در این میان استحصال طلا از استان زرخیز آذربایجان غربی به عنوان دارنده بزرگترین معادن طلای خاورمیانه مورد توجه خاص دولت و بخش صنعت و تولید قرار گرفته و در آینده نزدیك با بهره برداری از طرح های در دست احداث، شاهد تحولی عمیق در عرصه تولید و عرضه طلا و زیرمجموعه های فرعی آن از جمله زیورآلات و محصولات و تجهیزات، علمی، پزشكی، صنعتی و تخصصی خواهیم بود.
بی شك منابع معدنی نقش زیربنایی در فرایند توسعه اقتصاد كشور دارند و در این میان طلا به عنوان یك منبع ثروت با كاربرد ویژه در صنعت و پشتوانه سیستم پولی كشورهای جهان، از اهمیت خاصی برخوردار است.
تفاوت طلا با سایر عناصر در رابطه تاریخی آن با پول نهفته است و بر این اساس در چند سال اخیر منابع هنگفتی در زمینه اكتشاف طلا سرمایه گذاری شده است.
به رغم این اهمیت، اطلاعات در مورد ذخایر طلا در كشورمان بسیار پراكنده بوده و به لحاظ نداشتن یك سیستم بانك اطلاعاتی قوی، گردآوری، نگهداری و پردازش این اطلاعات به خوبی صورت نگرفته است.
با توجه به موقیعت طلا به عنوان یك سرمایه ملی و پشتوانه اقتصادی كشور، اطلاع رسانی در مورد آمار قیمت، تولید، ذخیره و ... این فلز گرانبها در ایران در مقایسه با دیگر كشورها برای برنامه‌ریزی بهتر در جهت استخراج و استفاده از آن مفید و حتی ضروری می‌باشد.
دولت نهم و دهم در سالهای اخیر تلاش نموده است با استحصال منابع معدنی از معادن راه را برای تغذیه واحدهای تولیدی و كارخانه ها فراهم نموده و خوراك این واحد ها را تامین و زمینه را برای تولید و اشتغال و در مجموع رفاه اجتماعی فراهم نماید و این تلاش با كلنگ زنی، افتتاح واحدهای تبدیلی، توسعه مراكز استخراج و نیز تسهیل در زمینه صادرات و ارائه تسهیلات بانكی مستتر شده است.
طی سالهای اخیر تحریم ها و محدودیت های مالی تجارت خارجی و مشكلات ارتباطی و تجهیزاتی، مسوولین و جوانان میهن را بر آن داشت تا با یافتن راه كارهای جدید و طرق مقتضی در زمینه بازارهای مصرف جدید تلاش نمایند كه افزایش آمارهای توسعه ای و گسترش صادرات در سالهای اخیر موید این مهم است.
طلا از جمله عناصر ارزشمند و گرانقیمت در میان مواد معدنی است و آذربایجان غربی در این مقوله در رتبه های بالای كشور قرار گرفته و نام استان زرخیز را در كنار تولید محصولات باكیفیت كشاورزی و صنایع تبدیلی به یدك می كشد.
این عنصر گرانقیمت به عنوان مهمترین استاندارد پولی جهان مطرح بوده و بیشترین مورد مصرف آن در ساخت سكه و شمش طلا به عنوان ذخایر پولی بین‌المللی است. این فلز به علت زیبایی و مقاومت، به صورت زیورآلات و كارهای هنری نیز استفاده می‌شود و همچنین در ساخت لوازم الكترونیكی دقیق مورد استفاده است به طوریكه در آینده رده اول مصرف طلا را به خود اختصاص خواهد داد.
بزرگترین كارخانه استحصال طلای خاورمیانه، معدن طلای زره شوران شهرستان تكاب در آذربایجان غربی نیز پس از معدن طلای آق‌دره این شهرستان، دومین معدن طلای آذربایجان غربی محسوب می شود كه به لحاظ عیار بالای طلا و ذخیره قابل توجه كانسنگ طلا، جزء معادن بزرگ و با ارزش طلای كشور است.
كارخانه استحصال و فرآوری طلای زره شوران در 40 كیلومتری تكاب و 15كیلومتری مجموعه باستانی 'تخت سلیمان' در حال احداث است.
عیار طلای معدن زره شوران حدود 6 گرم در تن بوده و با تكمیل طرح های توسعه این كارخانه می توان شاهد تولید سالانه سه تن شمش طلا باشیم كه برای بیش از 400نفر نیز به صورت مستقیم و افزون بر دو هزار نفر دیگر به صورت غیرمستقیم شغل ایجاد خواهد شد.
كارشناسان ذخیره معدن طلای زرشوران را 88 تنی برآوردمی نمایند و احتمال می دهند، بیش از یكصد تن طلا نیز از این معدن به دست آید.
عملیات اجرایی احداث كارخانه استحصال و فرآوری طلای زره شوران تكاب از مرداد 90 آغاز شده است و این معدن بزرگترین ذخیره طلای كشف شده در كشور است و به حق نام استان زرخیز آذربایجان غربی در وجود این معادن نهفته است.
كارخانه زره شوران تكاب 130 میلیارد ریال در سال گذشته و 180 میلیارد ریال در سه ماهه اول سال جاری تزریق اعتبار داشته است و با ظرفیت تولیدی 3 تن طلای خالص 24 عیار در سال هم اكنون به طور میانگین از 52 درصد پیشرفت فیزیكی برخوردار است.
استاندار آذربایجان غربی از جمله مسوولین ارشد استانی است كه توجه ویژه ای به منابع و فرصت های داخلی بخصوص معادن داشته و با تاكید بر توجه بیشتر به توسعه این بخش و اهمیت معادن در استان بخصوص طلای شهرستان تكاب از اختصاص درصدی از تولیدات آن از جمله طلای تولیدی در جهت توسعه و آبادانی این شهرستان در كنار تشكیل كمیته ای جهت بررسی مشكلات زیست محیطی مردم شهرستان تكاب خبرداد.
وحید جلال زاده گفت: با توجه به حجم بالای ذخیره طلای كشور در این منطقه باید درصدی از تولیدات آن از جمله طلای زره شوران برای توسعه و آبادانی و رفاه حال مردم شهرستان تكاب اختصاص یابد.
استاندار آذربایجان غربی اجرای پروژه استحصال طلای زره شوران را در زمره طرح های مهر ماندگار عنوان نمود و افزود: طرح های مهر ماندگار باید تا پایان دولت دهم به اتمام برسند و امیدواریم كه این كارخانه نیز با تلاش و همت مسئولین منطقه و استان تا پایان سال جاری به بهره برداری برسد.
به گفته كارشناسان آذربایجان غربی با دارا بودن سه معدن طلا، بیشترین طلای ذخیره كشور را دارد و افزون بر 100 تن طلای خالص در این معادن وجود داشته و واحد چرخه كامل تولید طلا نیز در این استان وجود دارد.
آذربایجان غربی علاوه بر داشته فراوان در زمینه های صنعت، كشاورزی، گردشگری، توریستی و مناطق تفریحی و طبیعی و معادن و منابع طبیعی دریاچه ارومیه، دارای معادن و ذخایری است كه در كمتر جای دیگری یافت می شود.
بیشترین معادن استان در شهرستانهای ارومیه، مهاباد، خوی و تكاب به ترتیب با تعداد معادن 58 معدن، 50 معدن، 47 و 42 معدن است كه رشد صعودی تولید فلزات گرانبهای آذربایجان غربی با معادن طلای همچون معدن طلا و نقره ' باریكای' سردشت و 'خرابه'' پیرانشهر كه اخیر شناسایی شده اند با اندیس های معدنی قابل توجه موقعیت استان آذربایجان غربی را به لحاظ تولید فلزات گرانقیمت را به نحو چشمگیر تقویت می كند.
ذخیره كانسنگ معدنی باریكای سردشت كه در مرحله اكتشاف و مطالعه است، بیش از 764 هزار تن تخمین زده می شود كه عیار طلای موجود در آن 1.5 و عیار نقره آن 101 گرم در هر تن بوده كه وضعیت معدن طلا و نقره خرابه پیرانشهر نیز مشابه این معدن است.
علاوه بر این معادن، در شهرستانهای ماكو، سلماس، شاهین دژ و محدوده های دیگری از شهرستان تكاب رگه های معدنی طلا و نقره یافت شده كه در صورت بهره برداری از این معادن آذربایجان غربی به رتبه های جهانی در تولید طلا و نقره دست می یابد.
با بهره برداری از معادن طلا و نقره، آذربایجان غربی به قطب تولید و فرآوری صنایع جنبی این رشته از قبیل ساخت طلای تجارتی پلی متال تبدیل می كند.
مدیركل دفتر هماهنگی امور اقتصادی و بین الملل استانداری آذربایجان غربی در زمینه سرمایه گذاری در معادن طلای استان نیز گفت: 730 میلیارد ریال اعتبار در سال جاری جهت تكمیل معدن زره شوران شهرستان تكاب اختصاص می یابد.
عباداله اكبری با اشاره به اینكه با تكمیل این طرح میزان تولید طلا تا 3 تن در سال افزایش می یابد اظهار داشت: تنها طی سال 90 افزون بر 469 هزار تن كانسنگ طلا از معادن شهرستان تكاب استحصال شده است.
وی با یادآوری اینكه معدن زره شوران تكاب یك طرح ملی و وابسته به وزارت صنعت، معدن و تجارت می باشد تاكید كرد: 200 نفر بصورت مستقیم و نزدیك به دو هزار نفر بصورت غیر مستقیم فقط در بخش معدن این كارخانه جذب بكار شده اند.
وی با اشاره به اینكه ظرفیت اسمی استخراج از معادن طلای استان بیش از یك میلیون و 50 هزار تن است اظهار داشت: علاوه بر این افزون بر یك تن و 200 كیلوگرم نقره و نیز 500 كیلوگرم جیوه نیز همزمان از این معادن استحصال می شود.
وی ادامه داد: در حال حاضر 380 معدن در سراسر استان وجود دارد كه شامل 31 تنوع معدنی است كه مهمترین آنها شامل تیتان، كان سنگ طلا، باریت، فلدسپات، میكا، كان سنگ نقره و انواع سنگ های تزیینی مانند گرانیت، دولومیت، تراورتن، مرمر، گنگلومرا، بازالت و بسیاری دیگر می باشد.
وی میزان استخراج واقعی معادن استان را شش میلیون و 761 هزار و 235 تن در مجموع ذكر كرد و گفت: با فعالیت این معادن اشتغالزایی بیش از چهار هزار و 941 نفر در عرصه معادن صورت گرفته است.
وی معدن تیتان قره آغاج را نیز از دیگر معادن مهم آذربایجان غربی یاد كرد و گفت: در صورت به بهره برداری رسیدن كامل این طرح كه نیازمند افزون بر پنج هزار میلیارد ریال می باشد، تحرك صنعتی عظیمی در عرصه فلزات گرانبها دراستان را شاهد خواهیم بود.
وی با اشاره به اینكه آذربایجان غربی جزه پنج استان اول در عرصه معدن است اظهار داشت: ایجاد كارگاه های تبدیلی و زیور آلات، توجه به زیرساختهای لازم جهت توسعه معادن و ایجاد بسترهای لازم به منظور صادرات، تجارت، ترانزیت، حمل و نقل و كارگاه های تبدیلی در منطقه باعث می شود در آینده نزدیك شاهد فضایی گسترده در عرصه تولید، مصرف و اشتغالزایی در استان باشیم.
وی نیازمندی به رشد و ارتقای تكنولوژی و بهره مندی از تجهیزات تبدیلی جدید در تولیدات مواد اولیه در معادن و صنایع را لازمه تولید بهینه در این صنایع دانست و خاطرنشان شد: عمده تولیدات استان از جمله سنگ های تزیینی و ساختمانی بدلیل قدیمی بودن تكنولوژی و دستگاه های تبدیلی علت اصلی راندمان پایین در معادن است و این امر باید با حضور و ورود دانشگاهیان مراكز فنی و افزایش دانش فنی تولید و تجهیز كارگاه ها و واحد های تولیدی و فراوری به دستگاه های پیشرفته بهبود یابد.
مدیركل دفتر هماهنگی امور اقتصادی و بین الملل استانداری ارائه طرحی به منظور استفاده از دانشگاهیان و متخصصین فنی در عرصه معدن را یادآور شد و گفت: با تكمیل این طرح یك مسوول فنی و یا مهندس ناظر برای چند كارگاه و كارخانه های سنگ بری در نظر گرفته خواهد شد تا با نظارت و بهبود روند تولید باعث افزایش راندمان تولیدات اقتصادی و در نتیجه رقابت پذیری بالاتر و اشتغالزایی دائم و مطمئن در استان باشیم.
اكبری رقابتی نمودن بازار درعرصه صنعت و معدن و بخصوص در بخش طلا را در استان نیاز اصلی زمینه سازی صادرات و تجارت با كشورهای همسایه و استانهای كشور ذكر كرد و گفت: نگاه نو در عرصه بین المللی به سمت استفاده از مواد اولیه در پهنه ای جدید و كالای صنعتی است و امید می رود با ایجاد زیر ساخت های لازم از جمله جاده و راه، ایجاد بازارچه های عرضه مستقیم و كارگاه های مجتمع فنی و تخصصی در استان این نیاز به حد بهینه ارتقا یابد.
آذربایجان غربی استانی با موقعیت خاص جغرافیایی، مرزهای مشترك به استانهای صنعتی و كشورهای همسایه، منابع داخلی و زیرزمینی الهی سرشار و نیروی انسانی توانمند و تلاشگر و علاقه مند به تولید و نوگرایی، آماده اجرای طرح های نوین و جدید در تمامی بخش ها بخصوص كشاورزی و معادن است.
این استان توان صادرات محصولات و مواد اولیه گسترده و مورد نیاز صنایع و كشورهای منطقه، صادرات محصولات تولیدی و ارزآوری و كمك به منابع ملی و صنعت داخلی را در حد وافر دارا بوده و تلاش مسوولین طی سالهای اخیر نشان از توجه دولت به ایجاد بستر و زیرساخت های لازم برای گسترش این امر است.
در این میان حضور دانشگاهیان، اساتید و پژوهشگران در به ثمر رسیدن طرح های نوین و سرمایه گذاری در تكنولوژی های جدید استحصال، تولید، تبدیل و صادرات نقطه عطفی است كه مغفول واقع شده و لزوم حضور این بخش ها را در كنار حمایت های دولتی بخصوص در زمینه طلا در استانی كه زرخیزترین استان كشور است می طلبد.
گزارش از علی اصغر شادجو
7130
اروميه- به دونبال رشد شگفت انگيز صنعت و كشاورزي در آذربايجان غربي ، معادن اين منطقه نيز از جهشي بزرگ روبرو شده و سرمايه گذاري و ايجاد واحد هاي توليد مواد اوليه و محصولات زيرمجموعه معادن نيز از اين موهبت برخوردار شده است.
