سگ هاي ولگرد، مهم ترين عامل بروز بيماري هاري

بیماری هاری یكی از مهم ترین پیامدهای ناشی از گزش سگ به شمار می رود و در صورت ابتلای افراد به این بیماری، مرگ بیمار حتمی است.

بیماری هاری، نوعی بیماری ویروسی است كه از بزاق حیوان هار و محل گازگرفتگی وارد بدن شده و موجب مرگ می شود.

موارد حیوان گزیدگی اعم از سگ و گرگ یا حشرات در تمام مناطق كشور اما بیشتر در مناطق روستایی و استان هایی مانند گلستان، اردبیل، آذربایجان غربی و چهار محال و بختیاری اتفاق می افتد؛ مهم ترین راه انتقال بیماری هاری از طریق گازگرفتگی و خراش توسط حیوانات است

خوشبختانه موارد ابتلا به هاری در كشور، بسیار كم است اما با توجه به خطرناك بودن نوع بیماری توجه به موارد حفاظتی و درمان به موقع آن بسیار مهم است.



**گزش و گازگرفتگی حیوانات را جدی بگیرید

مردم باید گزش و گاز گرفتگی حیوانات را اعم از اهلی و وحشی جدی بگیرند چراكه هرگونه سهل انگاری اعم از مراجعه دیرهنگام یا مراجعه نكردن به مراكز بهداشتی در این زمینه ممكن است منجر به بروز بیماری هاری و مرگ شود.

اگر فردی پس از گازگرفتگی به بیماری هاری مبتلا شود مرگ او حتمی است بنابر این پس از گزش حیوانات بلافاصله باید اقدامات مراقبتی انجام شود.



**آزار حیوانات عاملی برای حیوان گزیدگی

كارشناسان وزارت بهداشت توصیه می كنند از آزار و تحریك سگ و گربه ها پرهیز شود چراكه درصورت گزش حیوانات، احتمال ابتلا به هاری وجود دارد ، همچنین باید از نزدیك شدن به سگ ها اجتناب كرد چراكه بیشترین موارد حیوان گزیدگی و ابتلا به هاری در كشور توسط سگ ها بوده است.

حیواناتی مانند سگ و گربه ، اسباب بازی كودكان نیستند و باید از تماس كودكان با اینگونه حیوانات به طور جدی جلوگیری كرد.

بیشترین موارد گزش حیوانات در مناطق روستایی اتفاق می افتد بنابراین با قلاده گذاری و مهار سگ ها می توان از صدمه به مردم پیشگیری كرد.

در صورت نگهداری سگ و گربه باید با همكاری ماموران دامپزشكی نسبت به واكسیناسیون آنها اقدام كرد.

نمی توان گفت منطقه ای در ایران از نظر بیماری هاری ، پاك است بنابر این تمام افراد باید نسبت به این مساله آگاهی داشته باشند.

بیماری هاری توسط همه پستانداران مانند سگ و گربه، گاو، گوسفند، بز، روباه، گرگ، شغال، پلنگ، خرس، میمون و خفاش به انسان قابل انتقال است به طوریكه طبق اعلام وزارت بهداشت، بیشترین موارد بیماری هاری بیشتر در استان های شمالی و همچنین استان كرمان به دلیل وجود دامداری ها و وحوش، گزارش می شود و بیشترین عامل این بیماری در استان كرمان از طریق حیوانات وحشی مانند روباه و بیشتر موارد هاری در شمال كشور از طریق گاوها منتقل می شود.



**درصورت حیوان گزیدگی چه اقداماتی باید انجام دهیم؟

مهم ترین اقدام پس از گزش حیوانات وحشی، شستشوی محل زخم است ؛ شستشوی محل زخم تا 50 درصد از ابتلا به هاری ، پیشگیری می كند.

درصورت هرگونه گازگرفتگی به وسیله حیوانات مشكوك به هاری باید جراحات حاصله را با آب و صابون به مدت حداقل 15 دقیقه شستشو داده و به نزدیك ترین مركز درمان پیشگیری هاری منطقه جهت اقدامات بعدی مراجعه كرد.

پس از شستشو باید سرم هاری تزریق و پیگیری های بعدی نیز انجام شود. جراحاتی كه در اثر گازگرفتگی حیوانات به وجود می آیند نباید بخیه شوند.

650 مركز بهداشتی پیشگیری از بیماریهای مشترك انسان و حیوان در سراسر كشور بطور شبانه روزی فعال هستند كه خدمات لازم را بطور رایگان به بیماران ، ارایه دهند.



**پیشگیری از ابتلا به بیماری هاری

بنا به اعلام مسوولان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی گروه سنی 10 تا 19 سال، حاشیه نشینان و روستانشینان بیش از سایر افراد در معرض گزش حیوانات قرار دارند.

هرگونه تغییر در رفتار و عادات حیوانات خانگی به ویژه بروز رفتارهای تهاجمی ، مشكوك به بیماری هاری است بنابراین باید به آن توجه داشت.

انجام اقدامات حفاظت فردی ، بهترین راه پیشگیری از بیماری هاری، است و افراد پس از گزش حیوانات باید فورا به نزدیك ترین مركز درمان پیشگیری از بیماری های مشترك بین حیوان و انسان، مراجعه كنند.

كنترل كامل بیماری هاری به همكاری وزارت بهداشت، سازمان دامپزشكی، سازمان حفاظت محیط زیست و شهرداری ها نیاز دارد تا با همكاری یكدیگر برای اطلاع رسانی ، اتلاف سگ های ولگرد ، واكسیناسیون سگ های صاحب دار و كنترل وحوش، كمك كنند.



**هنگام برخورد با سگ ولگرد چگونه رفتار كنیم؟

كارشناسان وزارت بهداشت توصیه می كنند برای پیشگیری از ابتلا به هاری، هنگام حمله سگ ها فرار نكنیم.

این كارشناسان بهداشتی می گویند: اگر سگ در حال حمله به شما بود، خونسردی خود را حفظ كنید و بلافاصله مانند یك موجود بی جان و بی حركت به پهلو دراز بكشید، پاها را كنار بدن جمع كنید، دست ها را جلوی صورت بگیرید و از خود محافظت كنید.به گفته آنان، تا زمانی كه سگ دور نشده است باید در این حالت باقی ماند.

بر اساس توصیه كارشناسان بهداشتی، هیچگاه نباید مقابل سگ دوید و جیغ كشید بلكه باید با تغییر مسیر تلاش شود سر راه حیوان قرار نگرفت.نگاه نكردن مستقیم به چشمان سگ، نزدیك نشدن به سگ بسته شده یا سگ دارای توله، پرتاب نكردن سنگ و چوب به سگ و اذیت نكردن این حیوان از دیگر توصیه های كارشناسان بهداشتی است.

یكی از نكات قابل توجه در مواجهه با سگ عصبانی این است كه درصورت مواجهه با یك سگ باید به زمین نگاه كرد، آهسته به عقب قدم برداشت و دور شد.

درصورت گازگرفتن سگ یا حیواناتی مانند گرگ و شغال باید فوری محل زخم را با آب و صابون تا 15 دقیقه شست و كف صابون را با استفاده از برس و فشار آب از محل زخم خارج كرد.

مراجعه فوری در كوتاه ترین زمان ممكن به مركز درمان پیشگیری هاری، ضدعفونی كردن محل جراحت با الكل 40 تا 70 درجه یا بتادین یك درصد ، قطع یا برداشت كامل قسمت های مرده بافت، تزریق واكسن هاری در نوبت های مختلف و انجام اقدامات لازم برای پیشگیری از بیماری كزاز از دیگر اقدامات ضروری پس از گاز گرفتن حیوان به شمار می رود.



**علایم بیماری هاری در حیوان و انسان

سگ هار از دهانش كف جاری می شود، مرتب به زمین می خورد، صدای پارس خشن و ناموزونی دارد كه با پیشرفت بیماری به گوشه ای پناه می برد، اندامش فلج می شود و در نهایت می میرد.

لیسیدن سگ و گربه و ترشحات حیوان هار نیز می تواند انسان را مبتلا سازد؛ خارش و سوزش در محل گزیدگی ، وحشت و نگرانی، ترشح بزاق، استفراغ، عدم توانایی نوشیدن آب و ترس از هوا و نور نیز از جمله علایم بیماری هاری در انسان به شمار می رود.

بیماری هاری یك بیماری ویروسی است كه به سیستم عصبی مركزی حمله می كند و صد در صد موجب مرگ میزبان خواهد شد.

اجتمام(5)**9185 ** 1569