه از سینه بیرون می کشد با حسرت می گوید: یادش بخیر! قدیم
ها خیلی قشنک بود، خودرو اجاره می کردیم و همه خانواده یا فامیل می
رفتیم سلمان پاک .
سلمان پاک نامی است که عراقی ها به بارگاه صحابی جلیل القدر، سلمان
فارسی اطلاق می کنند که در شهر مدائن در 25 کیلومتری جنوب بغداد واقع
است .
منطقه مدائن در برگیرنده بارگاه مطهر سلمان فارسی و طاق تاریخی کسری است
و به دلیل چشم انداز و نخلستانهای زیبایش ، مدائن در گذشته در ایام نوروز
و مناسبت های شاد پذیرای هزاران گردشگراز اهالی بغداد و دیگر شهرهای
نزدیک بود، اما اکنون این منطقه به دلیل جو ناامنی ، هنوز نمی تواند
زایران و گردشگران را به حضور بپذیرد.
جشنهای نوروز اگرچه در شهرهای کردنشین شمال عراق با جشن و پایکوبی و
اسطوره کاوه آهنگر گره خورده ، اما در بین شیعیان عراق (اعم از عربها و
کردها) همواره اولین روز فروردین که مصادف با 21 مارس است ، با زیارت
بارگاه مطهر حضرت امیر علی (ع ) پیوند خورده است .
در چنین روزی بسیاری از شیعیان به میمنت اول سال بهاری به زیارت
امیرمومنان علی (ع ) می روند و پس از آنجا بر مزار بستگان و نزدیکان خود
در قبرستان بزرک وادی السلام حاضر می شوند.
با وجود این که رژیم سابق بعث ، اجازه نمی داد مردم این کشور آیین های
ویژه نوروز را برگزار کنند و تمام تلاش خود را برای محو این آیین بکار
بسته بود، اما حتی این رژیم هم نمی توانست از جاذبیت های آن چشم بپوشد.
به همین دلیل ، تعطیلی سراسری عید نوروز در عراق که از آغاز استقلال این
کشور در زمان عبدالکریم قاسم رسمیت یافته بود، به سنتی تبدیل شد که حتی
در دوره رژیم بعث هم محترم شمرده می شد و هنوز این سنت جاری است ، هرچند
در منطقه کردستان عراق یک هفته تعطیلی رسمی است .
نوروز برای عراقیها تداعی کنند زایش دوباره زمین است و به همین دلیل به
آن جشن درخت گفته می شود و در این ایام درختکاری و نهال کاری رونق می
گیرد و بسیاری از مردم که باغچه های خانگی دارند به آنها سرو سامان می
دهند.
در خصوص نامگذاری جشن درخت ، برخی ها نیز اعتقاد دارند که صدام حسین و
وابستگان ناسیونالیست وی طرح عنوان جشن درخت را با هدف جلوگیری از ربط
دادن این جشن ها به نوروز باستانی می دانند.
دولت عراق امسال برای اولین بار به مناسبت حلول بهار، هفته کشاورزی در
این کشور اعلام کرده که از 15 تا 21 مارس ادامه یافت و طی این مدت ،
تعدادی نمایشگاه محصولات کشاورزی در گوشه و کنار عراق برگزار شد و در آن
تعدادی از کشورهای خارجی نیز حضور داشتند.
علاوه بر اینها، هر ساله در استان نینوا در شمال عراق ، جشنواره بهار
برگزار می شود که هدف اصلی آن دعا برای افزایش محصول و بارش باران است .
نوروز تنها جشن ویژه کردهای شمال عراق به شمار نمی رود بلکه این سنت با
مقدسات ملت عراق گره خورده و جنبه عبادتی یافته که طی آن ، مردم این کشور
از خداوند ازدیاد محصولات کشاورزی خود و افزایش بارندگیها را درخواست می
کنند.
خاورم 1516**1443**229**1179**
