انتخابات در گرجستان و زورآزمايي روسيه و غرب بر سر قفقاز جنوبي

به گزارش ایرنا، حزب حاكم 'جنبش ملی متحد' (یو ان ام) به رهبری میخاییل ساكاشویلی و ائتلاف 'رویای گرجستان' به رهبری بیژینا ایوانیشویلی دو نیروی سیاسی عمده گرجستان هستند كه اولی با شعار پیوستن به ناتو و اتحادیه اروپا از سال 2003 قدرت را در دست دارد و دومی برای پیروزی در انتخابات به منظور پایان دادن به سردی بی سابقه در مناسبات مسكو و تفلیس وارد كارزار شده است.

كارشناسان مسایل سیاسی با اشاره به اقتدار داخلی تمام عیار مبتنی بر حمایت غرب ساكاشویلی رییس جمهوری گرجستان در 9 سال گذشته از انتخابات امروز به عنوان چالشی جدی برای حزب حاكم 'جنبش ملی متحد' از سوی ائتلاف نوپای 'رویای گرجستان' یاد می كنند.

ساكاشویلی غربگرا كه در سال 2003 پس از پیروزی بر ادوارد شواردنادزه در انتخابات ریاست جمهوری قدرت را در كشور 5/4 میلیون نفری گرجستان به دست گرفت، در طول این سال ها با چالش های بزرگی در حوزه روابط با همسایگان به ویژه با روسیه به عنوان میراث دار شوروی سابق مواجه بوده است و برای فرار از سایه سنگین روس ها مجبور شده است شعار الحاق به اتحادیه اروپا و پیوستن به ناتو را سرلوحه فعالیت های سیاسی و حكومتی خود قرار دهد.

تحلیلگران مسایل سیاسی بر این باورند كه ظهور ناگهانی ائتلاف نوپا و متمایل به مسكوی 'رویای گرجستان' در عرصه كارزارهای سیاسی گرجستان تهدیدی جدی برای اقتدار حدود یك دهه ای 'ساكاشویلی' به شمار می رود و وی تلاش دارد با برجسته سازی سال های سلطه مسكو بر تفلیس و ترسیم مبالغه آمیز از دستاوردهای آینده غربگرایی، گرجی ها را از دادن رای به نامزدهای 'ایوانیشویلی' رقیب مورد حمایت روسی اش منصرف كند.

ساكاشویلی 44 ساله تلاش دارد این دور از انتخابات پارلمانی گرجستان را به مانند انتخاب بین 'نوسازی كشور' و بازگشت به 'روزهای سیاه' دهه 1990 میلادی و گام های آغازین تلاش گرجی ها برای رها شدن از سلطه و نفوذ كرملین به مردم این كشور نمایش دهد.

در همین راستا بود كه رییس جمهوری غربگرای گرجی ها بعد از ظهر جمعه گذشته در میان طرفداران خود با صدای بلند فریاد زد كه ' اروپا یك درخواست دارد و آن اینكه مردم عقب نخواهند نشست'.

اما مخالفان ساكاشویلی به رهبری ایوانیشویلی نیز بیكار ننشسته اند و در كارزارهای انتخاباتی خود بارها وی را به دیكتاتوری متهم و اعلام كردند كه سیاست های غربگرایانه وی گرجستان را در آستانه فاجعه ای بدتر از جنگ یك هفته ای با روسیه در اوت 2008 میلادی قرار داده است.

منتقدان ساكاشویلی می گویند هر چند وی توانسته است فساد اقتصادی گرجستان را در سطوح پایین و میانی ریشه كند كند، ولی فساد در طبقه حاكم همچنان در شكل گسترده ای پابرجاست.

خبرگزاری روسی 'ریانووستی' در گزارشی از انتخابات پارلمانی گرجستان نوشت: انتخابات امروز بر خلاف دوره های قبلی از همان آغاز كازارهای تبلیغاتی با لفاظی ها و درگیری های لفظی گسترده و تند طرفداران حزب حاكم و ائتلاف نیروهای مخالف همراه بوده است، به ظوری كه شنبه این هفته هزاران نفر از مخالفان دولت تفلیس با نمادهای طلایی و آبی ائتلاف 'رویای گرجستان' به مركز پایتخت سرازیر شدند تا به اظهارات 'ایونیشویلی' رقیب اصلی ساكاشویلی گوش دهند كه با صدای بلند فریاد می زد 'شمارش معكوس رژیم آغاز شده است'.

بنا بر این گزارش، 'داویت باراتاشویلی' یكی از مخالفان 28 ساله ساكاشویلی در این تظاهرات اظهار داشت: 'میشا (خلاصه نام میخاییل) غیر از نزدیكان اش به كس دیگری اجازه نمی دهد ثروتمند شود.

در همین حال منتقدان می گویند كه ائتلاف 'رویای گرجستان' بیشتر از آن كه یك نیروی سیاسی قدرتمند به تمام معنا باشد، اجتماعی از احزاب و جریان های سیاسی مخالف ساكاشویلی است كه اختلاف نظر زیادی در بین شان حاكم است و 'ایوانیشویلی' به عنوان رهبر ائتلاف مخالفان، تحت فشار تفلیس مجبور است عناصر ملی گرا و ضدخارجی را سركوب كند.

از سوی دیگر این دوره از انتخابات گرجستان با توجه به قانون مصوب سال 2010 مبنی بر ضرورت انتقال بخش عمده قدرت رییس جمهوری به نخست وزیر از سال 2013 میلادی، سال آخر ریاست جمهوری ساكاشویلی، اهمیت دوچندانی یافته است و بر اساس قانون جدید، حزبی كه حایز حداكثر آرا شود، نخست وزیر را انتخاب خواهد كرد.

بر اساس نظرسنجی انجام گرفته از سوی موسسه آمریكایی ' دموكراسی ملی' در اوت سال جاری، 37 درصد از مردم گرجستان از حزب حاكم ' جنبش متحد ملی' حمایت كرده اند، در حالی كه سهم طرفداران ائتلاف 'رویای گرجستان' به 12 درصد می رسد.

بر پایه یافته های این نظرسنجی 21 درصد از پرسش شوندگان از افشای نام حزب مورد نظر خود در انتخابات پارلمانی امروز خودداری كرده اند و 22 درصد نیز گفته اند كه هنوز مردد می باشند.

در شرایطی كه انتظار می رفت مطابق یافته های نظرسنجی یاد شده حزب حاكم 'جنبش متحد ملی' از شانس بیشتری در مقایسه با رقیب نوپای خود برای پیروزی در این دوره از انتخابات پارلمانی برخوردار باشد، انتشار فیلمی از ضرب و شتم و سوء استفاده جنسی از زندانیان یك زندان در تفلیس در اوایل ماه جاری میلادی موجی گسترده از اعتراضات مردمی را برانگیخت و موجب عصانیت گرجی ها از ساكاشویلی و حزب حاكم به رهبری وی شد.

انتشار فیلم ویدئویی واكنش تند ساكاشویلی را را به دنبال داشت و وی مدعی شد كه این اقدام بخشی از مبارزات روس ها برای بی حیثیت كردن حزب تحت رهبری وی در انتخبات پارلمانی پیش روست. هر چه بود نتایج نظرسنجی ها به زودی نشان داد كه انتشار فیلم به اعتبار حزب حاكم 'جنبش متحد ملی' در میان افكار عمومی گرجستان ضربه زده است.

در همین راستا یافته های نظرسنجی انجام گرفته توسط موسسه آلمانی 'فورسا' در اواخر هفته گذشته نشان داد كه 65 درصد واجدین شرایط رای در گرجستان برای حمایت از ائتلاف 'رویای گرجستان' اماده می شوند، در حالی كه سهم طرفداران حزب حاكم 'جنبش متحد ملی' به 25 درصد كاهش یافته است.



*** نگرانی از ناآرامی های پس از انتخابات

با توجه به قدرت چشمگیر مخالفان حزب حاكم 'جنش متحد ملی' در گرجستان و حمایت آنها از سوی برخی كشورهای قدرتمند، مقام های تفلیس نگران اند كه با درگیری ها و ناآرامی های گسترده پس از برگزاری انتخابات پارلمانی مواجه شوند.

در همین حال احزاب رقیب همدیگر را به تلاش برای اخلال در روند برگزاری انتخابات متهم می كنند و در شرایطی كه ائتلاف 'رویای گرجستان' حزب حاكم به رهبری ساكاشویلی را به 'تقلب گسترده' در نتایج انتخابات متهم كرده است، مقام های حزب حاكم نیز اعلام كرده اند كه ائتلاف مخالفان برای به دست گرفتن قدرت به دنبال خرید و فروش آرا و دامن زدن به ناآرامی های وسیع پس از اعلام نتایج می باشند.

در همین ارتباط 'میخاییل ساكاشویلی' رییس جمهوری و رهبر حزب حاكم 'جنبش ملی متحد' گرجستان به تازگی در اجتماع طرفداران خود مدعی شد كه 'دشمنان ما خود را برای آنچه در روز پس از برگزاری انتخابات اتفاق خواهد افتاد، آماده می كنند'.

این در حالی است كه 'ایوانیشویلی' رقیب ساكاشویلی و رهبر ائتلاف مخالفان حزب حاكم در آستانه برگزاری انتخابات در جمع خبرنگاران اعلام كرد كه در صورت تایید شفافیت انتخابات از سوی ناظران بین المللی، ائتلاف 'رویای گرجستان' نتیجه آن را خواهد پذیرفت.

در همین حال آمریكا و اتحادیه اروپا نیز كه ساكاشویلی نگاه های امیدوارانه خود برای بقا در ساختار حاكمیتی گرجستان را به سمت آنها دوخته است، با صدور بیانیه هایی خواستار برگزاری انتخابات شفاف و آرام در گرجستان شدند و 400 ناظر از سازمان همكاری و امنیت اروپا برای نظارات بر انتخابات وارد تفلیس شده اند.

این در حالی است كه ناظران مستقل هفته گذشته فضای حاكم بر گرجستان در آستانه برگزاری انتخابات پارلمانی این كشور را بسیار ' خشن و مقابله جویانه' توصیف كردند.

در همین ارتباط 'توماس دو وال' كارشناس مسایل قفقاز از بنیاد كارنگی واشنگتن به خبرگزاری ریانووستی گفت: این دوره از انتخابات پارلمانی جدی ترین آزمون برای سنجش ظرفیت گرجستان در زمینه برگزاری انتخابات دموكراتیك است كه می تواند به انتقال صلح آمیز قدرت از طریق صندوق های رای منجر شود'.

دو وال افزود: اگر گرجستان بتواند ساختار سیاسی دوحزبی را بدون رویارویی آشكار مدیریت كرده و بپذیرد، یك گام بزرگ رو به جلو برداشته است.

برگزاری این دوره از انتخابات پارلمانی گرجستان با توجه به حساسیت های خاص آن به ویژه امكان رویارویی دو حزب طرفدار غرب و روسیه توجه افكار عمومی این كشور ا بیش از پیش جلب كرده است و شخصیت های تاثیرگذار گرجی برای ترغیب نیروهای و جریان های سیاسی به پرهیز از هر گونه درگیری و مقابل تلاش می كنند.

در این راستا اسقف 'ایلیای دوم' رییس كلیاس متنفذ ارتدوكس گرجستان به تازگی خواستار برگزاری انتخابات صادقانه شد و برای تحقق این امر دعا كرد.



*** انتخابات پارلمانی گرجستان، زورآزمایی رهبران غربگرا و روسیه محور

انتخابات پارلمانی امروز گرجستان از این منظر نیز كه به محفلی برای زورآزمایی ساكاشویلی (رییس جمهوری غربگرا) و ایوانیشویلی (رهبر ائتلاف مخالفان و سرمایه دار گرجی با تابعیت روسیه) تبدیل شده است، متفاوت از دوره های قبل می باشد.

در واقع ایوانیشویلی پس از انقلاب رنگی 2003 غرب در گرجستان كه به بركناری ادوارد شواردنادزه ، رییس جمهوری سرشناس گرجی ها و وزیر امور خارجه شناخته شده شوروی سابق از قدرت و روی كار آمدن میخاییل ساكاشویلی منجر شد، از ساكاشویلی حمایت كرد و طرفدارای وی از رییس جمهوری غربگرای گرجی ها حتی رنگ و بوی مالی نیز به خود گرفت.

ایوانیشویلی در مقام ثروتمندترین گرجی پس از تثبیت قدرت ساكاشویلی در مقام ریاست جمهوری مورد حمایت غرب در گرجستان از فعالیت های سیاسی فاصله گرفت و به تامین مالی طرح های خیریه و پرورش پنگوئن در غرب كشورش پرداخت.

سرمایه دار گرجی اكتبر سال گذشته به انزوای خود پایان داد و با اعلام اینكه قصد دارد نصف ثروت 4/6 میلیارد دلاری ( حدود نصف مجموع تولید ناخالص ملی گرجستان) خود را برای تاسیس حزب سیاسی جدیدی به منظور پایان دادن به حاكمیت هشت ساله حزب حاكم 'جنبش ملی متحد' هزینه كند، بمب تبلیغاتی پر سر و صدایی در فضای سیاسی گرجستات تركاند.

مقام های گرجستان در واكنش به این اقدام ایوانیشویلی با این بهانه كه وی دارای تابعیت فرانسوی است، سال گذشته میلادی از او سلب تابعیت كردند، ولی سرمایه دار گرجی اعلام كرد كه با استناد به قوانین اتحادیه اروپا مبنی بر امكان تصدی مقام دولتی در گرجستان برای شهروندان اروپایی با سابقه اقامت 10 ساله در این كشور، قصد دارد در صورت پیروزی ائتلاف تحت رهبری اش نخست وزیر شود.

در این میان ساكاشویلی كه از اقبال رو به گسترش گرجی ها به رقیب میلیاردرش ( ایوانیشویلی بخش عمده ثروت اش را در سال های 1990 میلادی در روسیه به دست اورده است) نگران است، سعی دارد وی را به عنوان فردی دست نشانده كرملین معرفی كند كه قصد دارد گرجستان را به فضای امپریالیستی روسیه بازگرداند.

ایوانیشویلی در واكنش به ساكاشویلی، اظهارات وی را 'مضحك ' خوانده و اعلام كرده است كه ائتلاف تحت رهبری وی نیز همانند حزب حاكم 'جنش متحد ملی' پیوستن به ناتو و اتحادیه اروپا را از جمله اولویت های خود می داند، ضمن اینكه علاقه مند به بهبود روابط با روسیه می باشد.



*** انتخابات پارلمانی گرجستان تحت الشعاع روابط متشنج با روسیه

از دیگر شاخص هایی كه موجب شده است این دوره از انتخابات پارلمانی گرجستان در مقایسه با انتخابات های قبلی از اهمیت دو چندانی برخوردار باشد، تاثیر نتیجه آن در آینده روابط تفلیس با مسكو است كه از سه سال پیش به سردی گراییده و در نهایت قطع شده است.

در واقع گرجستان پس از جنگ پنج روزه با روسیه به عنوان همسایه قدرتمند خود در اوت 2008 بر سر جمهوری خودخوانده اوستیای جنوبی كه به شكست مفتضحانه گرجی ها و ورود نیروهای نظامی روس به تفلیس منجر شده، روابط دیپلماتیك خود را با كرملین به طور كامل قطع كرد.

كارشناسان مسایل سیاسی می گویند هر چند روسیه در انتخابات پارلمانی جاری گرجستان به طور آشكار از هیچ یك از احزاب رقیب اعلام حمایت نكرده است، اما نفرت و خصومت شدیدی بین ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روس ها و میخاییل ساكاشویلی همتای گرجستانی وی وجود دارد.

شدت نفرت پوتین رییس جمهوری روسیه از همتای گرجی اش به حدی است كه وی پس از مناقشه اوستیای جنوبی اعلام كرد، دوست داشت ساكاشویلی را از توپ حلق آویز كند.

از سوی دیگر تحلیلگران مسایل سیاسی با اشاره به برگزاری رزمایش بزرگ 'قفقاز-2012' توسط روسیه در مناطق جنوبی این كشور در مرز با گرجستان در دو هفته قبل، این رویداد را به معنای پیام آشكار رهبران كرملین به همتایان گرجی خود مبنی بر پرهیز از هر گونه بلندپروازی و جاه طلبی از طریق پیوستن به ناتو و اتحادیه اروپا ارزیابی می كنند.

برگزاری رزمایش 'قفقاز-2012' در محدوده ای به وسعت دریای سیاه تا دریای خزر در آستانه انتخابات پارلمانی گرجستان، بازتاب منفی در این كشور داشت و موجب خشم مقام های تفلیس شد. مقام های روس در واكنش به این وضعیت اعلام كردند كه برگزاری این رزمایش قبل از اعلام اول اكتبر به عنوان روز برگزاری انتخابات پارلمانی گرجستان برنامه ریزی شده بود.

در همین ارتباط بود كه ناظران نظامی اتحادیه اروپا هفته گذشته از استقرار نیروهای نظامی روسی در مجاورت مرزهای گرجستان در جمهوری خودخوانده اوستیای جنوبی خبر دادند و اعلام كردند كه یك فروند بالگرد روسی در خاك گرجستان فرود آمده است، هر چند روس ها پاسخ دادند كه این یك اقدام ناخواسته غیرعمدی بود.

در هر حال به نظر می رسد كه مناقشه جمهوری های خودخوانده اوستیای جنوبی و آبخازیا كه تنها از سوی روسیه و معدودی كشورهای دیگر به رسمیت شناخته شده اند، صرف نظر از پیروزی هر یك از احزاب حاكم و مخالف در انتخابات گرجستان، همچنان به عنوان نقطه اختلاف بین تفلیس و مسكو خواهد ماند.

'الكساندر مالاشنكو' كارشناس مركز كارنگی مسكو در این ارتباط می گوید: این مناقشه ای است كه نمی شود از آن اغماض كرد. روسیه دو جمهوری را به رسمیت شناخته است و قصد ندارد از تصمیم خود در این باره صرف نظر كند. هر چند پیروزی ائتلاف تحت رهبری ایوانیشویلی در انتخابات پارلمانی گرجستان می تواند از شدت التهایات در روابط دو كشور بر سر این موضوع بكاهد، اما بدون شك حل آن در آینده نزدیك غیرممكن است.

در نهایت می توان گفت كه برگزاری این دوره از انتخابات پارلمانی گرجستان با توجه به رقابت دو شخصیت غربگرا و روسوفیل در راس احزاب رقیب به محملی برای زورآزمایی غرب و روسیه برای توسعه نفوذ خود در منطقه حیاتی و راهبردی قفقاز جنوبی تبدیل شده است.

اروپام/518