آشنایی با مشاهیر و نخبگان فرهنگی پاکستان
((1
امیر حمزه شینواری تنها مترجم
نهج البلاغه به زبان پشتو
..................................................
خبرگزاری جمهوری اسلامی 88/11/21
فرهنگی.پاکستان.نخبگان فرهنگی.نهج البلاغه
اسلام آباد - امیر حمزه شینواری تنها مترجم نهج البلاغه به زبان پشتو محسوب
می شود و به عنوان یک فرد سنی مذهب به امیرالمومنین ( ع ) ارادت ویژه و
به حقانیت آن حضرت تاکید داشت.
حمزه شینواری داستان نویس، فیلم نامه نویس، نوازنده، غزلسرا، پیشکسوت شعر
نو، مترجم و نویسنده توانا در سال 1907 میلادی در روستای اشرف خیلدر
ناحیه خوگه خیل نزدیک مرز بین ایران و پاکستان چشم به جهان گشود.
پدرش ملک میرزا خان رییس قبیله بازمیر بود.
وی در کلاس پنچم ابتدایی سرودن شعر را آغاز کرد بطوریکه درمناسبت ها به
ویژه از جمله نعت و نقبت حضرت رسول (ص ) شعر می سرود.
شینواری در پاکستان و افغانستان به شاهنشاه غزل پشتو معروف است.
علاقمند به موسیقی و نوازندگی بود، رموز موسیقی پشتو را خوب می دانست و
آموزش های معنوی و روحانی را نیز از طریق چشتیه آموخت.
به سماع رغبت زیادی نشان می داد و هر سال به مناسبت شهادت حضرت علی (ع )
مراسم ختم قرآن مجید و قوالی در مدح آن حضرت بر پا می کرد.
موضوع اصلی شاعری شینواری، تصوف بود اما سایر موضوعاتی از جمله پشتو و
پشتون در شعر او به صورت برجسته مشاهده می شود.
شینواری از نظر مذهبی حنفی و از نظر طریقت، چشتی بود.
طریقت چشتیه به خواجه معین الدین چشتی که آرامگاه وی در اجمیر هند واقع
شده،منسوب است.
پیروان این فرقه در افغانستان امروزی نسبت به دیگر فرقه های موجود متصوفه
در این سرزمین (نقشبندیه، قادریه ) در اقلیت هستند و روستای چشت شریف در
کنار هریرود در هرات که علمای آن همه چشتی اند،
مکان اصلی و مرکزی تجمع آنها می باشد.
چشتیه نزدیک ترین فرقه تصوف به تشیع است و پیروان آن ارادت فراوانی به
اهل بیت (ع )دارند.
شجره طریقه چشتیه از طریق ابراهیم ادهم و حسن بصری به حضرت علی (ع )و
پیامبر اکرم (ص )می رسد.
پشتون یا پختون (به اردو:پتان ) نام گروهی از مردمان آریایی است که به
زبان پشتو سخن می گویند و در کشورهای افغانستان ؟ پاکستان و هند زندگی می
کنند.
بخش پاکستانی (قبلا هند بریتانیایی ) شامل منطقه ای از چترال در شمال تا
سیبی در جنوب غربی می گردد. این منطقه در پاکستان به نام منطقه مرزی شمال
غرب (صوبه سرحد شمالغرب ) نامیده می شود.
این منطقه همچنان مشهور به افغانیه است که این نام بیانگر روابط قومی
باشنده های آن با پشتون های افغانستان است.
اکثر پشتون ها مسلمان بیشتر پیرو مذهب سنی حنفی واقلیتی کوچکی شیعه اثنی
عشری هستند و علاوه بر زبان پشتو که از شاخه زبانهای اندواروپایی است به
زبانها دری (افغانی ) پراچی اورمری هندوکوهی (شامل پشتون های خیبر ) و
اقلیتی ناچیزی به اردو ( در پاکستان و هند ) صحبت می کنند.
افغان واژه دیگری است که توسط دری زبانان افغانستان به اقوام پشتو زبان
در قدیم گفته می شد.
* اثر مهم حمزه شینواری
شینواری تنها فردی است که نهج البلاغه را از زبان اردو به پشتو ترجمه کرده
و با عنوان جدید گفتار مقدس منتشر شده است.
در این ترجمه - که در سال 1962 آغاز شد - وی در هرکدام از خطبه های امیر
المومنین ( ع ) حاشیه ها و توضیحاتی درباره ترجمه اردو نهج البلاغه ( اثر
سید رییس احمد جعفری ) نگاشته که بطورگسترده در این نوشته ها از قرآن
کریم، احادیث و کتب تاریخی استفاده کرده است.
شینواری در آثار خود- با وجود سنی بودن - همواره به شیعه و حضرت علی ( ع
) عشق ورزیده و احساساتش را بیان کرده است: شیعه نور چشم و اهل سنت دستان
من .
حمزه شینواری به عنوان موسس شعر جدید در ادبیات پشتو، در سال 18 فوریه
1994 به رحمت
ایزدی پیوست و در طورخم به خاک سپرده شد.
بابای غزل فقط به پشتونها مختص نبود بلکه به خاطر زحماتی که این هنرمند
فرهیخته در طول حیات پر بار خویش متحمل گردید، وی را به عنوان پلی بین
فرهنک ها، نژادها و ملیت های مختلف معرفی کرده است.
وی اگرچه سنی مذهب بود اما می توان به عنوان یک متشیع از او نام برد
بطوریکه آثار و دست نوشته هایش
مملو از تاکید بر حقانیت امیر المومنین ( ع ) است.
برخی مرثیه های شینواری درباره حضرت سید الشهدا (ع ) نیز بسیار قابل توجه
است.
آساق 235**