بزرگ‌نمايي و افراط در تاريخ‌نگاري به اندازه اغماض‌هاي بي جا و برخوردهاي تفريطي و انفعالي زيان آور است و هر دو، جامعه تشنه حقيقت را به گمراهي مي‌كشاند. واقع‌گرايي، حقيقت‌بيني و دقت توام با صداقت يك مورخ، سرمايه ارزشمندي است كه وي را همه‌جاي آثارش از گزند خطا و خيانت و انحراف مصون مي‌دارد.
به گزارش ايرنا ، اين دقت و تامل در بررسي رويدادهاي منتهي به انقلاب اسلامي و حوادث سه دهه اخير اهميت بيشتري دارد. سير تحولات شكل‌گيري، پيروزي و تداوم انقلاب اسلامي، حركت كشور به سوي استقلال، حاكميت ملي وعدم وابستگي سير پرفراز و نشيبي است كه نويسندگان فراواني كوشيده‌اند به آن بپردازند.
ليبرال‌ها، سلطنت‌طلبان، فراماسون‌ها و كمونيست‌ها از جمله كساني بودند كه درباره انقلاب اسلامي قلم زده‌اند و آثار خود را منتشر كرده‌اند. در اين ميان شناخت سره از ناسره به نقدي منصفانه و منطبق با حقايق انقلاب اسلامي نيازمند است كه مركز اسناد انقلاب اسلامي بدان همت گماشته است.
در اين مجلد، شش كتاب از نويسندگان داخلي و خارجي درباره ي انقلاب اسلامي ايران مورد بررسي و نقد قرار گرفته اند؛ مقاله‌ي اول به نقد كتاب «بازخواني جامعه‌شناختي سنت‌گرايي و تجددطلبي در ايران بين دو انقلاب» اختصاص دارد كه جواد افشاركهن آن را به رشته تحرير درآورده است و علي كردي به بررسي و نقد آن پرداخته است. نويسنده در اين كتاب، به موضوع منازعه ديرين و همچنان پابرجاي «سنت و تجدد» پرداخته است.
وي با محور قراردادن بينش جامعه‌شناختي، در پي واكاوي زمينه‌هاي اجتماعي پيدايش تجددگرايي و سنت‌گرايي در ايران و رشد و دوام آنهاست. در اين اثر، به عوامل داخلي جامعه توجه شده و از بررسي نقش و تاثير عوامل خارجي پرهيز شده است. همان‌طوركه مولف در پيشگفتار كتاب تاكيد كرده است، مفاهيم كليدي اين تحقيق يعني «سنت»، «سنت‌گرايي»، «تجدد» و «تجددگرايي» فارغ از بار ارزشي مثبت و منفي آنها و به دور از داوري بررسي شده و صرفاً به منظور تفكيك نيروهاي اجتماعي وابسته به هر طيف به كار گرفته شده است. اين مقاله با استناد به نظريه‌هاي مختلف موجود در اين موضوع، ديدگاه‌هاي نويسنده را نقد مي‌كند.
مقاله‌ي دوم، نقد كتاب «آخرين روزها: پايان سلطنت و درگذشت شاه» نوشته هوشنگ نهاوندي است كه به قلم ولي‌اله حامي كلوانق نوشته شده است. در اين كتاب نهاوندي (وزير علوم دولت شريف‌امامي و رييس دفتر فرح) درصدد است تا اثبات كند كه دول غربي همچون آمريكا عليه رژيم شاه توطئه‌هايي كردند كه به وقوع انقلاب اسلامي انجاميد. ناقد ، توهم توطئه و عدم پايبندي نويسنده به انصاف در بازگويي وقايع را با استناد به منابع متعدد بررسي و نقد كرده است.
احمدرضا عصاري در مقاله سوم اين مجموعه به نقد كتاب «ايران؛ از ديكتاتوري سلطنتي تا دين‌سالاري» پرداخته است. اين كتاب را محمد امجد تاليف كرده و حسين مفتخري آن را به فارسي برگردانده است. ساختار روشي و محتوايي كتاب از حيث گستردگي موضوع‌هاي مطرح‌شده در آن، به همراه ناديده گرفتن برخي مباحث روشي از سوي مولف، تاثير مستقيمي بر نگارش و تجزيه و تحليل‌هاي آن داشته است. همچنين تحليل مباحث از منظر يك ناظر بيروني و بدون اشراف عميق نسبت به جريان‌هاي داخلي ايران در زمان وقوع انقلاب اسلامي، در اين مقاله بررسي و نقد شده‌است.
كتاب مجموعه مقالات «ايران پس از انقلاب» ويراست هوشنگ اميراحمدي و منوچهر پروين كه علي مرشدي زاد به فارسي آن را ترجمه كرده است ، نويسندگان مقالات كتاب با بررسي جوانب مختلف انقلاب اسلامي ايران، تحليل‌هايي را از شرايط و وضعيت ايران پس از انقلاب ارائه داده‌اند كه دايره زماني و انطباق آن محدود به همان سال‌هاي ابتدايي پيروزي انقلاب اسلامي است.
شرايط دشوار سال‌هاي اوليه پس از انقلاب اسلامي و به‌خصوص جنگ با عراق، ملاحظات خاصي را در سياست‌گذاري‌ها و تصميم‌هاي نظام جمهوري اسلامي ايجاد كرده بود كه نويسندگان كتاب سعي كرده‌اند آنها را به تمام دوران پس از انقلاب اسلامي تعميم دهند.
محمد مبشري در مقاله پنجم، كتاب «شكست شاهانه» نوشته‌ي ماروين زونيس را كه به قلم عباس مخبر به فارسي برگردانده شده، بررسي و نقد كرده است. زونيس كوشيده است تا بر مبناي يك تحليل روان‌شناختي از شخصيت شاه، وقوع انقلاب اسلامي را تبيين نمايد. با وجود اين، نويسنده در تحليل خود از نقش شرايط بين‌المللي به‌ويژه مواضع و اقدامات دولت آمريكا غافل نيست.
جلد اول كتاب «مصدق؛ سال‌هاي مبارزه و مقاومت» نوشته غلامرضا نجاتي به جوانب مختلف زندگي و فعاليت‌هاي دكتر مصدق، دوران پرتلاطم ملي شدن صنعت نفت را مفصل و با حواشي زياد بررسي كرده است.
غفلت از برخي جريان هاي سياسي و مذهبي،يكسونگري مؤلف، ذهنيت ضدروحانيت و غيره، مواردي است كه ناقد با مراجعه به اسناد و منابع مربوط به آن دوره‌ي تاريخي،كتاب مذكور را ارزيابي كرده است.
اين كتاب در شمارگان دو هزار نسخه ، 176 صفحه و به قيمت 70 هزار ريال به بازار نشر عرضه شده است .
فراهنگ (1)**1630**1588
تهران - موسسه فرهنگي هنري و انتشارات مركز اسناد انقلاب اسلامي،كتاب نقد تاريخ نگاري انقلاب اسلامي(جلد پنجم) كار تاليفي از مركز اسناد انقلاب اسلامي را منتشر كرد.
