اغلب افراد به دلیل دشواری رژیم های ورزشی و غذایی، داروهای لاغری را بدون تجویز پزشك و تنها به توصیه دیگران یا براساس تبلیغات آن، تهیه كرده و دچار عوارض جبران ناپذیری مانند افتادگی شدید پوست می شوند.
انواع حساسیت های پوستی، مشكلات گوارشی و كبدی و همچنین بیماری های قلبی و عروقی از پیامدهای استفاده از اینگونه داروهای لاغری به شمار می روند.
این درحالی است كه می توان با تغییر در سبك زندگی و اصلاح رژیم غذایی و فعالیت فیزیكی بدن، وزن را كاهش داد.
به گفته متخصصان مربوطه ، درمان دارویی فقط برای افرادی كه بعد از شش ماه تغییر در سبك زندگی قادر به كاستن حداقل نیم كیلوگرم از وزن خود نبوده اند یا افرادی كه به شدت چاق بوده و اضافه وزن آنها خطرات زیادی برای سلامتی آنها دارد، مورد استفاده قرار می گیرد.
بخش قابل توجهی از شكایت های مردمی در زمینه داروها نیز مربوط به داروها و مكمل های لاغری است.
مركز پاسخگویی سلامت 1490 كه مردم در تماس با آن شكایات دارویی خود را مطرح می كنند به معرفی عوارض داروهای لاغری پرداخته است.
فقط دو دارو موسوم به داروی ارلیستات ( xenical ) و سیبوترامین ( meridia ) تنها داروهای مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریكا FDA به عنوان معتبرترین سازمان دارویی جهان برای استفاده طولانی مدت در چاقی به شمار می روند.
با این وجود داروی سیبوترامین ، عوارض جانبی مانند سردرد، اضطراب، یبوست و فشار خون را به همراه دارد و افرادی كه دچار فشار خون نامنظم، تپش قلب، بیماری قلبی یا سكته هستند نباید از این دارو استفاده كنند.
مصرف قرص ارلیستات نیز عوارضی مانند دفع مدفوع مكرر و چرب، اسهال، دل درد، اضطراب، سرگیجه و ناراحتی های روده ای را به همراه دارد.
**انواع داروهای مورد استفاده در چاقی
داروهای مورد استفاده در چاقی به چند گروه مانند داروهای كاهش دهنده اشتها، داروهای جلوگیری كننده از جذب چربی در دستگاه گوارش ، سوزاننده چربی و افزایش دهنده سوخت وساز بدن ، داروهای گیاهی و ملین ها تقسیم می شوند.
**داروهای كاهش دهنده اشتها
این داروها مدت های زیادی است كه مورد استفاده قرار می گیرند اما عوارض شدید بدنی برای مصرف كنندگان به همراه دارند.
این داروها شامل چند گروه هستند كه یك گروه از آنها موسوم به سیبوترامین ( مریدیا ) حتما باید با كنترل ضربان قلب و فشار خون برای بیمار تجویز شود.
متخصصان دارویی توصیه می كنند كه این دارو ها را در افراد مسن و كودكان نباید استفاده كرد.
**داروهای جلوگیری كننده از جذب چربی در دستگاه گوارش
مصرف این داروها موجب تجزیه نشدن چربی ها در روده و منجر به اسهال می شوند. از آنجایی كه این داروها معمولا جذب بدن نمی شوند جزو دسته داروهایی هستند كه عوارض كمتری دارند.
با این وجود مصرف این داروها در طولانی مدت باعث دفع ویتامین های محلول در چربی ( D, E, A, K ) شده و فرد را با سوء تغذیه روبرو می كند كه باید به عنوان مكمل ، ویتامین های محلول در چربی را برای فرد تجویز كرد.
**داروهای سوزانده چربی
گروه داروهایی كه با نام سوزاننده چربی و افزایش دهنده سوخت وساز بدن به بازار عرضه می شود.
امروزه در ماهواره ها و در سطح كشور ، تبلیغات زیادی برای اینگونه داروها می شود كه عوارض زیادی دارند.
اینگونه داروها عمدتا از هند و پاكستان وارد می شود و خیلی هم گران هستند؛ از این دسته داروها می توان از دارویی موسوم به زایمكس ( zymax ) نام برد؛ این دارو تا زمانی كه مصرف شود روند كاهش وزن را سرعت می بخشد اما در صورت قطع دارو، عدم تحرك و عدم ارایه رژیم لاغری، افزایش وزن آغاز و اثرات دارو خنثی می شود.
داروی دیگری موسوم به زنادرین ( zenadrine ) با افزایش مصرف انرژی موجب تسریع لاغری خواهد شد.
قرص اسید سیب Cidervinegar نیز موجب سوخت چربی های بدن می شود اما قرص های چربی سوز اغلب دارای موادی موسوم به كافئین و افدرین هستند كه این مواد عوارض بسیار زیادی دارند.
این داروها سوخت و ساز بدن را بالا برده، به دستگاه گوارش آسیب رسانده و باعث می شوند چربی وارد چرخه سوخت نشود.
این داروها با از بین بردن چربی های سلولی به بدن آسیب می رساند. بی احتیاطی و نا آگاهانه مصرف كردن آنها باعث مشكلات قلبی عروقی و مرگ می شود.
**ملین ها
اگر بیمار بتواند گروه دارویی ملین ها (نرم كننده دستگاه گوارش) را تحمل كند اثرات مطلوبی بر جا می گذارد. مثلا ملینی موسوم به پودر دینه برن ( dineh bran ) كه در دسترس است دو قاشق آن را داخل یك لیوان شیر یا آب میوه مخلوط كرده و نیم ساعت قبل از ناهار و شام مصرف شود. این پودر باعث كاهش اشتها و كاهش جذب در دستگاه گوارش می شود.
**داروهای گیاهی
قرص گیاهی موسوم به كارویل برای لاغری وجود دارد كه از چهار گیاه كرفس، زیره سبز، ترشك و انیسون ، ساخته شده است.
این دارو در كاهش وزن و اشتها موثر است اما مصرف این فرآورده در بیماران كلیوی و مادران باردار ممنوع است.
مصرف زیاد و طولانی مدت این دارو موجب بروز اختلال آب و الكترولیت های موجود در بدن می شود.
داروی گیاهی دیگر موسوم به قرص گیاهی اسلیم كوئیك ( Slim quick ) از طریق كم كردن اشتها موجب كاهش وزن می شود و از عصاره خشك و پودر بذر گیاه كرفس ، شوید و چای سبز تشكیل شده اما از مصرف این دارو نیز باید در حساسیت های گیاهی و همزمان با داروهای فشار خون پرهیز كرد.
**قرص متفورمین
برخی از افراد برای لاغر شدن از دارویی موسوم به قرص متفورمین استفاده می كنند، در صورتی مصرف این قرص در چاقی مجاز است كه فرد علایم سندرم متابولیك (نوعی بیماری چاقی) را داشته باشد.
اگر فرد با مصرف این قرص دچار علایمی مانند خستگی، تنگی نفس، درد معده، خواب آلودگی، دردهای عضلانی، شد باید فورا به پزشك اطلاع دهد چراكه این علایم می تواند برای سلامت فرد خطرناك باشد.
**قرص لوتیروكسین
برخی دیگر از افراد برای لاغر شدن از دارویی موسوم به قرص لوتیروكسین استفاده می كنند كه این قرص باعث افزایش متابولیسم (سوخت و ساز) بدن می شود.
این قرص در صورتی در چاقی مصرف می شود كه فرد دارای كم كاری تیروئید باشد اما درصورت طبیعی بودن عملكرد تیروئید، موجب اختلال در كاركرد تیروئید می شود.
مصرف كنندگان این قرص در صورت بروز هر كدام از علایم تنگی نفس، تندی ضربان قلب، سردرد شدید، درد قفسه سینه و بثورات جلدی شدند باید مصرف دارو را قطع كرده و به پزشك اطلاع دهند.
علایم اسهال، تب، عدم تحمل گرما، تعریق، بی قراری، تحریك پذیری، لرزش دستان، كاهش وزن، تغییر اشتها، مشكل در به خواب رفتن و تغییر در عادت ماهیانه، هنگام مصرف این دارو به معنای آن است این دارو بیش از نیاز بدن مصرف شده و فرد دچار علایم پركاری تیروئید شده اند بنابراین با دستور پزشك باید دوز دارو را كاهش داد.
**داروهای موضعی
برای افراد برای لاغری از داروهای موضعی شامل ژل ها، محلول ها و چسب های لاغری می شود. این داروها اثرات بسیار ضعیفی در چاقی موضعی دارند.
متخصصان دارویی توصیه می كنند كه افراد برای لاغری از مثلث رژیم غذایی، دارو و فعالیت فیزیكی پیروی كنند چرا كه كاهش وزن در كنار رژیم غذایی سالم و كم كالری و فعالیت فیزیكی می تواند برای فرد موثر باشد.
كارشناسان بهداشتی به افراد هشدار می دهند كه از مصرف خودسرانه دارو اجتناب كرده و تجویز دارو را به پزشك واگذار كنند.
اجتمام(5)**9185 ** 1569
تهران - بسياري از افراد چاق و داراي اضافه وزن مي خواهند در مدت زمان كوتاهي از طريقي، وزن خود را كم كنند در حالي كه ناشكيبايي در اين زمينه خطرات جبران ناپذيري را براي سلامت بدن به همراه دارد.
