گذری بر روابط فرهنگی ایران و کویت
..................................................
خبرگزاری جمهوری اسلامی 87/02/23
کویت - روابط فرهنگی ایران و کویت، فراتر از سطح رسمی ریشه در مشترکات
تاریخی ، فرهنگی ،اسلامی و تعاملات میان دو ملت در دوره های گذشته دارد.
کویت به عنوان یکی از مهم ترین کشورهای نفت خیز منطقه خلیج فارس با بیش
از 2 میلیون تبعه خارجی آمیخته ای از فرهنگ های مختلف است ولی با این حال
قرابت و اشتراکات فرهنگی ایران و کویت در جامعه این کشور به خوبی از
میان سایر فرهنگ ها قابل شناسایی است .
به گزارش ایرنا، عوامل و ریشه های این قرابت و آمیختگی فرهنگی اجتماعی
را باید در تاریخ شکل گیری کویت و گذشته های دور روابط دو ملت جست وجو
کرد.
به بیان دیگر از اوایل قرن هجدهم میلادی همزمان با مهاجرت قبایلی از
عربستان و مناطق جنوبی عراق به تدریج خانواده هایی از قبایل سواحل جنوبی
و بعدها از سایر مناطق ایران نیز به کویت روی آوردند و در آنجا ساکن
شدند و آمیختگی مهاجران و بومی ها، کویت را از واحه ای کوچک به شهری
پرجنب و جوش و بندری تجاری میان شرق و غرب تبدیل کرد و شهروندان فعلی از
اعقاب همین مهاجران به شمار می روند.
در همین راستا هم اکنون بخشی از جمعیت این کشور را شیعیان ایرانی تبار
معروف به عجم کویتی تشکیل می دهند و بخشی از اهل تسنن نیز ایرانی تبار
هستند و این موضوع به طور طبیعی پیوندها و مشترکات فرهنگی و اجتماعی را
بین دو کشور ایجاد کرده است .
از این رو هم اکنون بسیاری از واژه های فارسی و آداب و رسوم و فرهنگ
ایرانی با تار و پود جامعه کویت در آمیخته و در عرصه های مختلف فرهنگی
، اجتماعی و مراسم مذهبی و حتی عروسی ها رواج دارد و این موضوع ریشه
دار بودن روابط فرهنگی میان دو ملت را نشان می دهد.
یک استاد دانشگاه کویت در گفت و گو با ایرنا با اشاره به ریشه های تاریخی
روابط دو کشور، رواج برخی آداب و رسوم ایرانی در کویت را به زمانی
نسبت می دهد که خانواده هایی از جنوب و برخی مناطق دیگر ایران به کویت
مهاجرت کردند و در کنار مهاجران سعودی ، عراقی ، بحرینی و عمانی بخشی از
جمعیت این کشور را تشکیل دادند که از این میان آنها خانواده های
بهبهانی ، بوشهری ، بستکی ، لاری ، العوضی ،الکندری را می توان نام برد
که هم اکنون جزو جمعیت بومی این کشور هستند.
دکتر سمیر ارشدی دراین باره می گوید: همین عامل باعث ماندگاری زبان
فارسی و آداب و رسوم ایرانی شده و هم اکنون درصد بالایی از خانواده های
کویتی در خانه های خود به زبان فارسی صحبت می کنند و شمار زیادی از
واژگان فارسی در بین مردم این کشور رایج است و برای نمونه واژه دریشه به
جای دریچه ، طماشه به جای تماشا و واژه هایی مانند بیمه و تخته و تنگ
به معنای فارسی آن و بند به معنای بستن و تعطیلی در زبان محاوره ای مورد
استفاده قرار می گیرد و این موضوع نشان می دهد که مبادله فرهنگی دو ملت
ریشه تاریخی دارد.
وی می افزاید: علاوه براین واژه های زیادی در امور دریانوردی و کشتیرانی ،
وسایل و ابزار آلات ساختمانی و معماری وجود دارد که از گذشته توسط ایرانی
ها وارد کویت شده و هنوز به همان نام ایرانی باقی مانده ، هرچند که
با ورود واژه های غربی و بحث جهانی شدن این واژها در بین نسل جدید در
حال تغییر و دگرگونی و در مواردی در حال از بین رفتن است .
فراترازاین ، روابط اجتماعی و اشتراکات فرهنگی میان دو ملت به دلیل حضور
60 هزار ایرانی در کویت و تعامل و معاشرت و در مواردی ازدواج با خانواده
های کویتی تا حدی زیادی به تقویت روابط فرهنگی و اجتماعی انجامیده و
اکنون این نوع تعاملات بین خانواده های ایرانی و کویتی رواج دارد.
از سوی دیگر سفرهای زیارتی و سیاحتی و بعضا پزشکی شمار قابل توجهی از
جمعیت بومی یک میلیونی کویت به ایران نیز تا حدی مشترکات فرهنگی و
اجتماعی و مذهبی میان دو ملت را نشان می دهد و در این راستا سالانه نزدیک
به 50 هزار روادید سفر به ایران از سوی سفارت جمهوری اسلامی ایران در کویت
صادر می شود.
بخشی از این روادید زیارتی و برای سفر به مشهد و قم ، بخشی سیاحتی و
برای سفر به شهرهای شمالی و یا شهرهایی مانند شیراز و اصفهان صورت می
گیرد و مابقی نیز سفرهای پزشکی است که با هدف درمان از جمله چشم پزشکی
و دندان پزشکی و جراحی زیبایی انجام می شود.
حضورعلمی هر چند اندک ایرانیان در مراکز علمی و آموزشی و تحصیل شماری از
دانشجویان ایرانی در دانشگاه کویت و حدود 600 نیروی کادر بیمارستانی اعم
از پزشک ، بهیار و پرستار ایرانی را در این کشور نباید از یاد برد و در
این بین
نکته قابل توجه در این زمینه این که کویتی ها به پزشکان ایرانی اعتماد
فراوان دارند و در بسیاری موارد آنان را بر پزشکان خارجی ترجیج می دهند.
با گشت و گذر در کویت می توان حضور آثار فرهنگی ایرانی را در گوشه و کنار
این کشور دید و در همین راستا برخی مجموعه داران کویتی با علاقه مندی به
نگهداری آثار فرهنگی ایران می پردازند و در این بین طارق رجب یکی از
موزه داران معروف کویتی است که آثار زیادی از میراث فرهنگی کشورهای اسلامی
از جمله ایران را در موزه خویش نگهداری می کند و با وجود حمله عراق به
کویت وغارت بسیاری از اقلام فرهنگی این کشور، این موزه با ابتکار دست
اندرکاران آن از دستبرد محفوظ ماند.
به گفته این موزه دار کویتی ، وی اولین بار در سفری به کاشان و خرید کاسه
ای قدیمی به جمع آوری اشیای عتیقه کشورهای اسلامی علاقه مند شد و هم
اکنون دهها هزار شی عتقه و آثار مربوط به دوران اسلام را جمع آوری کرده
است .
طارق رجب در سال های گذشته اشیا قدیمی ایران شامل لباس ، شمعدانی ، قرآن
های خطی ، ظروف سفالی ، جواهرات و اشیاء زینتی و کاسه های قدیمی را که
هر از گاهی در کشورهای خارج به حراج گذاشته شده خریداری کرده واکنون در
موزه وی منابع فارسی و میراث فرهنگی فراوانی از ایران وجود دارد که
بسیاری از گنجینه های هنری نفیس و گلدان ها و شمعدانی های قلمزنی شده در
بین آنها دیده می شود.
به گفته ارشدی استاد دانشگاه کویت ، یکی از مجموعه فرهنگی ارزشمند کویت ،
موزه شیخ ناصر الصباح وزیر دیوان امیری است که یکی از مجموعه داران
بزرگ خاورمیانه وعلاقمند به اشیای عتیقه و قدیمی به شمار می رود و گفته
می شود یکی از برلیان های نادرشاه افشار در این موزه نگهداری می شود.
وی می افزاید: با این حال هرچند در سطوح رسمی موافقنامه هایی در زمینه
گسترش روابط فرهنگی بین ایران و کویت امضاء شده است ولی اکنون همکاری
ها بیشتر از طریق نهادها و سازمان های غیردولتی و سازمان های مردم نهاد
صورت می گیرد که از معروف ترین آنها در کویت می توان به موسسه آفرینش
های ادبی عبدالعزیر سعود البابطین اشاره کرد که با برخی مراکز علمی
فرهنگی ایران ارتباط دارد و در سال 2000 مراسم بزرگداشت سعدی شیرازی با
همت این موسسه در تهران برگزار شد.
ارشدی خاطرنشان می کند که یکی دیگر از این موسسه ها ، موسسه وابسته به
خانم سعاد الصباح از اعضای خانواده حاکم و شاعرمعروف معاصر جهان عرب
است که دیوان پروین اعتصامی را به زنان عربی ترجمه و در راستای همکاری
های فرهنگ فارسی و جهان عرب منتشر کرده است .
به گفته وی آموزش زبان فارسی نیز هم اکنون در دانشگاه کویت به صورت
درس سه واحدی ارایه می شود و برای دو و نیم سال که هر نیم سال حدود یکصد
دانشجوی فارسی آموز دارد و علاوه بر این کلاس های فوق برنامه به زبان
فارسی نیز در دانشکده ها برگزار می شود که استقبال خوبی از آنها شده است
و در پایان دوره گواهی با امضای رئیس دانشکده داده می شود.
وی می افزاید: یک هزار دانشجوی زبان فارسی طی 5 سال گذشته فارسی آموخته
اند ولی با این حال کتابخانه مراکز آموزشی زبان فارسی با کمبود منابع
ادبی و هنری به ویژه ادبیات معاصر و ادبیات مقاومت رو به رو است و هم
اکنون کلاس های آموزش زبان فارسی در آموزشگاه های خصوصی و رایزنی جمهوری
اسلامی به صورت دوره ای برپا می شود.
با این حال هر چند روابط رسمی دو کشور در دوره های مختلف همواره با فراز
و نشیب هایی همراه بوده است ولی پس از استقلال کویت ؟ ایران از نخستین
کشورهایی بود که کویت را به رسمیت شناخت و با تاسیس سفارت در این کشور
در تاریخ 2 دی ماه 1340 مناسبات سیاسی بین دو کشور برقرار شد.
پس از اشغال کویت توسط عراق در دوم اوت سال 1990 نیز جمهوری اسلامی ایران
در همان ساعات اولیه و حتی قبل از بسیاری کشوره های عرب و اسلامی این
اقدام را محکوم کرد.
با این حال طی سال های اخیر هیات هایی در سطوح عالی از دو کشور دیدن
تاکید کرده اند و در سطح غیر رسمی نیز چندین نمایشگاه فرهنگی، هنری، علمی
از سوی ایرانیان در کویت برگزار شده که با استقبال فراوانی روبه رو
بوده است .
**خاورم 1415**1436**340**
شماره 268 ساعت 18:11 تمام