مرحوم ملكی تبریزی در كتاب 'المراقبات' می نویسد: در كتاب فقیه آمده است كه امام حسن(ع) روز عید عده ای را دید كه می خندیدند و بازی می كردند، رو به همراهان خود كرده و فرمود 'خدای عزوجل ماه رمضان را آفرید تا میدان مسابقه ای برای خلقش باشد كه در آن با طاعت و رضایت او با یكدیگر مسابقه بدهند. عده ای سبقت گرفته و سعادتمند شدند و عده ای عقب افتاده و ناامید شدند.
آنگاه امام فرمود: شگفتا از كسی كه در این روز می خندد و بازی می كند. روزی كه نیكوكاران در آن پاداش یافته و كوتاهی كنندگان زیان می بینند. به خدا سوگند اگر پرده ها فرو افتد، نیكوكار می اندیشد كه چرا بیشتر عمل نیك انجام ندادم و بدكار می گوید چرا بد كردم و از شانه كردن مو و صاف كردن لباس خود باز می ماند.
این عارف وارسته سپس مهمترین اعمال روز عید فطر را به شرح زیر برمی شمارد:
1- توسل: از كارهای مهم، توسل به حامی و نگهبان آن روز و شفیع قرار دادن او در اول آن و مبالغه در آن به اندازه بزرگی این روز است.
بزرگی این روز نیز به اندازه بزرگی تمام اوقات و حالات او در ماه رمضان می باشد. زیرا این روز وقت آشكار شدن ثمره، اعطای جوایز و فهم قبول یا رد شدن، رضا یا خشم، نزدیكی یا دوری و خوشبختی یا بدبختی است.
به این جهت بنده سعادتمند باید در این مقام به خوبی ادب را رعایت نموده و آثار بد تمام گناهان خود را در روزها و شب های این ماه از بین برده و كرامت های الهی و الطاف خداوندی را كه در طول ماه ضایع كرده، اصلاح كند.
خلاصه میتوان با رعایت كامل ادب در یك ساعت، تمام كوتاهی های خود در اعمال مهم ماه رمضان را جبران و گناهان را تبدیل به نیكی ها كرده و به درجات بلندی برسد.
2- غسل: در این روز غسل نیز تاكید شده است. غسل خود را با بسم الله شروع كرده و بعد از انجام آن بگوید 'اللهم اجعله كفاره لذنوبی، و طهر دینی، و اذهب عنی الدرن' یعنی خدایا این را كفاره گناهانم قرار ده، دینم را پاك گردان و پلیدی ها را در من از بین ببر.
3- دعای ندبه: اندوه به خاطر غیبت امام زمان و دعا برای فرج او و خواندن دعای ندبه. آنگاه مومنی كه صاحب الزمان (ع) را امام خود می داند - كسی كه حجت خدا، امام زمان، ناموس دنیا، سلطان امت ها، عدل كامل خدا، خورشید تاریكی ها و ماه كامل، گشایش نزدیك خدا، نشانه بزرگ خدا، خلیفه بزرگ خدا، امام، پسر امام، پسر ائمه، پسر پیامبر، پسر پیامبران - جان تمامی جهانیان فدای او باد - كسی كه خداوند به وسیله او به وعده هایش جامه عمل می پوشاند وعده هایی از قبیل گسترش عدل، از بین بردن ظلم، گستراندن فضل و غلبه قدرت او بر تمام قدرت ها و دین او بر تمام ادیان و به هنگام غیبت امام خود، غصب حاكمیت او از طرف دشمنان، سختی شیعیان در سلطنت كفار و بدكاران و قتل، از بین بردن آبرو، غصب اموال، بد حالی و ذلت آنان را می بیند، باید خوشحالی او به غمی سنگین، خنده او به گریه و عید او به عزا تبدیل شده و دعای ندبه بخواند و مانند مادر بچه مرده گریه كند و برای فرج او دعا كند.
4- خواندن نماز عید فطر
5- به پایان بردن این روز: این روز را با توسل و واگذاری به نگهبان این روز كه از معصومین (ع) می باشد و شفاعت خواستن از او به پایان برساند. همانگونه كه در سایر روزهای شریف نیز چنین می كرد و نباید در این جهت كوتاهی كند كه این از كارهای مهم است.
فراهنگ(2)**1003**1594
تهران - مرحوم آيت الله 'ميرزا جواد ملكي تبريزي' معتقد است: سالك الهي مي تواند در روز عيد فطر با رعايت كامل ادب، ضمن جبران تمام كوتاهي هاي خود در اعمال مهم ماه رمضان، گناهانش را تبديل به نيكي ها كرده و به درجات بلندي برسد.
