به گزارش ایرنا آمارهای موجود بیانگر این موضوع است كه از هر 20 ایرانی یك نفر به بیماری دیابت مبتلااست و نیمی از این تعداد نیز از ابتلا خود به این بیماری آگاهی ندارند.
بر پایه این آمارها درهر 10 ثانیه یك نفر در جهان به دلیل عدم آگاهی از دیابت و روش كنترل آن، جان خود را از دست می‌دهد و درهر 30 ثانیه یك نفر در جهان به علت عدم آگاهی از دیابت و روش كنترل آن، پای خود را از دست می‌دهد.
به گفته كارشناسان دیابت بیماری است كه بدن قادر به تولید یا استفاده مناسب و ذخیره گلوكز (نوعی قند) نیست و در این حالت میزان گلوكز در جریان خون باقی مانده و در نتیجه قند خون بیشتر از حد طبیعی می‌شود.
این كارشناسان معتقدند وجود شیرین‌كننده‌های رژیمی كه به صورت مصنوعی به مواد غذایی افزوده می شود می‌تواند جایگزین مناسبی در افرادی كه مصرف شیرینی‌جات در آنها بالاست به ویژه كودكان باشد.
كارشناسان بهداشتی همواره بر رژیم های غذایی خاص بیماران دیابتی تاكید كرده و مصرف مواد قندی را نیز در این افراد محدود می كنند البته مصرف تمامی شیرین كننده های مصنوعی نیز به این افراد توصیه نمی شود.
كارشناس تغذیه مركز دیابت همدان با بیان اینكه شیرین‌كننده‌های رژیمی به دو دسته كالری‌زا و غیر كالری‌زا تقسیم می‌شوند افزود: شیرین‌كننده‌های كالری‌زاشامل فروكتوز، سوربیتول و مانیتول حاوی كالری هستند بنابراین مصرف آنها باید حساب شده باشد تا منجر به اضافه وزن نشود.
'طیبه دوستوندی' ادامه داد: مصرف زیاد سوربیتول و مانیتول نیز به علت عدم جذب كامل در روده‌ها موجب بروز اسهال می‌شود بنابراین باید قبل از مصرف فرآورده‌های غذایی رژیمی به برچسب روی آنها كه بیانگر تركیباتشان است، دقت شود و به طور كلی مصرف این نوع شیرین‌كننده‌ها در افراد دیابتی چاق كه دارای چربی خون بالایی نیز هستند، توصیه نمی‌‌شود.
كارشناس تغذیه مركز دیابت همدان، با اشاره به شیرین‌كننده‌های غیركالری‌زا از قبیل ساخارین و آسپارتام كه دارای هیچ كالری نیستند و باعث اضافه وزن نیز نمی‌شوند، افزود: قدرت شیرین‌كنندگی این مواد حدود 200 برابر بیشتر از شكر معمولی است و بعضی از این شیرین‌كننده‌ها مثل آسپارتام در اثر حرارت زیاد اثر شیرین‌كنندگی خود را از دست می‌دهند بنابراین نمی‌توان از آنها در كیك‌پزی استفاده كرد همچنین مصرف زیاد ساخارین در بعضی از حیوانات منجر به سرطان مثانه شده كه البته هنوز در مورد انسانی به اثبات نرسیده است.
وی با اشاره به اینكه زنان باردار نیز بهتر است از ساخارین استفاده نكنند، ادامه داد: شیرین‌كننده‌های بدون كالری یا مصنوعی كه به آنها جایگزین شكر نیز گفته می‌شود، مواد شیمیایی یا طبیعی هستند كه به جای شكر معمولی در غذاها و انواع نوشیدنی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
وی با بیان اینكه زیاده‌روی در مصرف شكر معمولی و افزایش وزن ناشی از آن عامل تولید و استفاده از اینگونه شیرین‌كننده‌ها در صنعت غذا است، اظهار داشت: شیرینی این مواد چندین برابر شكر معمولی است و مقدار بسیار كمی از آن را می‌توان جایگزین شكر معمولی كرد.
وی با بیان اینكه اینگونه شیرین‌كننده‌ها كالری بسیار كمتری نسبت به شكر معمولی دارند، استفاده از این محصولات را برای كسانی كه می‌خواهند وزن كم كنند یا در افراد مبتلا به دیابت كه می‌خواهند از بالا رفتن قند خون جلوگیری كنند، رایج عنوان كرد.
كارشناس تغذیه مركز دیابت همدان اظهار داشت: گرچه تصور بر این است كه جانشین كردن شكر با این مواد به افراد دیابتی در كنترل قند خون كمك می‌كند ولی باید توجه داشت كه مواد غذایی همچون آرد، لبنیات یا میوه حاوی قند هستند كه می‌توانند قند خون را افزایش دهند.
دوستوندی با بیان اینكه مواد غذایی مركب، ممكن است حاوی كالری قابل توجهی باشند ادامه داد: این جانشین‌ها كالری را در همه مواد غذایی به صفر نمی‌رسانند و در استاندارد مراقبت از بیماران دیابتی سال 2009 انجمن دیابت آمریكا مصرف شیرین‌كننده‌های بدون كالری تا زمانی كه در محدوده توصیه شده توسط سازمان غذا و دارو است را امن تشخیص داده بود.
وی با اشاره به انواع شیرین‌كننده‌ها اشاره كرد و گفت: از زمانی كه آسپارتام در سال 1981 تایید شده آزمایش‌های بسیار بر روی حیوانات آزمایشگاهی صورت گرفته و هیچگونه سرطان یا عوارض منفی نشان داده نشده است.
وی عنوان كرد:یكی از ادعاها در مورد آسپارتام بروز تومورهای مغزی در صورت مصرف این محصول بوده كه بررسی‌ها نشان داد افزایش ابتلا به این تومورها از نظر زمانی با شروع مصرفی این محصول نبوده است و كسانی كه دچار این بیماری شده‌اند، مقدار مصرف بالایی نداشته‌اند.
وی درباره ساخارین(Sweet’n Low) نیز گفت: تحقیقات روی موش‌های صحرایی با دُوزهای بالای ساخارین سدیم، مخلوط با سیكلامات بروز سرطان مثانه را تأیید كرد گرچه بررسی مشابه بر انسان چنین ارتباطی را تایید نكرده است.
وی به شیرین كننده آسه سولفام (Sweet One, Sunett) اشاره كرد و افزود: این ماده همچون سایر شیرین‌كننده‌ها، در بررسی‌های حیوانی مشكلات سلامتی همچون ایجاد تومورهای بدخیم و افت قند خون گزارش شده است ولی به دلیل محدودیت‌های تحقیقات انسانی، سازمان غذا و دارو و اتحادیه اروپا این شیرین‌كننده را نیز تأیید كرده است.
دوستوندی در خصوص سوكرالوز(Splenda) نیز با بیان اینكه سازمان غذا و دارو پس از بررسی 110 مطالعه انسانی و حیوانی مصرف این شیرین‌كننده را مجاز و مصرف آن را بدون خطر بروز سرطان اعلام كرد، افزود: این شیرین‌كننده به كندی توسط باكتری‌ها شكسته می‌شود و می‌تواند در آلودگی محیط زیست موثر باشد.
وی در خصوص سیكلامات نیزاظهار داشت: بررسی‌های اولیه كه بر روی موش‌های صحرایی و تركیبات سیكلامات و ساخارین صورت گرفت نشان می‌داد شاید خطر بروز سرطان مثانه در انسان نیز افزایش یابد ولی پس از آزمایش مجدد سازمان غذا و دارو سیكلامات را به عنوان شیرین‌كننده سرطان‌زا تشخیص نداد.
دوستوندی با بیان اینكه در بررسی‌های جدید تعدادی فرضیه‌ها كه هنوز كاملا اثبات نشده و سازمان غذا و دارو نیز آنها را برای تغییر توصیه مصرف در نظر نگرفته افزود: مصرف نوشابه‌های رژیمی عملكرد كلیه را كاهش می‌دهد و مغز انسان دنبال كالری واقعی شود و شیرین‌كننده‌های مصنوعی ممكن است باعث پرخوری همچنین افزایش وزن شود.
پزشك مركز دیابت همدان ضمن توصیه افراد دیابتی نوع یك در خصوص تست قند خون در روز به میزان سه بار یا بیشتر، افزود: این افراد باید با مشورت متخصص، دوز انسولین مصرفی را بر اساس مقدار كربوهیدرات مطابقت دهند.
دكتر 'عاطفه توانا' اظهار داشت: تمام بیماران دیابتی نوع یك و 40 درصد بیماران دیابتی نوع دو وابسته به تزریق انسولین هستند كه دوز انسولین دریافتی باید با مقدار غذا و میزان فعالیت فرد تطابق یابد.
وی با بیان اینكه قبل از تطابق دادن انسولین مواردی باید مدنظر قرار گیرد افزود: از زمان شروع درمان با انسولین به مدت حداقل سه روز تا یك هفته، باید مقدار انسولین دریافتی، مقدار غذای خورده شده و نتیجه تست قند خون دو ساعت قبل و بعد از غذا و قبل از خواب در یك دفتر روزانه ثبت و ملاحظات مربوط هم، در كنار آن درج شود.
وی با اشاره به اینكه میزان قند خون نیم تا یك ساعت بعد از صرف غذا به ماكزیمم میرسد، اظهار داشت: باید تزریق انسولین طوری انجام شود كه نیم تا یك ساعت بعد از صرف غذا، انسولین به اوج اثر خود برسد.
پزشك مركز دیابت همدان ضمن توصیه برای افراد دیابتی نوع یك در خصوص تست قند خون در روز به میزان سه بار یا بیشتر، افزود: این افراد باید با مشورت متخصص، دوز انسولین مصرفی را بر اساس مقدار كربوهیدرات مطابقت دهند.
دكتر توانا با اشاره به اینكه قند خون در افراد دیابتی نوع دو باثبات‌تر از نوع یك است اظهار داشت: این افراد ممكن است به یك یا دو بار تست قند خون در روز احتیاج داشته باشند.
وی با بیان اینكه باید برای قند خون یك مقدار هدف در نظر گرفته شود، توصیه كرد قبل از غذا محدوده قند خون 140-80 میلی‌گرم در دسی لیتر و قند خون موقع خواب 160-100 میلی‌گرم در دسی لیتر باشد.
پزشك مركز دیابت همدان در خصوص كنترل مناسب قند خون، با بیان اینكه باید به زمان اثر انسولین در بدن توجه شود، ادامه داد: باید توجه داشت كه تاثیر انسولین ممكن است از فردی تا فرد دیگر متغیر باشد و با دوز انسولین، محل تزریق، میزان ورزش، وجود آنتی‌بادی‌های ضد انسولین و دیگر فاكتورها تغییر كند و با توجه به این كه میزان قند خون نیم تا یك ساعت بعد از صرف غذا به ماكزیمم میرسد، باید تزریق انسولین طوری انجام شود كه نیم تا یك ساعت بعد از صرف غذا، انسولین به اوج اثر خود برسد.
دكتر توانا با بیان اینكه در افراد سالم غیر دیابتی، بدن به دو صورت انسولین ترشح می‌كند آن را شامل انسولین پایه و انسولین بعد از غذا دانست و اظهار داشت: انسولین پایه در طول شبانه‌روز، صرف نظر از این كه فرد غذا خورده باشد یا نه، به مقدار اندك و به طور مداوم (هر 11-9 دقیقه) ترشح می‌شود.
وی ادامه داد: این انسولین مسئول كاهش كتوژنز، كنترل لیپولیز، گلیوكونئوژنز و گلیكوژنولیز و برداشت پایه گلوكز توسط بافت‌های محیطی است و انسولین‌های متوسط اثر و طولانی اثر موجود از این الگو پیروی می‌كنند.
پزشك مركز دیابت همدان با تشریح اینكه انسولین كوتاه اثر در متوسط یا طولانی اثر در كنترل قند خون موثرتر است، افزود: نوع دیگر، انسولین بعد از غذا است كه در پاسخ به صرف غذا، بلافاصله و به مقدار بیشتر ترشح می‌شود و در فاصله 10 دقیقه بعد از غذا به اوج غلظت خود میرسد و در فاصله 4-2 ساعت هم به سطح پایه برمی‌گردد كه انسولین‌های كوتاه اثر از این الگو پیروی می‌كنند.
مسئول مركز دیابت همدان، استفاده از یك قسمت بدن را برای توالی تزریق موجب بهبودی جذب انسولین دانست و گفت: برای مثال انسولین صبح در بازو تزریق شود و تزریق بعدی در همان محل ولی در 2.5 سانتی‌متر دورتر از محل تزریق قبلی باشد.
كوثری فرد ادامه داد: با شروع به هنگام دریافت انسولین، امكان استفاده از روش‌های انسولین‌درمانی ساده‌تر میسر شده و بستری شدن بیمار نیز كاهش می‌یابد.
وی با بیان اینكه برخی افراد دیابتی از تزریق انسولین به عنوان اینكه كار بسیار مشكلی است و آنها قادر به انجام آن نیستند، وحشت دارند، افزود: تزریق انسولین با بهبود حال عمومی فرد دیابتی و بالا بردن كیفیت زندگی وی همراه است و شروع بموقع تزریق انسولین سبب حفظ باقی‌مانده پانكراس شده و این امر سبب كاهش میزان و دفعات مصرف انسولین می‌شود.
كوثری در خصوص تزریق انسولین نیز با بیان اینكه بهترین محل‌های تزریق قسمت‌های خارجی (خلفی) بازو و شكم (5 سانتی‌متر دورتر از ناف) و روی ران است اظهار داشت: سرعت جذب دارو در شكم و سپس در بازو بیشتر از مناطق دیگر است.
مسئول مركز دیابت همدان با بیان اینكه محل تزریق باید عاری از زخم‌های پوستی و برجستگی استخوانی و بافت‌های عضلانی وسیع یا اعصاب باشد، اظهار داشت: بیماران مبتلا به دیابت باید با روش‌های چرخشی تزریق انسولین آشنا شوند.
وی ضمن توصیه خودداری از آسپیراسیون در هنگام تزریق، افزود: سرنگ حاوی انسولین در افراد چاق با زاویه90 درجه و در افراد لاغر با زاویه 45 درجه وارد پوست و از ماساژ محل تزریق اجتناب شود.
7530/551
همدان-بيماران ديابتي به نوع شيرين كننده هاي مواد غذايي كه به صورت مصنوعي جايگزين مواد قندي شده اند دقت كنند.
