'عملیات مرصاد' آخرین عملیات رزمي جمهوري اسلامي ایران در جنگ تحمیلي هشت ساله است، با این تفاوت این بار نیروهای دشمن از جنس عراقی نبودند، بلكه ایرانیاني بودند كه در قالب نیروهاي شبه نظامي موسوم به 'ارتش آزادي بخش ملي'، تحت رهبري مجاهدین خلق، با حمایت دولت عراق به مرزهاي ایران حمله كرده بودند.
'عملیات فروغ جاویدان' توسط نیروهاي مجاهدین خلق مستقر در عراق طراحي و اجرا و از پشتیباني كامل دولت وقت عراق برخوردار بود كه با هدف فتح 'تهران' طي یك برنامه زمانبندي شده 33 ساعته طراحی و تدارك یافته بود.
زمینه این عملیات را می توان در تصور و تحلیل نادرست گروهك منافقین از اوضاع سیاسی نظامی ایران جست، تحلیل آنان بر این بود كه پذیرش قطعنامه 598 از سوی ایران، با توجه به برتری نظامی نیروهای عراقی و موفقیت نیروهای عراقی در بعضی از جبهه ها، نشان از ضعف و عقب نشینی رزمندگان اسلام و سرخوردگی مردم از جنگ و جدایی مردم از دولت است.
آنان بر این اعتقاد بودند كه پذیرش قطعنامه از سوی ایران امری غیرممكن می باشد و تنها در صورتي جمهوري اسلامي قطعنامه را خواهد پذیرفت كه به لحاظ سیاسي - نظامي و اقتصادي به بن بست كامل برسد.
به عقیده آنان اقدام به پذیرش قطعنامه از سوی ایران به منزله فروپاشي نظام خواهد بود و با سرنگوني قطعي حكومت ایران، زمینه براي انتقال قدرت به سازمان آنان فراهم خواهد شد.
با توجه به این تحلیل و با توجه به وضعیت پدید آمده در جنگ (برتری نظامی عراق در بعضی از محورها)، منافقین فرصت را غنیمت شمرده و برای تحقق اهداف خود عملیاتی را كه برای شهریور67 پیش بینی كرده بودند را، دو ماه جلو انداخته و اواخر تیر ماه 1367 با یورش به مرزهای غربی عملیات خود را آغاز كردند.
ستون نظامي منافقین در ساعت 15 و 30 دقیقه روز سوم مرداد ماه سال 67 در حمایت كامل ارتش عراق با عبور از مرز در محور سرپل ذهاب، حمله خود را از گردنه پاتاق به سوي كرند آغاز كرد و با پیشروي به سمت اسلام آباد این شهر را نیز به تصرف در آوردند.
آنگاه تا گردنه حسن آباد در شرق شهر اسلام آباد، پیش رفتند و براي تجدید سازمان در آنجا مستقر شدند و منتظر شكست مقاومت بازدارنده نیروهاي ایراني در 'تنگه چهارزبر' بودند تا به سوي كرمانشاه پیشروي كنند لذا تمام امكانات خود را در پشت این تنگه جمع كرده و آماده شده بودند تا به محض باز شدن راه در مدت كوتاهي شهر كرمانشاه را تصرف كنند.
پس از ورود نیروهاي منافقین به كرند و اسلام آباد، درگیري تا چند ساعت در شهر ادامه داشت و شماري از نیروهاي مردمي و سپاه با آنان درگیر بودند اما تلاش آنها به دلیل عدم آمادگي بي ثمر بود، منافقین خلق خوشحال از پیروزی های مقدماتی در یك اقدام عجولانه راهی كرمانشاه شده و به خیال باطل خود قصد حركت به سمت تهران و سرنگونی نظام جمهوری اسلامی ایران را كردند.
پس از مقاومت نیروهای اندك سپاه و بسیج (در حد یك گردان) در دشت حسن آباد و زمین گیر شدن نیروهای دشمن در پشت ارتفاعات چهار زبر، بتدریج فرماندهی و نیروهای خودی برای آزادسازی مناطق تصرف شده و انهدام نیروهای منافقین، در منطقه متمركز شدند.
عملیات مرصاد با رمز یا علی بن ابیطالب (ع) آغاز شد، در این عملیات، سه گردان از تیپ نبی اكرم(ص)، تیپ مسلم و یك گردان از ایلام از پشت به اسلام آباد حمله كردند. منافقین تصور می كردند همانند روزهای قبل، نیروهای عراقی همچنان در این مناطق حضور دارند؛ حال آن كه عراقی ها عقب نشینی كرده و منطقه در دست نیروهای ایرانی بود. به همین دلیل، نیروهای خودی توانستند به راحتی از این محور وارد اسلام آباد شوند.
منافقین برای ترمیم ضربات وارده، دو تیپ از نیروهای خود را از محور حسن آباد فرا خواندند تا با پیشروی نیروهای خودی مقابله كنند. همچنین، در این عملیات نیروهای لشكر 27 محمد رسول الله (ص) از سه راهی غرب اسلام آباد و از پشت پمپ بنزین، دشمن را دور زده و تلفات زیادی را بر آنها وارد ساختند.
در اثر پیشروی نیروهای خودی، در ساعت دو بعدازظهر، اسلام آباد از اختیار نیروهای منافقین خارج شد، در این حال، خلبانان نیروی هوایی با 123 سورتی پرواز، مواضع منافقین را در هم كوبیدند، خلبانان هوانیروز نیز با اجرای آتش پرحجم بر روی دشمن، زمینه فروپاشی مواضع منافقین را فراهم ساختند.
در این عملیات یك هزار و 600 تا دو هزار تن از نیروهای منافقین به هلاكت رسیدند و حدود یك هزار نفر زخمی شدند و میان كشته شدگان و اسرا، تعدادی از كادرهای سازمان و فرماندهان تیپ ها دیده می شدند.
به این ترتیب، منافقین پس از تحمل یك شكست استراتژیك در پشت تنگه 'پاطاق ' روز جمعه 7/5/1367 رسماً اعلام كردند كه از شهرهای اسلام آباد و كرند عقب نشینی كرده اند.
'بهروز همتی' استاد دانشگاه و از رزمندگان جنگ تحمیلی، حمله منافقان به ایران را تحلیل نادرست اوضاع داخلی ایران می داند و می گوید: سران منافقین فكر می كردند پذیرفتن آتش بس نشاندهنده ضعف ایران است بنابراین بر اساس این تحلیل اشتباه دست به خودكشی سیاسی زدند.
وی عدم درك درست از مردم ایران را دیگر اشتباه منافقان عنوان می كند و می افزاید: منافقان هیچگاه درك درستی از ملت ایران و آرمانها و اهدافشان نداشتند و قبل از حمله به ایران فكر می كردند كه پس از ورود به شهرهای مختلف مورد استقبال مردم قرار خواهند گرفت اما مردم با تمام توان در برابر آنها ایستادند و فرصت پیشروی را از آنها گرفتند.
همتی به نامگذاری پنجم مرداد به نام روز ملی كرمانشاه اشاره می كند و می گوید: استان كرمانشاه در جنگ تحمیلی همواره در خط مقدم نبرد بود و حتی بارها توسط دشمن بعثی مورد حمله شیمیایی قرار گرفت اما پس از جنگ، بیشتر توجه ها به تبیین جنگ در جنوب معطوف شد و حتی راهیان نور نیز عمدتا به سمت جنوب بود و مردم سایر استانها نتوانستند درك درستی از وضعیت كرمانشاه داشته باشند.
این رزمنده تصریح كرد: هرچند سالها از پایان جنگ می گذرد اما هنوز رشادت های مردم غرب كشور بخوبی تبیین نشده است و مردم به تاریخ جنگ در غرب كشور بیگانه هستند.
سردار 'رئوف محمدیان' نیز به نقش مهم مردم استان كرمانشاه در دفاع از انقلاب اشاره می كند و می افزاید: مردم غرب كشور با دو گروه مبارزه می كردند یكی ارتش بعثی و دیگری نیروهای ضد انقلاب بنابراین شرایطی به مراتب سخت تر از سایر مناطق درگیر در جنگ داشتند.
وی نیز مهم تر دانستن جبهه های جنوب و عدم پرداختن كافی به مناطق عملیاتی غرب را یادآور می شود و می گوید: مردم استان های غربی بویژه كرمانشاه آسیب های فراوانی را از جنگ متحمل شدند اما پس از جنگ آنطور كه شایسته رشادت های این مردم است با تاریخ جنگ این منطقه برخورد نشد.
پنجم مرداد روز ملی كرمانشاه است، روزی كه می تواند مانند دیگر روزها بدون بردن حتی نامی از كرمانشاه بگذرد و یا روزی كه می شود از آن حداكثر استفاده را برد و رشادت های بی نظیر مردمان این دیار در پاسداری از كشور را برای همگان بازگو كرد تا دیگر هموطنانمان بدانند كه آزادی و امنیت امروز خود را به دلیل سختی ها و مشقت های دیروز مردمی به دست آورده اند كه نامشان در تاریخ جنگ كمرنگ شده است.ك/4
7459/567/ 1645
كرمانشاه - سالها از عمليات غرورآفرين مرصاد مي گذرد عملياتي كه بر پايه اشتباهات محاسباتي دشمن ساخته شد اما نيروي ايمان و رشادت مردمي غيور كه در كنار رزمندگان بودند تمامي نقشه ها را نقش برآب كرد تا مرصاد كمين گاه خدا براي منافقان شود.
