به گزارش خبرنگار ایرنا، مراسم بزرگداشت و سالروز تولد استاد 'محمد علی موحد' شب گذشته (سه شنبه) با حضور استادان برجسته فرهنگ، ادب و اندیشه همچون 'احمد سمیعی'، 'ضیا موحد'، 'حسین معصومی همدانی'، 'محمدرضا شفیعی كدكنی'، 'هوشنگ مرادی كرمانی'، حجت الاسلام 'سیدمحمد دعایی' و 'غلامعلی حداد عادل' رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی برگزار شد.
در این مراسم، استادان و همكاران استاد محمدعلی موحد ضمن بیان خاطرات خود از سال‌ها همكاری با ایشان به بررسی كارنامه پربار علمی و فرهنگی این استاد پرداختند.
'احمد سمیعی' عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی در باره افكار و اندیشه استاد موحد گفت: استاد از جمله افراد حقیقت‌جو است و هر گونه انحراف از حقیقت ایشان را از جای برمی‌كند و آزار می‌دهد.
وی با بیان این كه استاد موحد فرزانه حقیقت جو و نوجو است، اظهار داشت: ایشان همان قدر كه در مورد آثار قدیم تحقیق كرده‌اند، فردی مطبوعاتی هستند و به آثار جدید نیز توجه دارند.
سمیعی افزود: استاد موحد خوش سلیقگی در انتخاب آثار داشت به عنوان نمونه در كتاب 'خزران' و 'ایوان ایلیچ' آرای او تازه است و خلاف سخن‌هایی است كه در آن زمان مطرح می‌شد.
سمیعی با اشاره به كتاب 'مقالات شمس تبریزی' بیان كرد: شمس در طول تاریخ غریب بوده و سخن‌های او خلاف عرف است كه مولانا عاشق شمس می‌شود و استاد موحد در این كتاب از شمس افسانه‌ای، یك شمس تاریخی می‌سازد.
'حسین معصومی همدانی' نیز در این مراسم گفت: استاد موحد با توجه به شرایط نقد در جامعه كار گرانقدری را در تالیف كتاب 'خواب آشفته نفت' كرد؛ به گونه‌ای كه گویی تاریخ مطرح شده در این كتاب را زندگی كرده است.
وی افزود: ارزش‌های بسیاری در این كتاب موجود است كه از آن جمله خردمندی، فرزانگی و حكمتی در این كتاب نهفته است كه قابل توصیف نیست.
معصومی همدانی تصریح كرد كتاب 'خواب آشفته نفت' جز معدود كتاب‌های تاریخی است كه پس از مدتی جز سرمایه‌های كشور محسوب خواهد شد.
برخی از استادان و دوستان استاد محمد علی موحد همچون 'عبدااله كوثری' و 'سعید جلالی' در مراسم حضور نداشتند اما پیام‌هایی را برای ایشان ارسال كرده بودند.
'عبدالله كوثری' مترجم و شاعر در پیام خود با اشاره به انتشار كتاب 'مقالات شمس تبریزی' می نویسد: این كتاب مرا كه مثل بسیاری از دلباختگان مولانا سال‌های سال حیران و سرگردان در معمای وجود شمس مانده بودم به شناخت بیشتر این سیمای نجیب و سختكوش و فروتن رهنمون شد.
وی می افزاید: پس از انتشار این كتاب، بحث درباره مولانا و شمس یكی از مشغله‌های بسیار محمد علی موحد شد و این خوان پرنعمتی بود كه ما بر آن نشستیم و بسیار ناشنیده‌ها را شنیدیم و بسیار ناخوانده‌ها را خواندیم، باغ سبز یكی از ثمرات آن گفتار‌ها و جستجو‌ها بود.
كوثری اظهار داشـت: كتاب 'خواب آشفته نفت' دیگر اثر استاد موحد است كه دست كم برای من جامع‌ترین پژوهش و یكی از منصفانه‌ترین و سنجیده‌ترین داوری‌ها درباره جنبش ملی كردن صنعت نفت و پیامدهای آن بوده و هست، این كتاب گوشه‌ای دیگر از توانایی‌ها و دانش گستردة این آزاده مرد را بر من آشكار كرد.
وی ترجمه‌های استاد موحد را از سفرنامه ابن بطوطه و بهگواد گیتا و چهارمقاله آیزایا برلین و فصوص‌الحكم را از بهترین ترجمه‌های این روزگار دانست.
این مترجم با بیان اینكه استاد موحد با انتشار مقالات شمس تبریزی كتابی هدیه كرد كه دست كم به اندازه غزلیات مولانا خواندنی است، افزود: این كتاب برای درك عمیق‌تر و شناخت بهتر جهان مولانا ضرورت قطعی دارد.
كوثری درباره شناخت خود از استاد موحد گفت: در كتاب 'خواب آشفته نفت' موحد را پژوهشگری آگاه و منصف و دور از داوری‌های هیجان زده و یك‌سویه یافتم و در ترجمه فصوص‌الحكم مردی آگاه از رمز و راز اندیشه‌ای كه هنوز هم چنان كه بایست به ژرفای آن راه نیافته‌ام.
در پایان این مراسم استادان، دوستان استاد محمد علی موحد و موسساتی همچون مركز فرهنگی شهر كتاب، بنیاد شمس تبریزی، موسسه اكو هدایایی را به ایشان تقدیم كردند.
'استاد محمدعلی موحد'، مورخ و پژوهشگر تاریخ و فرهنگ ایران و مصحح نامدار، در سال 1302 در شهر تبریز دیده به جهان گشود.
موحد در سال 1329 به شركت نفت آبادان رفته و پس از خلع ید انگلیسی‌ها در سال 1332 سردبیری روزنامه شركت نفت را به عهده گرفت و در همین سال به تهران انتقال یافت، وی در سال 1332 كار بر روی ترجمه رحله این بطوطه(سفرنامه ابن‌بطوطه) را انجام داد كه در سال 1336 منتشر و به واسطه قدرت قلم و شیوایی ترجمه، مورد توجه ارباب فضل قرار گرفت و نام موحد بر سر زبان‌ها افتاد. چنان‌كه استادانی چون 'مجتبی مینویی' و 'محمدعلی جمال‌زاده' او را مورد تشویق و تفقد قرار دادند.
دكتر موحد تحصیلات خود را در دانشكده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران ادامه داد و موفق به اخذ مدرك دكترای حقوق خصوصی از این دانشگاه شد و در سال 1338 پس از فراغت از تحصیل برای آشنایی بیشتر با مباحث حقوق بین‌الملل به انگلستان رفته و مطالعات خود را زیر نظر پرفسور جنینگز در كمبریج و پروفسور شوارتزنبرگ در لندن ادامه داد.
همچنین در این دوران با ایران‌شناسانی چون آربری، مینورسكی و لاكهات مجالست كرده و به تحقیق روی نسخه‌های خطی موجود در موزهٔ بریتانیا پرداخت و از این میان نسخه سلوك‌الملوك تالیف 'فضل‌الله روزبهان خنجی' متخلص به امین را برای تصحیح انتخاب كرد.
وی علاوه بر وكالت پایه یك دادگستری، از آغاز تاسیس شركت ملی نفت ایران در كادر حقوقی شركت نفت وارد شد و تا بالاترین درجات (مشاور عالی رئیس هیئت مدیره، مشاور ارشد و عضو اصلی هیئت مدیره) انجام وظیفه كرده و در ابتدای تاسیس اوپك به مدت شش ماه معاونت اجرایی آن سازمان در ژنو را عهده‌دار بوده است.
دكتر موحد در كنار مشاغل رسمی به تدریس حقوق مدنی و حقوق نفت در دانشكده حقوق دانشگاه تهران و دانشكدهٔ علوم مالی و حسابداری پرداخت.
وی در طول زندگی خویش همواره مشغول به تحقیق، تالیف و ترجمه بوده و آثار بزرگی از خود به یادگار گذاشته كه بی‌شك، بزرگ‌ترین آنها تحقیق در متون عرفانی، به ویژه چاپ انتقادی مقالات شمس تبریزی است.
موحد همچنین كتاب 'خواب آشفته نفت' كه به تاریخ معاصر ایران در دوره زمامداری مصدق و بعد از آن و ماجرای نفت می‌پردازد تالیف كرده كه این كتاب جایزه كتاب سال جمهوری اسلامی در حوزه تاریخ(تالیف) را به مولف و ناشر اختصاص داد.
دكتر موحد در مردادماه سال 1386 در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به خاطر عمری خدمات فرهنگی مورد تقدیر قرار گرفت.
وی در زمینه مولوی پژوهی هم دستی‌چیره دارد و مقالات و كتاب‌‌هایی در این زمینه تالیف كرده است.
'حدیقه‌الحقیقه'، از ابوالفتح محمدبن شیخ‌الاسلام احمد جام (ژنده‌پیل) (تصحیح و تعلیق)، 'به‌گود گیتا' (ترجمه)، 'نفت ما و مسائل حقوقی آن'، 'عدالت و انرژی'، از ایوان ایلیچ (ترجمه)،'سفرنامه ابن بطوطه' (ترجمه)، 'خزران' از 'آرتور كستلر' (ترجمه) از جمله آثار استاد محمدعلی موحد هستند.
تهرام/7245/1275
تهران بزرگ - اصحاب فرهنگ و انديشه روز گذشته آغاز نودمين سال از زندگي استاد 'محمدعلي موحد' مورخ و پژوهشگر تاريخ و فرهنگ ايران را جشن گرفتند.
