رشد بي رويه گياه شناور آزولا نفس تالاب انزلي را به شماره انداخته است

ابتدا فكر می كنی كه این گیاه مهاجم، رودخانه 'شنبه بازار روگا ' به سمت كانال بندر را خشك كرده و تبدیل به یك زمین چمن نموده اند .

اما كمی كه دقت كنی لكه هایی از آب تالاب را می بینی كه ناامیدانه می كوشند تا بر این فرش سبز غلبه كنند و بر روی آن بغلتند؛ این فرش سبز را گیاه جان سخت و زود رشد آزولا تشكیل داده است.

آزولا نوعی سرخس با برگهای كوچك ( حداكثر دو و نیم سانتی متر ) به رنگ سبز تیره تا قرمز مایل به قهوه ای است؛ زادگاه اولیه این سرخس، آمریكای شمالی است اما در دهه 60 با هدف تثبیت ازت هوا توسط این گیاه و استفاده از آن برای باروری خاك از آسیای جنوب شرقی به ایران آورده شد و با بی توجهی به تالاب انزلی راه پیدا كرد.

آزولا در همزیستی با جلبك آنابینا قابلیت جذب نیتروژن و ازت هوا را به دست می آورد كه وظیفه تأمین مواد غذایی جلبك به عهده آزولا است و جلبك نیز در مقابل ازت موردنیاز آزولا را فراهم می كند.

گرچه آزولا گیاهی سرشار از پروتئین است و گویا به همین دلیل نیز از خارج از كشور به گیلان آورده شده اما به گفته كارشناسان این سرخس آبزی به دلیل ایجاد پوشش ضخیم در سطح آب، جلوی تبادل اكسیژنی را گرفته و با كاهش اكسیژن محلول در آب موجب مرگ و میر آبزیان می شود و نیز به دلیل پوشش سطح تالاب ها باعث اختلال در فرود پرندگان مهاجر می شود.

اندام های این گیاه به دلیل تجزیه در كف تالابها رسوب گذاری شدید كرده و باعث ایجاد شرایط بی هوازی و آلودگی بیولوژیك می شون .

به گفته كارشناسان، میزان تولید آزولا در هكتار حدود 30 تا 50 تن در سال است كه رسوب این مقادیر انبوه از آزولا باعث افزایش بیش از حد رسوبات در بستر تالاب و فقیر شدن این محیط از نظر شیلاتی نیز می شود.

رییس اداره حفاظت محیط زیست بندرانزلی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: سیلاب های فصلی موجب جاری شدن آزولای موجود در تالاب به سمت رودخانه و كانال بندر و دریای خزر می شود .

' اكبر میغی ' گفت: با وجود این كه آزولا یك معضل است و بخش های وسیعی از تالاب را فرا گرفته ولی كار علمی در خصوص اثرات مختلف آن بر تالاب انزلی صورت نگرفته است.

وی خاطرنشان كرد: روشن شده كه این گیاه جلوی ورود اكسیژن به لایه های پایینی آب تالاب را می گیرد و به آبزیان اكسیژن كافی نمی رسد.

به گفته وی هرچه سطح پوشیده شده از آزولا وسیع تر باشد خطر برای آبزیان نیز بیشتر است.

میغی در مورد این كه چرا با وجود مغذی بودن این گیاه، برداشت از آن صورت نمی گیرد گفت: نخست این كه ما در شهرستان مراكز پرورش دام به ویژه گاو برای تعلیف از آن را نداریم و دیگر این كه به دلیل وجود این گیاه در مناطق عمیق برداشت آن در حال حاضر آسان نیست و صرفه اقتصادی ندارد.

وی با اشاره به یك مورد درخواست برداشت از آزولا در روستای آبكنار شهرستان با نظارت محیط زیست گفت: اگر اقدامی برای اقتصادی نمودن برداشت آزولا صورت بگیرد هم مشكل تالاب تا حد زیادی حل می شود و هم علوفه مقوی برای پرورش دام تهیه می شود.

خطر این گیاه در محیط های طبیعی هشداری است برای برخی افراد و حتی كارشناسان كه در زمینه ورود گونه های جدید به عرصه های طبیعی بسیار با ملاحظه و حساب شده عمل كنند. ك/4

620/604/508