مسوولان دستاوردهاي تحقيقات سلولي‌مولكولي درخوزستان راجدي بگيرند

دكتر 'محمود هاشمی تبار' چهارشنبه در گفت و گو با ایرنا اظهارداشت: حركت به سمت بعد درمان در این حوزه، مستلزم عزم و مدیریت استانی، ارتباط و هماهنگی قوی بین كلینیك‌های درمان و مراكز علوم پایه پزشكی و ایجاد خودباوری در سطح استان است.

وی افزود: از نظر دانش تئوری نسبت به استان‌های دیگر و حتی جهان، خیلی عقب‌تر نیستیم اما متاسفانه خودباوری لازم برای حركت به سمت درمان و كاربردی كردن نتایج و دستاوردهای تحقیقاتی مركز در سطح استان وجود ندارد.

هاشمی تبار با تشریح دستاوردهای این مركز تحقیقات در زمینه‌های جداسازی و استحصال سول‌های بنیادی جنین و غیره ‌تصریح كرد: ‌مهم‌ترین دستاورد‌ مركز بسترسازی جهت استحصال و جداسازی انواع مختلف سلول‌های بنیادی بوده است كه در حال حاضر توانایی بسیاری بویژه برای تمایز سلول‌های انسولین‌ساز كسب كرده است.

رییس مركز تحقیقات سلولی مولكولی دانشگاه علوم پزشكی جندی شاپور اهواز به انجام بیش از 20 پایان‌نامه تحصیلات تكمیلی و اجرای طرح‌های تحقیقاتی متعدد در مدت سه ساله فعالیت این مركز اشاره و خاطرنشان كرد: هدف از تاسیس این مركز رشد و شكوفایی علمی درحوزه سلول‌های بنیادی و فرآورده‌های دارویی نوتركیب بود كه تعداد زیادی از پایان‌نامه‌های دانشجویان Ph.Dدر این زمینه‌ها انجام شد.

وی این مركز را از مراكز تحقیقات شكوفا، توانمند و بارور استان دانست و افزود: در حال حاضر چهار گروه تخصصی سلول‌های بنیادی، By Technologyفرآورده‌های نوتركیب، پزشكی مولكولی و جنین‌شناسی در این مركز فعالیت‌های تحقیقاتی دارند و مركز توانایی، تخصص و تبحر لازم در زمینه سل تراپی كه یك روش درمان بیماری‌های صعب‌العلاج نیازمند پیوند است- را دارد اما انجام این‌ كار نیازمند' اتاق‌های كشت تمیز' ـ Clean Roomـ است.

هاشمی تبار افزود:اگر قرار باشد تحقیقات این مركز به كلینیك‌های درمان و بیمارستان‌ها متصل شود نیاز است محیط‌های سترون و پاك در بیمارستان‌ها به‌این منظور تجهیز شود تا تنها روی نمونه‌های سلول‌های انسانی كار شود و در صورت فراهم شدن چنین امكاناتی، مركز می‌تواند تجربیات و توانمندی‌ خود را در اختیار مراكز درمانی به‌منظور انجام عمل پیوند قرار دهد.

رییس مركز تحقیقات سلولی و مولكولی دانشگاه علوم پزشكی جندی شاپور اهواز با بیان این‌كه مركز همچنین در زمینه ایجاد بانك سلولی می‌تواند به مراكز درمانی كمك كند، اظهارداشت: در حال حاضر فریز ‌بند ناف در تهران انجام می‌شود در حالی‌كه انجام این كار در این مركز هم به‌راحتی امكان‌پذیر است كه باید امكانات لازم برای تأسیس این بانك سلولی در استان فراهم شود.

وی گفت: اگر محیط‌های پاك در بیمارستان‌ها آماده شود، تكنولوژی جداسازی سلول‌های بنیادی از مغز استخوان و آماده‌سازی برای عمل پیوند را می‌‌‌توانیم در اختیار كلینیك‌های درمانی استان قرار دهیم.

هاشمی‌تبار اضافه كرد: آمار مرگ و میر ناشی از بیماری‌های هپاتیت، دیابت، سكته‌های مغزی و قلبی و حتی سوختگی‌‌ها بسیار بالا است و یكی از راه‌های جایگزین و تنها راه درمان قطعی برای این بیماری‌ها، پیوند است.

رییس مركز تحقیقات سلولی، مولكولی دانشگاه علوم پزشكی اهواز گفت: تنها راه درمان بعضی بیماری‌ها مانند دیابت در مرحله پیشرفته به‌وسیله پیوند است در این مركز سلول‌های بنیادی به سلول‌های عضله‌ای ـ قلبی، كبدی و انسولین‌ساز تمایز داده می‌شود و با این وجود آینده بسیار روشنی برای درمان بیماری‌های صعب‌العلاج تصور می‌شود اما متاسفانه در استان هنوز در این حوزه كار نشده است و شاید علت آن مشكلات اقلیمی استان یا ضعف هماهنگی كلینیك‌های درمان با مراكز تحقیقات علوم پایه است.

وی با بیان این‌كه عمل پیوند مغز استخوان و پیوند اعضا هم‌اكنون در مراكز بسیاری در سطح كشور و در شهرهایی ‌چون تهران، اصفهان، شیراز و مشهد انجام می‌شود، تصریح كرد: در خوزستان هنوز چنین مركزی وجود ندارد و در حال حاضر پیوندهایی از جمله در مركز رویان، در زمینه پیوند سلول‌های انسولین‌ساز و سلول‌های عضله‌ای قلبی انجام شده اما به صورت معمول این كار انجام نمی‌شود.

هاشمی تبار افزود: فعالیت‌های این مركز بیشتر در تحقیقات علوم پایه متمركز است اما اگر امكانات لازم در اختیار مركز قرار گیرد، عمل پیوند را در اهواز انجام می‌دهیم.

رییس مركز تحقیقات سلولی، مولكولی دانشگاه علوم پزشكی اهواز ادامه داد: البته این آمادگی و توانایی مركز به معاونت درمان و ریاست دانشگاه هم اعلام شده كه در حال بررسی پیشنهاد مركز برای فراهم كردن تجهیزات و امكانات اولیه مورد نیاز هستند.

وی گفت: باید توجه كرد كه درمان یك امر بسیار پیچیده است و مسایل و مشكلات خاص خود را دارد به همین دلیل برای ایجاد چنین مركزی جهت انجام عمل پیوند، عزم و اراده‌ای خارج از دانشگاه و در حد مدیریت استانی نیاز است.

هاشمی‌تبار به مشكل اعتباری برای راه‌اندازی این مركز هم اشاره و تصریح كرد: ایجاد یك بانك سلولی تنها نزدیك به 10 تا 20 میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد و در زمینه تمایز هم به اتاق‌های كشت تمیز نیاز است كه همین میزان هزینه را در بردارد.

رییس مركز تحقیقات سلولی، مولكولی دانشگاه علوم پزشكی اهواز اضافه كرد: همچنین برای sorting و تمایز سلول‌های بنیادی به سمت سلول قلبی یا سلول دیگر احتمالا اعتباری حدود 10 میلیارد ریال اعتبار لازم است.

وی گفت: سلول‌های بنیادی باید طی یك فرایند جداسازی شوند زیرا تمایز نیافته‌اند و اگر یك سلول تمایز نیافته به عنوان مثال به قلب شخصی پیوند شود، همین سلول ایجاد یك بافت توموری می‌كند.

هاشمی تبار اظهارداشت: به عقیده من احتمالا به علت اعتبار بالای مورد نیاز یا نو بودن این تكنولوژی هنوز یك اراده قوی برای ورود این دستاورد به حوزه درمان، در استان وجود ندارد و تمام بیماران خوزستانی مثلاً یك بیمار تالاسمی باید برای یك عمل ساده پیوند مغز استخوان به تهران مراجعه كند.

رییس مركز تحقیقات سلولی مولكولی دانشگاه علوم پزشكی جندی شاپور اهواز با بیان این‌كه سلول‌های بنیادی قابلیت تمایز به هر نوع سلولی را دارند افزود: سلول‌های بنیادی، سلول‌های تمایز نیافته‌ای هستند كه وقتی جداسازی می‌شوند، مجموعه‌ای از نشانگرها Markerـ تمایز نیافتگی از خود بروز می‌دهند و می‌توانند در جهت موردنظر مثلاً سلول قلبی ـ عضله‌ای، عصبی، انسولین‌ساز و دیگر سلول‌ها تمایز یابند اما تمایز حتما باید در یك اتاق پاك Clean Roomانجام شود تا آلودگی با سایر سلول‌ها را نداشته باشد.

وی همچنین به فعالیت‌های آموزشی مركز اشاره و تصریح كرد: امسال این مركز چهار دانشجوی دكترای پژوهش محور در رشته‌های مهندسی بافت، سلول‌های بنیادی و پزشكی مولكولی پذیرش كرده كه از مهرماه كار خود را در مركز آغاز می‌كنند.

هاشمی تبار گفت: البته دانشجویان دیگر دانشگاه‌ها هم طرح‌ها و پروژه‌ها خود را در مركز می‌گذارنند و این مركز همكاری و طرح‌های مشترك بسیاری با دیگر دانشگاه‌ها انجام داده‌است.

7161/641