'ابوعبدالله جعفربن محمد رودكی'، شاعر بزرگ ایرانی، معروف به 'پدر شعر فارسی' در چهارم دیماه سال ۲۳۹ هجری خورشیدی برابر با ۲۵ دسامبر ۸۶۰میلادی، (اواسط قرن سوم هجری قمری) در قریه ای به نام'بَنُج' در قصبه مركزی ناحیه رودك منطقه ای در امپراطوری ایران به دنیا آمد. وی دوران كودكی خود را با حفظ قرآن كریم و فراگیری ابیاتی چند از شاعران معاصر آن روزگار سپری كرد.
او در دوران نوجوانی به شعر و شاعری، روی آورد، در كنار سرایش اشعار نغز، چنگ و بربط می نواخت و توانست با استعداد وافری كه داشت، در زمانی كوتاه، شهرتی بی نظیر پیدا كند و به عنوان شاعری برجسته به دربار سامانیان، محفل ادب دوستان و شاعران بنام پارسی راه یابد و اینگونه مورد ستایش درباریان و همچنین امیر نصربن احمد سامانی، یكی از پادشاهان سامانی، قرار گیرد.
سخن سرای بزرگ ایران، با سرودن اشعاری پرمعنا و ساده توانست، سرآمد شاعران زمانه خود و بزرگترین شاعر دربار سامانی شود و مورد احترام و ستایش امرای بزرگ دیلمی و امرای دیگر مناطق قرار گیرد.
اشعار وی به گونه ای دل انگیز و روان بود كه سبب تحرك و جنبش شعر فارسی و غنا و شور آفرینی ادبیات این زبان شد و نام او را به عنوان 'نخستین شاعر بزرگ پارسی گوی ایران' در تاریخ شعر و ادب این سرزمین ثبت كرد.
در واقع او برای نخستین بار به شعر فارسي ضبط و قاعده معین داد و آن را در موضوعات مختلفي از قبیل داستان، غزل، مدح، وعظ، رثاء و جز آن به كار برد و به همین سبب نزد شاعران پس از خود از جمله كسایی مروزی و معروفی بلخی 'استاد و سلطان شاعران' لقب یافت.
پس از خلع امیر نصر سامانی از خلافت، با توطئه حاسدان، رودكی از دربار طرد و گوشه نشینی این شاعر پرآوازه آغاز شد اما این امر او را از سرودن بازنداشت و تا پایان عمر با اشعار نغز خویش، گنجینه شعر پارسی را مزین ساخت.
وی با ابداع و تنظیم انواع مختلف شعر راهگشای شاعران بزرگ پس از خود چون 'حكیم ابوالقاسم فردوسی'، 'دقیقی' و 'عنصری' در عهد غزنوی شد و توانست با الهام از شعر كودكی شیرین زبان و استعداد خارق العاده خویش، وزن و آهنگ رباعی را بوجود آورد و ساخت رباعی را به خود نسبت دهد.
رودكی با خلق بزرگترین شاهكار خویش با نام 'بوی جوی مولیان' كه به مناسبت بازگرداندن نصربن احمد سامانی از هرات به بخارا بود، شهرت جهانی یافت. بر اساس شواهد تاریخی بسیار در كتب ادب پارسی، حكیم رودكی بیش از یك میلیون بیت شعر سروده است كه در حال حاضر تنها ابیاتی پراكنده، درحدود هزار بیت و دو اثر منظوم 'كلیله ودمنه' و 'سندباد نامه' از این شاعر برجسته برجای مانده است.
در اشعار باقی مانده از رودكی موضوعاتی همچون صدای دلپذیر آب، نغمه‌های دلنشین پرندگان، لذت بردن از زندگی، شاد زیستن، فراموش كردن غم و غصه، افسانه دانستن جهان و... مورد تأكید قرار گرفته است كه حكایت از ذوق ادبی بسیار بالای این شاعر شیرین سخن دارد و شاید بتوان گفت شعرای بزرگ دوره‌های بعد از او نظیر خیام، سعدی و حافظ در سرایش غزل های شاد خود از رودكی الهام گرفته‌اند.
سبك شعری رودكی، سبك خراسانی است كه روانی و سادگی ابیات، جمله های كوتاه و فعل های ساده، بیانگر خصوصیات بارز این سبك هستند. اما از جمله خصوصیات بارز دستوری و ادبی كه شعر رودكی را خاص و ممتاز كرده است وجود كامل ترین مجموعه عروض فارسی در 35 وزن گوناگون است.
وی نماینده كامل شعر دوره سامانی و اسلوب شاعری سده چهارم است. این شاعر نغزگوی پارسی پس از سال ها زندگی در میان بزرگان دربار سامانی و خلق آثاری ناب و دلنشین سرانجام تلخ ترین روزهای عزلت، تنهایی و كهنسالی خویش را در سرایش ابیات پایانی عمر خود خلاصه كرد و در تاریخ 329 هجری قمری برابر با 319 هجری خورشیدی برای همیشه از این جهان دست شست و راهی دیار باقی شد.
پاسداشت این شاعر نغزگوی پارسی پس از گذشت قرن ها در محافل ادبی و بزرگان عرصه علم و ادب نشان از جایگاه والای این خالق آثارغنایی و تعلیمی، در دفتر تاریخ شعر و ادب فارسی دارد.
اطلاع**9128**1717
گروه اسناد و اطلاع رساني- امروز ابيات پارسي در رساي سلطان شاعران سروده مي شود. رودكي شاعر و سخنور ايراني كه با ابيات نغز و مملو از ستايش ارزش هايي چون نيكي و عدالت، دفتر شعر فارسي را مزين ساخت.
