حزب جبهه عمل اسلامی اردن، كه شاخه سیاسی اخوان المسلمین این كشور به شمار می رود در بیانیه ای كه روز جمعه منتشر شد، مخالفت قاطع خود را با درخواست دولت اردن از ایالات متحده آمریكا برای استقرار سامانه موشكی پاتریوت در این كشور اعلام كرد.
جبهه عمل اسلامی اردن در این بیانیه ضمن اعلام شناختش درباره انگیزه های سیاسی آمریكا در تامین مصالح خود و منافع متحد استراتژیك خود یعنی رژیم صهیونیستی در خاورمیانه، با هر گونه حضور نیروهای بیگانه در این كشور مخالفت كرد و ارتش و ملت اردن را در زمینه دفاع از میهن و منافع خود، توانمند دانست.
این بیانیه در حالی روز جمعه منتشر شد كه آمریكا دو روز پیش از آن، حضور نظامی خود را در اردن اعلام كرد. طبق اهداف اعلام شده، قرار است نیروهای آمریكایی، به آموزش نیروهای ارتش اردن مبادرت ورزند و در صورت نیاز برای حفظ امنیت این كشور در برابر زرادخانه های شیمیایی سوریه مداخله كنند.
علاوه بر این خبرگزاری فرانسه در گزارشی كه در این باره منتشر كرد به استقرار حدود 150 تن از نیروهای ویژه آمریكا در خاك اردن اشاره كرد كه در ماه اكتبر گذشته به این كشور وارد شده اند.
واكنش اخوان المسلمین اردن در این زمینه، پس از آن صورت می گیرد كه روزنامه «الشرق الاوسط» فاش كرد كه در جریان سفر ماه گذشته «باراك اوباما» رییس جمهور آمریكا به اردن، مقام های اردنی از وی خواستند تا سامانه موشكی پاتریوت را در خاك اردن و نزدیكی مرز سوریه مستقر كند. اوباما نیز وعده داده است كه این سامانه موشكی را كه هم اكنون در قطر و كویت مستقر هستند به اردن منتقل كند.
سامانه موشكی پاتریوت پیش از این به درخواست تركیه و پس از تشدید بحران در سوریه، در مرز تركیه با سوریه نیز مستقر شده بود.
این سیاست ها در حالی از سوی مقام های اردنی اتخاذ شده است كه پس از بحران سوریه، از یك سو، اردن به یكی از پایگاه های اصلی آموزش سلفی های تروریست برای مبارزه با دولت قانونی سوریه تبدیل شده و از سوی دیگر، این كشور بخشی از آوارگان ناشی از بحران سوریه را در خود جای داده است.
مطابق گزارشی كه روزنامه «گاردین» دوشنبه هفته گذشته منتشر كرد، اردن موافقت خود را برای گشودن مرزهای خود به روی گروه های عربستانی به منظور مجهز كردن معارضان سوری در جنوب سوریه اعلام كرده است.
این در حالی است كه مشكلات كنونی اردن در مرزهای خود فقط به نقاط هم مرز با سوریه محدود نیست بلكه چگونگی تعامل با رژیم صهیونیستی نیز از اهمیت برخوردار است زیرا همسایگی اردن با فلسطین اشغالی موجب بروز مشكلاتی برای این كشور می شود. اگرچه اردن همواره تلاش داشته است سیاست سازش با رژیم صهیونیستی را در پیش گیرد اما مطابق قرارداد صلح امضا شده با رژیم صهیونیستی در سال 1994م كار نظارت بر اماكن مقدس اسلامی و مسیحی بیت المقدس را بر عهده دارد.
با نگاهی به ویژگی های اردن در زمینه های مختلف سیاسی- اقتصادی و توجه به میزان برخورداری این كشور از منابع كلاسیك قدرت آشكار می شود كه اردن فاقد هر گونه منابعی برای ایفای نقش مهم در منطقه است اما این كشور توانسته است از وضعیت جغرافیایی استراتژیك خود، به موازنه سازی برای تامین امنیت خود بپردازد. دقیقا این خصلت درونی برای موازنه سازی در تامین امنیت خود در منطقه، خاستگاه سیاست های سازشكارانه اردن با آمریكا و رژیم صهیونیستی است. در واقع، اگرچه اردن از هیچ منبع قابل اتكایی برای ایفای نقش منطقه ای و حفظ امنیت ملی خود برخوردار نیست اما به دنبال آن است كه با استفاده از موقعیت منطقه ای استراتژیك خود و برقراری موازنه با قدرت های منطقه ای، امنیت ملی خود را تامین كند.
دقیقا از همین رو، واكاوی تصمیم اخیر مقام های اردنی در تلاش برای استقرار سامانه موشكی پاتریوت در خاك این كشور به تبعیت از تركیه، نگرانی های مسئولان اردنی را از تاثیرات بحران سوریه بر امنیت ملی این كشور آشكار می سازد اما نكته اصلی اینجا است كه آیا استقرار سامانه موشكی پاتریوت خواهد توانست امنیت ملی این كشور را تامین كند؟ از یك سو، می توان به پرسش فوق پاسخ مثبت داد زیرا استقرار چنین سامانه ای در كوتاه مدت و برای جلوگیری از تاثیرات بحران سوریه در این كشور می تواند مفید باشد و نگرانی های مقام های اردنی را درباره برخوردهای احتمالی با سوریه مرتفع سازد. اما از سوی دیگر، پاسخ پرسش فوق منفی است زیرا امنیت ملی یك كشور صرفا از رهگذر پیش بینی ترفندهای مقابله با تهدیدات خارجی احتمالی قابل تامین نیست. به همین دلیل بخشی از امنیت ملی اردن باید از رهگذر توجه به مشكلات داخلی موجود این كشور برطرف شود.
توجه به مساله فوق به این دلیل حایز اهمیت است كه پس از آن كه طوفان بیداری اسلامی خاورمیانه را درنوردید، اردن نیز از تغییرات حاصل از آن تاثیر پذیرفت. امواج اعتراضی به اردن نیز رسید و به ویژه نیروهای اخوان المسلمین اردن به شكل فعالانه ای به شكل دهی اعتراضات مدنی و مسالمت آمیز پرداختند.
هر چند برخی از تحلیلگران معتقدند ریشه اصلی اعتراضات مردمی موجود در اردن ناشی از مشكلات اقتصادی این كشور است كه نمونه اخیر آن نیز در تصویب وام 385 میلیون دلاری از سوی صندوق بین المللی پول در دو هفته گذشته برای این كشور نمایان شد اما نمی توان از مشكلات ناشی از ساختار سیاسی این كشور و درخواست مردم و نیروهای سیاسی- اجتماعی برای نقش آفرینی بیش از پیش در روندهای سیاسی این كشور غافل بود.
به هر حال، ریشه اعتراضات اردن هر چه باشد، پیوند عمیقی با امنیت ملی این كشور برقرار می كند و توجه به این مساله می تواند این نكته را به سیاستمداران اردنی گوشزد كند كه استقرار سامانه موشكی پاتریوت در خاك این كشور، به تنهایی نمی تواند امنیت ملی این كشور را حفظ كند. اصولا حتی با نگاهی اجمالی به تحولات ناشی از بیداری اسلامی در خاورمیانه نیز براحتی می توان دریافت كه تلاش برای حفظ امنیت ملی یا حتی حفظ یك نظام حكومتی از رهگذر وابستگی به قدرت های فرامنطقه ای یا برقراری روابط قوی با تابعان منطقه ای آن ها ممكن نیست. «حسنی مبارك» دیكتاتور مخلوع مصر و «زین العابدین بن علی» دیكتاتور مخلوع تونس نمونه های آشكاری هستند كه نگاهی به سرگذشت آن ها می تواند استدلال ما را به اثبات رساند.
در نهایت، اذعان به این نكته نیز لازم است كه ارایه نسخه ای مشابه تركیه برای اردن از سوی ایالات متحده آمریكا در زمینه استقرار سامانه موشكی پاتریوت براحتی این مساله را تقویت می كند كه واشنگتن به دنبال حفظ امنیت رژیم صهیونیستی و استفاده از فرصت های فراهم شده كنونی از رهگذر بحران سوریه برای تقویت مواضع این رژیم و جلوگیری از انزوای آن حتی به قیمت ایجاد تنش در منطقه است. همچنان كه استقرار سامانه موشكی پاتریوت در تركیه نقشی جز افزایش تنش ها در منطقه ایفا نكرد، استقرار آن ها در اردن نیز نخواهد توانست امنیت بلند مدت این كشور را تامین كند زیرا اردن نه تنها از مشكلات سیاسی- اقتصادی داخلی و اعتراضات مردمی رنج می برد بلكه حضور پررنگ سلفی ها در این كشور و تبدیل شدن اردن به پایگاه آموزش نظامی نیروهای سلفی و مركز آموزشی مبارزه با دولت قانونی سوریه، ظرفیت اردن را برای ثبات سیاسی و امنیتی كاهش می دهد.
تحقیق**م.ص**1358
گروه تحقيق و تفسير خبر- مخالفت قاطع اخوان المسلمين اردن با حضور نيروهاي آمريكايي در اين كشور، اين حقيقت را عيان مي سازد كه علاوه بر مردم منطقه خاورميانه، آستانه تحمل نيروهاي سياسي نيز از سياست هاي مداخله جويانه آمريكا در خاورميانه به سر رسيده است.
