محمدعلی مجاهدی متخلص به 'پروانه' در سال 1322 در قم در خانواده ای روحانی چشم به جهان گشود. وی فرزند مرحوم آیت الله میرزا محمد مجاهدی تبریزی(ره) از علمای حوزه علمیه قم است. مجاهدی در حال حاضر به عنوان رییس كانون مداحان و شاعران استان قم فعالیت می كند و قریب به 25 اثر در قلمرو شعر و ادب فارسی به رشته تحریر درآورده است.
اولین مجموعه آثار عاشورایی و تحقیق جامع پیرامون شعر آیینی در زبان فارسی استاد مجاهدی با عنوان 'شكوه شعر عاشورا در زبان فارسی' در سال 1379 به چاپ رسید كه با اقبال مشتاقان فرهنگ عاشورا مواجه شد.
مجاهدی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به تالیف اشعار عاشورایی گفت: حدود 12 مجموعه شعری تاكنون از من به چاپ رسیده كه برخی اختصاص به شعر عاشورایی دارد، مجموعه شعر عاشورایی 'ایستاده باید مرد' و 'ما هر چه داشتیم به پای تو ریختیم' از نمونه های شعر عاشورایی است كه تاكنون در دسترس علاقه مندان قرار گرفته است.
وی افزود: ما باید بین شعر عاشورا و شعر عاشورایی فرقی قایل شویم در شعر عاشورا ما هر متن منظومی را كه به نحوی به تاریخ خون نگار عاشورا پرداخته باشد به عنوان شعر عاشورا می شناسیم، اما در شعر عاشورایی مساله آسیب شناسی حرف اول را می زند.
وی ادامه داد: اگر شعری را شنیدید كه به مقوله هایی از قبیل اعتراض، قیام، جهاد، شهادت، مقاومت، فداكاری، ایثار، محبت، كرامت، مروت، شجاعت و از خودگذشتگی وارد شده است بدون تردید می توانید آن را شعر عاشورایی بنامید.
مجاهدی، تصریح كرد: اگر اشعار صرفا قرائت ماتمی داشته باشد و در هیچ منبع روایی و محكم تاریخی نشانی از این مطالب نباشد، جز گزافه و خرافه چیز دیگری نیست و نمی توان عنوان شعر عاشورایی بر آن نهاد.
وی خاطر نشان كرد: نباید خرافه و گزافه را وارد فرهنگ عاشورا كنیم و خدای ناخواسته این متن ماندگار را به حاشیه برانیم و به جای آن حاشیه هایی را بگذاریم كه واهی هستند و نمی شود از آنها استفاده كرد چرا كه مستند نیستند و هیچ منبع روایی و تاریخی از اینگونه مطالب یاد نكرده است.
مجاهدی انجمن ادبی محیط را از سال 1342 در منزل خودش در شهر قم تاسیس كرد، این انجمن بدون وابستگی دولتی و غیردولتی، حدود 50 سال است كه در این عرصه فعالیت می كند.
مجاهدی همچنین اثر 'كاروان شعر كربلا' تذكره شعرای عاشورایی سرای زبان فارسی كه در آن بهترین شعرهای عاشورایی را از شاعران مطرح گذشته به ترتیب تاریخی نقل كرده و با نوشتن توضیح و تعلیق، گنجینه ای را در اختیار مشتاقان فرهنگ عاشورا قرار داده تا پاسخگوی نیازهای مبرم آنها به منابع شعر عاشورایی باشد.
وی با اشاره به رسالت های شعرا در احیای فرهنگ عاشورایی گفت: رویكرد شعرای معاصر در عصر حاضر و پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران به لایه های پنهانی و مستور فرهنگ عاشورا معطوف شده است.
مجاهدی، افزود:امروز موج بیداری همه كشورهای اسلامی و غیراسلامی را در برگرفته است كه شعرا باید با آمیزه ای از قرائت های مختلف از فرهنگ عاشورا بتوانند نیازهای این جامعه انقلابی و بیدار را تامین كنند.
وی ادامه داد: قرائت های حماسی، ارزشی، مكتبی، عرفانی، اخلاقی و در كنار آن قرائت ماتمی از فرهنگ عاشورا می تواند پاسخگوی نیازهای عاطفی و احساسی و حتی به عنوان روشنگر مسیر هدایت این نسل پویا عمل كند.
اثر'سیمای مهدی موعود در آیینه شعر فارسی' از دیگر اشعار مجاهدی است كه توسط انتشارات مسجد مقدس جمكران چاپ شد كه این دو اثر در سال 80 و 81 به عنوان اثر برتر در زمینه عاشوراپژوهشی و مهدویت پژوهشی در عرصه شعر فارسی شناخته شد و جوایزی را دریافت كرد.
پدر شعر آیینی كشور، در این خصوص افزود: نتیجه قیام كربلا را در ظهور حضرت ولی عصر(عج) خواهیم دید، مفاهیم انسان سازی در خطبه ها و رجزخوانی عاشورایی یاران ایشان موج می زد، در دولت كریمه حضرت ولی عصر(عج) به بار نشستن این معارف گران سنگ عاشورایی را شاهد خواهیم بود.
'فغان دل' (مجموعه اشعار حسینعلی بیك شرر فرزند آذربیگدلی)، 'تذكره سخنوران قم'، 'محفل روحانیان' (تذكره علمای شاعر) 'گنجینه اسرار عمال سامانی'، 'شكوه شعر عاشورا'،' سیمای مهدی موعود(ع) در آئینه شعر فارسی' و 'تذكره شعرای مرثیه سرا در زبان فارسی' از جمله آثار این شاعر آیینی است.
وی نه تنها به سرودن شعر اهتمام دارد بلكه به امر پژوهش در عرصه ادبیات و شعر نیز گرایش دارد و غیر از شغل معلمی و دبیری و تدریس در دانشگاه ها، بیشتر وقتش صرف پژوهش پیرامون مقوله های مرتبط با شعر و ادب آیینی در زبان پارسی شده است كه به 46 اثر می رسد.
چند بیت زیر از سروده های مجاهدی در زمینه شعر عاشورایی است:
فردا كه بر فراز نی افتد گذارمان حیرت فضای طور شود جلوه زارمان
فردا كه كهكشان تجلی است نیزه ها گردش كند زمین و زمان بر مدارمان
فردا كه روز سرخ عروج من وشماست بر روی نیزه هاست قرار ومدارمان
فردا كه روز عرضه عشق وشهادت است حیرت كنند عالم و آدم زكارمان
فردا كه از تبار تبر زخم ماند و داغ غیرت شقایقی شود از لاله زارمان
فرداست روز وعده دیدار ودیدنی است بر نیزه ها تجلی پروردگارمان
منظومه بلند شهادت سرودنی است فردا كه عشق، خیمه زند در كنارمان
ك/4
/8138/ 380/
قم- پدر شعر آييني عنواني است كه به استاد محمدعلي مجاهدي به دليل فعاليت هاي گسترده وي در عرصه ترويج شعر آييني نسبت داده شده است، كسي كه گنجينه اي از فرهنگ عاشورايي در اشعار او پديدار است.
