فرش دستباف هنري اصيل كه نيازمند حمايت بيشتر مسوولان است

فرش دستباف از هنرهای اصیل كشورمان به شمار می رود كه فعالیت برای بافت آن در تمامی نقاط ایران پراكنده است و در این میان خراسان نیز جایگاهی دیرینه ای و در خور دارد.

بیشترین دوران شكوفایی فرش دستباف در این خطه به حدود 400 سال گذشته برمی گردد. در نیمه قرن 13 بازرگانان تبریزی در مشهد نیز همانند تبریز، اراك، كرمان و كاشان كارگاههای قالیبافی بزرگ تاسیس كردند. به همین علت امروزه هر دو سبك بافت تركی و فارسی در مشهد رایج است.

گرچه فرش دستباف سهمی در خور در میان صادرات غیرنفتی ایران دارد اما تولیدكنندگان و صادركنندگان آن با مشكلاتی در این زمینه مواجه هستند.

جمعی از شركت كنندگان و بازدیدكنندگان هفتمین نمایشگاه فرش دستباف مشهد طی گفت و گو با خبرنگار ایرنا ضمن اشاره به همین مشكلات، خواستار توجه بیشتر مسوولان مرتبط نسبت به رفع موانع فراروی تولید و صادرات فرش شدند.

یكی از دست اندركاران تولید فرش دستباف از اصفهان كه در این نمایشگاه حضور دارد گفت: بالا بودن قیمت مواد اولیه به عنوان یكی از مشكلات مهم فرش دستباف بر افزایش قیمت تمام شده آن تاثیر زیادی گذاشته است.

'علیرضا بهرامی' با اشاره به افزایش بیش از 100 درصدی قیمت مواد اولیه تولید فرش دستباف طی سه سال گذشته افزود: این معضل در كنار افزایش قیمت حاملهای انرژی موجب بروز تنگناهایی برای دست اندركاران صنعت فرش شده است.

وی از مسوولین ذیربط خواست با پرداخت تسهیلات و یارانه لازم زمینه ساز كاهش قیمت تمام شده تولید فرش شوند تا از این طریق تولیدكنندگان مورد حمایت قرار گیرند.

یكی از دست اندركاران صادرات فرش دستباف نیز می گوید این صنعت از ظرفیتهای بسیاری در تولید و صادرات برخوردار است لذا در صورت حمایت بیشتر مسوولان، می تواند نقش مهمی در رونق اقتصادی و اشتغالزایی كشور داشته باشد.

'محمود حكیمی' اضافه كرد: كشورمان با توجه به سابقه تاریخی و جایگاه خاص در صنعت تولید فرش دستباف دارای وجهه خاصی در جهان می باشد و فرشهای تولیدی ایران بازارهای مصرف بسیاری در كشورهای مختلف اروپایی، آمریكایی و آسیایی را به خود اختصاص داده است.

وی بیان كرد:‌ برخی از كشورها با سوء ‌استفاده از جایگاه فرش ایران در سطح بین المللی با كپی برداری نقشه های معتبر فرش ایرانی فرشهایی با كیفیت بسیار پایین به نام فرش ایرانی تولید و در بازارها مصرف جهانی عرضه می كنند.

او گفت: تداوم این وضعیت موجب صدمه زدن به جایگاه فرش دستباف ایران در كشورهای دیگر می شود لذا مسوولان باید تدابیر خاص برای رفع این معضل اقدام عاجلی بكنند.

وی افزود: در واقع رقبای فرش ایران از نام معتبر كشورمان برای فروش و عرضه محصولات خود سوءاستفاده می‌كنند.

یكی از تولیدكنندگان و فروشندگان فرش كه از تهران به بازدید نمایشگاه مشهد آمده نیز گفت: فرش دستباف از تنوع كمتری در نقشه در مقایسه با فرشهای ماشینی برخوردار است.

'الیاس مشتاق' اظهار داشت: برخی از تولیدكنندگان به صورت سنتی و خانگی و با همان نقشه های قدیمی در روستاها مبادرت به تولید فرش دستباف می كنند.

وی تجمیع تولیدكنندگان در مجتمعهای فرش دستباف را یكی از رویكردهای مهم دولت برشمرد و خواستار توسعه كمی و كیفی این اقدام شد.

او گفت:‌ ایجاد مجتمعهای فرش دستباف علاوه بر تجمیع تولیدكنندگان این صنعت و پرهیز از پراكنده كاری آنان زمینه ای فراهم می شود كه مسوولین با ارایه نقشه های جدید و پرداخت تسهیلات لازم، از دست اندركاران این بخش بیشتر حمایت كنند.

یكی از فروشندگان فرش دستباف مشهد نیز گفت: 'كاهش قیمت مواد اولیه، قیمت تمام شده، هزینه تولید و تنوع پذیری در تولید' در افزایش رقابت پذیری فرش دستباف بسیار موثر است.

'بابك خسروی' بازاریابی و درك درست از نیازهای بازارهای مصرف داخلی و كشورهای هدف را در تولید هدفمند فرش دستباف مهم دانست و خواستار توجه دست اندركاران ذیربط نسبت به این امر شد.

رییس اتحادیه صادركنندگان فرش دستباف خراسان رضوی نیز گفت: فرش دستباف از ظرفیتهای بسیاری در تولید و صادرات برخوردار است و می تواند سهم قابل توجهی از سهم صادرات غیرنفتی را به خود اختصاص دهد.

'هادی مخملی' افزود: با برگزاری نمایشگاه فرش دستباف مشهد موقعیت مناسبی برای معرفی بیش از پیش توانمندیهای این صنعت به مردم، جامعه و افزایش شناخت تولید كنندگان و صادركنندگان این بخش با یكدیگر، تبادل نظر بین آنان و در نهایت كمك به توسعه صنعت فرش دستباف فراهم شد.

وی مهمترین هدف برگزاری نمایشگاه فرش در مشهد را ایجاد بستری مناسب جهت رونق بخشیدن به تعاملات تجاری، هم ‌اندیشی در تقویت توانمندیها و ارایه تولیدات متنوع و برتر این صنعت، ارتقای سهم ایران در بازارهای جهانی فرش، افزایش تقاضای فرش در بازارهای داخلی و میراث‌داری هویت ایرانی ذكر كرد.

او سایر اهداف مهم برگزاری نمایشگاه را تولید فرش مبتنی بر سفارش پذیری، ارایه آخرین خلاقیتها و ایده‌های نوین دستبافان فرش ایرانی و ایجاد زمینه مناسب برای برقراری ارتباط و تبادل تجارب كارشناسان برشمرد.

معاون توسعه بازرگانی داخلی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی هم گفت: سالانه بطور متوسط 750 هزار مترمربع انواع قالی، قالیچه و فرش دستباف در این استان تولید می شود و این میزان 25 درصد تولید و 20 درصد سهم صادرات كشور را به خود اختصاص می دهد.

'محمدرضا موحد' ادامه داد:‌ سهم این استان از درآمد ارزی سالانه صادرات فرش دستباف كشور 70 میلیون دلار است.

وی بیان كرد: در بخش تولید هم سالانه 15 هزار تن پشم، 200 تن پیله ابریشم و 100 هزار تن وش پنبه در خراسان رضوی تولید می شود.

وی گفت: مجموع تولیدات مواد اولیه مرتبط با فرش دستباف در این استان 40 درصد مجموع تولید كشور را تشكیل می دهد.

او گفت:‌ 18 اتحادیه فرش دستباف، بالغ بر 90 هزار بافنده در قالب بیش از 300 مجتمع قالیبافی متمركز و 85 كارگاه صنایع جانبی در خراسان رضوی فعالیت دارند.

قائم مقام مركز ملی فرش ایران هم گفت: فرش دستباف كشور با ظرفیتهای خاص خود نقش مهمی در ارتقا تولید ملی و رونق اقتصادی دارد.

'مهدی كاتب' به نامگذاری امسال به عنوان 'سال تولید ملی و حمایت از كار و سرمایه ایرانی' اشاره و بیان كرد: فرش دستباف با ظرفیتهای خاص خود نمود عینی تحقق شعار امسال است.

وی ادامه داد: حمایت از تولیدكنندگان و توسعه كمی و كیفی تولید فرش دستباف از طریق پرداخت تسهیلات بانكی به عنوان یكی از رویكردهای مهم این مركز طی سال جاری با قوت ادامه می یابد.

او شناسنامه ‌دار كردن فرش دستباف در 'سامانه ایران كد' را از دیگر اقدامهای مهم مركز ملی فرش ایران ذكر و بیان كرد:‌ بر این اساس تولیدكنندگان مربوطه می توانند با حداقل هزینه نسبت به ثبت و شناسنامه ‌دار كردن فرش تولیدی و دستباف خود در این سامانه اقدام كنند.

وی گفت:‌ همچنین برای محافظت از حق معنوی طراحان و صاحبان نقشه فرشهای دستباف و جلوگیری از كپی شدن آنها، اثر این طراحان بعد از ارزیابی نخستین در كتابخانه ملی ثبت می شود.

قائم مقام مركز ملی فرش ایران افزود: بر این اساس هر فرد فعال در صنعت فرش می‌تواند 'برند' خاص خود را به ثبت رسانده و با این برند فعالیت كند.

وی اظهار داشت: فروشندگان باید حفظ بازار و مشتریان فرش دستباف را در اولویت اقدامهای خود قرار دهند.

او مهمترین ملزومات حوزه فرش دستباف را حفظ ارتباط با مشتریان قدیمی وآشنایی با بهترین روشهای طراحی، شناخت توانمندی رقبا و نیازهای بالقوه و بالفعل و گارانتی و خدمات پس از فروش برشمرد.

وی گفت: بازاریابی و تبلیغات مناسب و درك درست از بازارهای هدف صادرات در آسیا و جهان، كاهش هزینه تمام شده و توجه به نیازهای بالقوه و بالفعل از جمله ضرورتهای مورد توجه مسوولان و فعالان تولید و صادرات فرش دستباف است.

كاتب از تولیدكنندگان و صادركنندگان فرش دستباف در كشور خواست تا بخشی از درآمد خود را برای تبلیغات و معرفی تولیداتشان اختصاص بدهند تا شاهد معرفی هر چه بهتر این صنعت در سطح داخل و خارج كشور باشیم.

قائم مقام مركز ملی فرش ایران در ادامه ارزش صادرات فرش دستباف كشور را طی پارسال 560 میلیون دلار ذكر و بیان كرد:‌ هدفگذاری ما طی امسال افزایش دو برابری این میزان است.

وی افزود:‌ همچنین از مجموع یك میلیارد و 300 میلیون دلار تجارت جهانی سالانه فرش دستباف جهان 500 میلیون دلار آن سهم ایران است.

او گفت: هم اكنون دو میلیون نفر در عرصه تولید فرش دستباف كشور فعالیت دارند و سالانه پنج میلیون مترمربع فرش در ایران تولید می شود.

وی بیان كرد:‌ بر اساس بررسی‌ انجام شده 70 درصد فرش دستباف ایران به خارج از كشور صادر می‌شود.

هفتمین نمایشگاه سراسری فرش دستباف مشهد با حضور 70 شركت كننده از استانهای خراسان رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، تهران و اصفهان طی روزهای 13 تا 17 تیر ماه جاری در محل نمایشگاه بین المللی مشهد برپا شد.

شركت كنندگان در این نمایشگاه آخرین تولیدات خود را در زمینه انواع فرشهای نفیس دستباف و ابریشمی و تابلوفرش، فرشهای تجاری و عشایری، گلیم و جاجیم و مواد اولیه مرتبط با فرش در معرض دید علاقه مندان قرار داده اند.ك/4

7490/659