نبود سیستم ارجاع در كشور، فقدان نظام سطح بندی خدمات بهداشتی و درمانی، ناآگاهی مردم از خدمات پزشكی استان محل سكونت خود و گاهی نبود امكانات موجب شده است تا بسیاری از مراجعه كنندگان به بیمارستانهای تهران را بیمارانی از شهرستانها تشكیل بدهند.
هم اكنون بسیاری از بیماران از شهرهای دیگر برای درمان به بیمارستانهای شهرهای بزرگ به ویژه به تهران می‌آیند و ساعت ها و روزها در بیمارستان های پایتخت معطل می شوند، پدیده ای كه گاهی منجر به چادرزنی اطراف بیمارستان ها (برای اقامت همراهان بیمار) نیز می شود.
ارجاعاتی كه اغلب آنان از سوی متخصصان نظام سلامت به عنوان 'ارجاعات بی ضابطه یا بی مورد' شناخته می شود.
به باور كارشناسان نظام سلامت، ارجاع بی ضابطه بیماران از شهرستان های مختلف به بیمارستان های پایتخت، موجب شلوغی بیمارستان ها و نیز سرگردانی و نارضایتی شدید بیماران از سیستم درمانی شده است.
انجام آزمایش های بی مورد، مصرف بی رویه دارو و هزینه های اضافی برای روند تشخیصی و درمانی بیماری از دیگر مشكلاتی است كه با ارجاع این بیماران در بیمارستان های پایتخت دیده می شود.
'شیدا نریمانی' از جمله افرادی است كه در سیستم ارجاع های بی ضابطه به بیمارستان های پایتخت متحمل هزینه های اضافی شده است.
او در این رابطه به خبرنگار اجتماعی ایرنا می گوید: فرزند دو ساله من زمین خورد و دچار پارگی زبان شد پس از آن او را به چند بیمارستان در كرج بردم كه از پذیرش او امتناع كرده و او را به یكی از بیمارستان های تهران ارجاع دادند.
وی می افزاید: در مراجعه به بیمارستان تهران یكی از پرستارها اقدام به بخیه زبان كودك كرد و با تعجب گفت كه بخیه را در تمام بیمارستان ها می توانستند انجام دهند و نیازی به ارجاع به تهران نبود.
'سیاوش آقایی' یكی دیگر از بیماران مبتلا به سرطان است كه از یكی از شهرستان های مركزی ایران برای انجام اقدامات تشخیصی و درمانی به تهران ارجاع داده شده است.
وی می گوید: در مراجعه به بیمارستان تهران به من گفته شد كه اقدامات اولیه می توانست در همان شهرستان محل سكونت انجام گیرد.
**ارجاع بی ضابطه به بیمارستان های پایتخت دردسر ساز شده است
دكتر 'احمدرضا سروش' رییس بیمارستان شریعتی تهران در این باره به خبرنگار اجتماعی ایرنا می گوید: ارجاع های بی ضابطه به بیمارستان های پایتخت یك مساله پیچیده و دردساز است كه ریشه در مسایل فرهنگی جامعه دارد.
وی معتقد است: اغلب پزشكان یا بیمارستان های كشور در مواجهه با موارد ابتلا به سرطان ، بیماران خود را به بیمارستان شریعتی تهران ارجاع می دهند درحالیكه می توانند درمان های اولیه را خودشان انجام دهند و برای درمان های تكمیلی بطور مثال برای پیوند به این بیمارستان مراجعه كنند.
رییس بیمارستان شریعتی دو عامل بیمار و پزشك را در ارجاع بی ضابطه ، موثر می داند و می گوید: از یك سو بیماران می خواهند كه به تهران بیایند و از سوی دیگر پزشكان می خواهند خودشان را از عواقب و پیامدهای یك بیماری خطرناك ، راحت كنند.
شریعتی می افزاید: این امر موجب پیدایش ترافیك بیمار در بیمارستان های تهران می شود.
وی تاكید می كند اگر جلوی ارجاع های بی مورد گرفته شود، سیستم اورژانس در اختیار بیماران واقعی قرار خواهد گرفت.
**ارجاع به بیمارستان های تهران برای بیماران، نوعی 'اقناع روانی' است
سرپرست بخش اطفال بیمارستان نهم دی تربت حیدریه نیز در این رابطه به خبرنگار ایرنا می گوید: علت اصلی ارجاع بی ضابطه به بیمارستان های پایتخت، توقع و تفكر خود مردم است چراكه تصور عامه مردم این است كه سیستم درمانی تهران از سطح بالاتری نسبت به بیمارستان های شهرستان ها برخوردار است.
دكتر 'امیررضا برومند' می افزاید: این درحالی است كه پزشكان در شهرستان ها در سطح عالی كار می كنند اما بیماران فكر می كنند تكنیك های تشخیصی در تهران قوی تر و بهتر است.
وی كه متخصص مغز و اعصاب است ، ادامه می دهد: ارجاع بیماران مغز و اعصاب به تهران خیلی كم است و فقط برای جراحی ها یا تكنیك های تشخیصی خیلی خاص به بیمارستان های تهران معرفی می شوند.
سرپرست بخش اطفال بیمارستان نهم دی تربت حیدریه می گوید: البته چون گاهی هزینه های درمانی در شهرستان ها كمتر از تهران است ، ارجاعات معكوس نیز اتفاق می افتد بطور مثال اخیرا برخی از بیماران تهرانی برای درمان به پزشكان مشهدی مراجعه می كنند.
برومند می افزاید: اما اغلب این بیماران از شهرستان ها هستند كه می خواهند به تهران مراجعه كنند؛ بیماری به چند پزشك در شهرستان مراجعه می كند و چون اقناع نشده به تهران ارجاع داده می شود.
وی ادامه می دهد : بطور مثال متاسفانه بیمارانی داشته ایم كه به تهران ارجاع داده شده اند و پس از انجام كار های تشخیصی زائد دوباره به شهرستان برگشته اند تا تحت درمان قرار گیرند.
سرپرست بخش اطفال بیمارستان نهم دی تربت حیدریه می گوید : برخی افراد دنبال دكترهایی هستند كه 'نام' آنها در یك رشته خاص برجسته است و مراجعه به اینگونه پزشكان برای بیماران از لحاظ روانی، جنبه اقناعی دارد.
برومند تاكید می كند ساماندهی سیستم ارجاع بی ضابطه به بیمارستان های پایتخت نیازمند فرهنگسازی است.
**ارجاع های بی ضابطه با اجرای برنامه پزشك خانواده ، ساماندهی می شود
مدیركل دفتر مدیریت بیمارستانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی در این باره به خبرنگار اجتماعی ایرنا با بیان اینكه بیمارستان های تهران، بیشترین موارد ارجاعات بیماران را به خود اختصاص داده است، می گوید: ذهنیت مردم این است كه سیستم درمانی در تهران بهتر از شهرستان ها است.
دكتر 'حمید رواقی' می افزاید: این درحالی است كه سیستم درمانی در كشور ، قطب بندی شده به آن معنا كه شهرهای بزرگی مانند اصفهان ، شیراز، مشهد و حتی یزد از سیستم درمانی مناسبی برخوردار هستند و آموزش پزشكی در این قطب ها از كیفیت مطلوبی برخوردار است.
وی ادامه می دهد: اجرای برنامه پزشك خانواده و نظام ارجاع می تواند ارجاع های بی ضابطه را سامان دهد چراكه اكنون متولی سلامت افراد، خود مردم هستند اما با اجرای برنامه پزشك خانواده، پزشكان برای مردم تصمیم می گیرند كه چه زمان و به كدام پزشك مراجعه كنند.
مدیركل دفتر مدیریت بیمارستانی وزارت بهداشت، می گوید: برخی مردم از شهرستان ها به دلیل نصیحت اطرافیان خود به بیمارستان های تهران مراجعه می كنند در حالیكه اغلب این مراجعات غیرضروری است.
رواقی می افزاید: حتی برخی بیمارانی كه برای جراحی به بیمارستان های تهران ارجاع می شوند می توانند روند درمانی دوران پس از عمل جراحی را در شهر خودشان پیگیری كنند اما متاسفانه برغم توصیه پزشك متخصص بازهم برای پیگیری به تهران مراجعه می كنند.
وی تاكید می كند مردم نگاهی سنتی به روند درمانی دارند درحالیكه حدود 60 بیمارستان كشور ، چهار تخصص مورد نیاز شامل تخصص های داخلی ،اطفال، جراحی و زنان را دارند.
مدیركل دفتر مدیریت بیمارستانی وزارت بهداشت درعین حال تصریح می كند باید دسترسی مردم در شهرستان ها به متخصصان ، زیاد شود تا مردم سفر نكنند ؛ همچنین باید امكاناتی در قطب های شهرستانی آماده شود تا ارجاع به بیمارستان های تهران ، صورت نگیرد.
به اعتقاد رواقی ، مردم فقط برای انجام خدمات پزشكی به بیمارستان های تهران مراجعه نمی كنند بلكه جاذبه های شهری تهران و انجام خرید یا معامله از دیگر عواملی است كه آنان را برای مراجعه به تهران، ترغیب می كند.
وی تاكید می كند تنها راه ساماندهی ارجاعات بی ضابطه، اجرای برنامه پزشك خانواده است.
به هرحال شاید اجرای برنامه پزشك خانواده بتواند ارجاع های بی ضابطه را سامان دهد اما حقیقت این است كه برخی شهرستان ها و حتی استان ها با كمبودهایی روبرو هستند كه بیمار را ناگزیر به مراجعه به تهران می كنند.
چنانكه به گفته یكی از مسوولان نظام سلامت، بسیاری از بیمارستان هایی كه در شهرستان ها تاسیس شده اند درحد یك درمانگاه و ارایه خدمات اولیه بهداشتی كار می كنند و بیمارانی كه نیاز به خدمات تخصصی پیدا می كنند بجای مراجعه به مراكز استان ها ترجیح می دهند تا به تهران سفر كنند تا هم از جاذبه های آن و هم از خدمات درمانی بهره مند شوند.
اجتمام(4)**9185 ** 1569
تهران - به گفته بسياري از پزشكان ارجاع شمار زيادي از بيماران شهرستاني به پايتخت ضروري نيست و اين دسته از بيماران پس از مراجعه به تهران، آزمايش هاي شهر خود را تكرار مي كنند و سپس به شهرستان خود باز مي گردند بطوريكه اين ارجاع به كلاف سردرگمي در بيمارستان ها تبديل شده است.
