ترکمنستان و آذربایجان برای بهبود روابط تلاش می کنند(2)
..................................................
تهران ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 87/03/06
سفر بردی محمد اف رئیس جمهوری ترکمنستان به باکو پس از 16 سال تیرگی
روابط میان دو کشوردر حالیکه انتظار می رفت منجر به توافقاتی در زمینه
نفت و گاز شود، گویا نتیجه چندانی نداشته است.
دیدار بردی محمداف و علی اف نه تنها برای کشورهای آسیای مرکزی بلکه برای
اعضای اتحادیه اروپا، آمریکا، روسیه و حتی کشورمان از اهمیت زیادی
برخوردار بود.
اتحادیه اروپا از هنگام به قدرت رسیدن بردی محمداف به ریاست جمهوری
ترکمنستان تاکنون هیات های متعددی روانه این کشور آسیای مرکزی کرده است
که از جمله آن سفر روسای فعلی و آینده این اتحادیه در اواخر اردیبهشت ماه
سالجاری به عشق آباد بود.
هرچند روسای فعلی و آینده اتحادیه اروپا در مصاحبه با خبرنگاران در
زمینه بحث صدور گاز ترکمنستان به کشورهای اروپایی هیچ مطلبی ارایه نکردند
ولی خانم والدنر کمیسر سیاست خارجی این اتحادیه به خبرنگاران گفت که با
قزاقستان یاداشت تفاهم همکاری در زمینه انرژی امضا شده که برای امضای
چنین یاداشت تفاهمی با ترکمنستان گفت و گوها ادامه دارد.
این مقام اتحادیه اروپا اظهار امیدواری کرد که چنین یادداشت تفاهمی
بزودی با ترکمنستان نیز امضا شود.
وی گفت که این اتحادیه از همکاری در زمینه انرژی ، محیط زیست و چند
مسیری صدور منابع انرژی کشورهای آسیای مرکزی استقبال و حمایت می کند.
نماینده آذربایجان در اتحادیه اروپا بلافاصله پس از سفر روسای فعلی و
آینده اتحادیه اروپا در مصاحبه ای با یکی از شبکه های این کشور گفت که
اگر عشق آباد موافقت خود را برای صدور گاز از طریق باکو اعلام نکند جمهوری
اسلامی ایران جایگزین آن خواهد شد.
با این وجود، هر چند رسانه های ترکمنستان و آذربایجان گزارشی از نتایج
اخیر مذاکرات رییس جمهوری دو کشور در باکو ارایه نکردند ولی گفته می شود
بررسی امکان ساخت خط لوله ای با گذر از اعماق دریای خزر که اجازه می دهد
سوخت آسیای مرکزی را بدون گذر از روسیه به اروپا منتقل کند در دستور کار
بردی محمداف و علی اف بوده است .
روسیه نیز که پارسال موافقت نامه ای برای احداث خط لوله جدید انتقال
گاز از حاشیه دریای خزر با ترکمنستان امضا کرد با دقت تحولات مربوط به
روابط بین باکو ـ عشق آباد را دنبال می کند.
مسکو که تامین کننده عمده سوخت و انرژی کشورهای اروپایی محسوب می شود،
همچنین پارسال توافق نامه ای با صربستان برای ایجاد پل جدید انرژی روسیه
ـ اروپا امضا کرد تا بتواند احداث خط لوله ناباکو یا طرح ترانس خزر را
در هاله ای از ابهام قرار دهد.
روسیه با امضا این توافق نامه ، گاز بیشتری را از کشورهای آسیای مرکزی
از طریق این کشور به اروپا صادر خواهد کرد و بدین ترتیب توافق هر نوع
همکاری در زمینه صدور گاز ترکمنستان به اروپا از طریق آذربایجان به ضرر
مسکو خواهد بود .
به هرحال ، قبل از سفر بردی محمداف به باکو وزیر صنایع و انرژی
آذربایجان تصریح کرده بود که روسای جمهوری دو کشور قصد دارند درباره
اتصال خط لوله نفت بین باکو و عشق آباد مذاکره کنند.
رسانه های کشورهای مشترک المنافع همسود بویژه روسیه در زمینه ایجاد
تفاهم بین روسای جمهوری دو کشور در زمینه انتقال گاز ترکمنستان مطالبی
منتشر کردند ولی به نطر می رسد چنین تفاهمی بین روسای دو کشور صورت
نگرفته است .
در پایان سفر دو روزه بردی محمداف به باکو روسای جمهوری دو کشور
بیانیه مشترکی را صادر نکردند و عدم صدور بیانیه مشترک نشانگر بی نتیجه
بودن مذاکرات دو رییس جمهوری حداقل در زمینه طرح ترانس خزر است .
طرحی که تاکنون از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا برای اجرای شدن آن تلاش
زیادی انجام شده است .
رسانه های روسیه اخیرا گزارش دادند که سال گذشته وزارت امور خارجه
آمریکا حتی مبلغی را برای تحقیقات فنی و اقتصادی در ارتباط با این طرح
اختصاص داده بود.
با این وجود، برخی منابع خبری حل و فصل برخی مشکلات مهم دوجانبه و
منطقه ای از جمله تعیین رژیم حقوقی دریای خزر را از دیگر محورهای عمده
مذاکرات روسای جمهوری دو کشور عنوان کردند.
به نظر می رسد تنها نتیجه عملی دیدار بردی محمداف از آذربایجان
پرداخت 44 میلیون دلار بدهی باکو به عشق آباد در خصوص خرید گاز طبیعی
مربوط به اوایل دهه 90 میلادی است که در مورد مبلغ آن نیز دو طرف سالها
با یکدیگر اختلاف نظر داشتند.
با وجود تشدید تلاش آمریکا و اتحادیه اروپا در یکسال گذشته برای
اجرایی کردن طرح ترانس خزر، به نظر می رسد،در شرایط فعلی این کشورها از
دستیابی به خواسته های خود در سفر بردی محمداف به باکو ناکام مانده اند.
طرح ترانس خزر که احداث خط لوله گاز از بستر دریای خزر تا جمهوری
آذربایجان و ترکیه را در نظر دارد به دلایل اقتصادی و نیز مسایل مربوط به
رژیم حقوقی خزر در همان سال های اول مطرح شدن، با شکست مواجه شده و
تاکنون زمینه اجرایی نیافته است .
طول خط لوله گاز ترانس خزر دو هزار کیلومتر است و در صورت اجرای آن
باید خطوط لوله گاز و نفت از عمق 200 الی 300 متری بستر دریای خزر عبور
داده شود که آلودگی زیست محیطی را به دنبال خواهد داشت.
آساق 1366**583**330**
شماره 156 ساعت 14:39 تمام
