انديشه، عشق و خلاقيت، بزرگترين هداياي سمندريان به تئاتر ايران بود

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، قطب الدین صادقی پنجشنبه شب در مراسم هفتمین شب درگذشت استاد حمید سمندریان كه به همت خانه تئاتر در سالن اصلی مجموعه تئاترشهر برگزار شد ادامه داد: استاد سمندریان با تمام وجود به نمایش هایی كه در صحنه خلق می كرد ایمان داشت و هیچگاه به تولید آثار عوامانه برای از سر باز كردن رسالت خود در تئاتر ایران دست نزد.



** توسعه تئاتر دغدغه و رسالت هنری سمندریان بود

وی ادامه داد: حدود 10 سال پیش جهت حضور در سمیناری به هندوستان رفتم، در آنجا یكی از اساتید آن كشور به من گفت ملت ایران به دلیل تاریخ و فرهنگ غنی خود، انسان های بزرگی هستند اما مشكل اساسی اینجا است كه هنر و هنرمندان ایرانی از داشتن معلمی بزرگ و جریان ساز بی بهره اند.

كارگردان نمایش 'سحوری' ادامه داد: اما من چه در آن زمان و چه امروز كه در این جایگاه حضور دارم با افتخار می گویم كه اساتید و معلمان بزرگ و جریان ساز در هنر ایرانی كم نیستند و بدون اغراق سمندریان یكی از بزرگترین معلمانی است كه تا همیشه نامش در فرهنگ و هنر این مرز و بوم به ویژه هنر تئاتر ایران، جاوید خواهد ماند.

وی با بیان آنكه تاریخ تئاتر ایران را در یك نگاه كلی می توان به دو دوره تقسیم كرد گفت: نخست دوره حضور عبدالحسین نوشین در نمایش كشور بود كه طی كردن مسیرش متاسفانه به بیراهه ختم شد و دوره دوم آن مربوط به حضور 'شاهین سركیسیان' می شود كه به دلیل كودتای 28 مرداد نتوانست مسیری كه برای توسعه تئاتر ایران آغاز كرده بود را ادامه دهد.

صادقی ادامه داد: درست در همین دوران سرگردانی نمایشی ایران بود كه حمید سمندریان به عنوان تحصیلكرده این هنر با آگاهی و علم روز تئاتر دنیا از آلمان به ایران بازگشت و فعالیت هایش را آغاز كرد و امروز اگر ما به نمایش ایران در داخل و خارج مرزهای جغرافیایی افتخار می كنیم، تمامی این غرور میوه و ثمره فعالیت های استاد سمندریان طی 50 سال حضور مستمرش در تئاتر كشور است.

كارگردان نمایش 'پیكره های بازیافته' با تاكید بر این مساله كه توسعه تئاتر دغدغه و رسالت هنری سمندریان بود تاكید كرد كه این كارگردان بزرگ تئاتر ایران به دور از هرگونه تولیدد اثر نمایشی عوامانه جهت شانه خالی كردن از تعهدات خود، فن و شیوه صحیح بازیگری و كارگردانی تئاتر را به همه ما آموخت.

وی با یادآوری اینكه سمندریان، هنرمند آزاده ای بود كه با دو واژه 'ترس' و ا'ندوه' بیگانه بود گفت: بن مایه اندیشه این كارگردان فقید، تفكر اجتماعی بود و با این نگرش و اشراف بحران ها و آسیب های موجود در جامعه را در قالب آثار نمایشی كه در صحنه خلق می كرد در هم می آمیخت و سعی می كرد با زبان هنر به آسیب شناسی جامعه بپردازد.

صادقی با اشاره به شعار 'رژه گاردی' از فیلسوفان و نظریه پردازان بزرگ معاصر مبنی بر 'اندیشه، عشق و خلاقیت' در تولید آثار هنری اظهار كرد: تمامی آثار نمایشی زنده یاد سمندریان توام با اندیشه، لبریز از عشق به انسان ها و مملو از خلاقیت های هنری بود و در حقیقت 'اندیشه'، 'عشق' و 'خلاقیت'، بزرگترین هدایای این هنرمند فقید به تئاتر ایران بود.

كارگردان نمایش 'یادگار زریران' با اشاره به یكی از دیالوگ های آثار 'پیتر هانتكه' نمایشنامه نویس و نویسنده شهیر آلمانی) با این مفهوم كه 'ما برای مردگان مان هیچ كاری نمی توانیم انجام دهیم، تنها می توانیم آنها را دوست داشته باشیم' گفت: زنده یاد سمندریان مفید كار كرد، دیگران دوستدار وی بودند و خوشبخت از دنیا رفت.



** سمندریان، پل ارتباطی میراث بزرگان تئاتر به آیندگان بود

خسرو خورشیدی از پیشكسوتان طراحی صحنه تئاتر نیز با یادآوری اینكه صحبت كردن درباره سمندریان بسیار مشكل است گفت: این استاد تنها یك نام در تاریخ هنر نمایش ایران نبود، او با هنرمندی، قدرت و اراده ای عظیم، تمام میراثی كه بزرگان نمایش ایران در مسیر فعالیت هایشان به آن دست یافته بودند را به ما و آیندگان هنر تئاتر این كشور هدیه كرد.

سپس سالار عقیلی خواننده موسیقی سنتی با اشاره به آنكه 11 سال پیش افتخار شاگردی استاد سمندریان را در دانشكده هنر و معماری دانشگاه آزاد داشتم به بیان خاطره ای از این هنرمند فقید پرداخت و وگفت: در دوران تحصیلاتم به دلیل اجرای كنسرت های مختلف كمتری می توانستم در كلاس های درس حاضر باشم اما هر بار كه این سعادت نصیب من می شد، با لبخند گرم و چهره فروتن استاد روبه رو می شدم كه با عشق و نه از سر وظیفه به آموزش شاگردانش می پرداخت.

وی ادامه داد: در پایان ترم و زمان امتحان به استاد می گفتم كه باید چه كاری انجام دهم و او با شوخ طیعی همیشگی خود می گفت سالار تو فقط آواز بخوان، من نمره تو را می دهم. امروز با اشتیاق و سرعت فراوان جهت حضور در این مراسم از شمال خود را به تئاترشهر رساندم چرا كه با تمام وجود اعتقاد دارم كه زنده یاد سمندریان علاوه بر دانش و تسلط بی مانندش در هنر تئاتر، به نوازندگی و خوانندگی نیز علاقه فراوانی داشت.



**سمندریان و آغاز حركت رشد علمی تئاتر

اسماعیل شنگله كارگردان و بازیگر تئاتر همچنین با بیان اینكه طی هفته گذشته كه تئاتر ایران بزرگترین استاد خود را از دست داد، بارها درباره 53 سال فعالیت مستمر و بی وقفه سمندریان در نمایش كشور صحبت شده است گفت: امروز می خواهم در باره زمان ورود و موقعیت ورود او به ایران حرف بزنم.

وی ادامه داد: حمید سمندریان وقتی از آلمان به ایران بازگشت، تنها دو كتاب به زبان فارسی درباره تئاتر در كشور وجود داشت و من شانس این را داشتم كه در آن مدت، تمام وقت در خدمت این استاد بزرگ تئاتر باشم و حالی اینجا بود كه فكر و دغدغه سمندریان در آن زمان توسعه تئاتر در ایران بود و وی در مدت زمان كوتاهی در كنار تولیدات نمایشی دست به ترجمه و نگارش كتب علمی تئاتر زد و این درست آغاز حركت رشد علمی تئاتر در ایران بود.



** سایه روشن های مراسم هفتمین شب درگذشت استاد حمید سمندریان

در ابتدای این مراسم، هما روستا (همسر حمید سمندریان) به شكلی نمادین چند شاخه گل را به كیف و كتی كه روی یك صندلی در میانه صحنه سالن اصلی مجموعه تئاترشهر قرار داشت تقدیم كرد كه این حركت با تشویق گسترده حاضرین در سالن همراه شد.

سالار عقیلی بعد از سخنرانی خود، با بغضی كه در گلو داشت قطعه آوازی را اجرا كرد و آن را به روح زنده یاد سمندریان تقدیم كرد.

ستاره اسكندری بازیگر تئاتر، سینما، تلویزیون و از شاگردان زنده یاد سمندریان قطعه شعری از زنده یاد احمد شاملو كه برای فروغ فرخ زاد، شاعره فقید كشور سروده بود را با همراهی یك ویولونیست برای حضار قرائت كرد.

اجرای یك تصنیف قدیمی با حضور ایرج راد، اصغر همت و تنی چند از هنرمندان و شاگردان زنده یاد سمندریان، بخشی دیگر از این مراسم بود.

پخش نماهنگی از عكس ها و برخی از سخنرانی های استاد حمید سمندریان برای حضار از دیگر حواشی این مراسم بود كه با تشویق مستمر حاضرین در سالن همراه بود.

اغلب چهره های هنری و بازیگران و كارگرانان تئاتر و سینمای كشور كه طی نیم قرن اخیر از شاگردان استاد سمندریان به شمار می رفتند در این مراسم حضور داشتند، همچنین استقبال عموم مردم و دانشجویان از این مراسم به حدی بود كه تمام ظرفیت سالن اصلی مجموعه تئاترشهر و راهرو ها و طبقه بالای این سالن نمایشی پر شده بود و حتی تعدادی از علاقه مندان و دانشجویان این كارگردان فقید تئاتر كشور نتوانستند در سالن اصلی این مجموعه حاضر شوند.

زنده یاد سمندریان 22 تیرماه بعد از طی كردن دوره سخت بیماری سرطان كبد در سن 81 سالگی دار فانی را وداع گفت.

فراهنگ**9266