ید پس از وارد شدن به بدن ازطریق غده تیروئید جذب می شود و در ساخته شدن هورمون های تیروئید نقش اساسی دارد.
هورمون های ترشح شده بر اثر ید در فعالیت های مهم بدن مانند رشد و تكامل جسمی و عصبی، سوخت و ساز مواد غذایی، حفظ دمای بدن، تولید انرژی، عملكرد طبیعی مغز و سلول های عصبی نقش اساسی دارد.
ید به طور طبیعی در آب، خاك و برخی مواد غذایی مانند آبزیانی همچون ماهی، صدف و جلبك دریایی وجود دارد.
در كشور ما به دلیل قرار گرفتن در فلات قاره، در برخی مناطق به علت شسته شدن زمین با باران ها و سیلاب ها در ادوار مختلف، زمین از ذخیره ید تهی شده است و كمبود ید در خاك قسمت های مختلف آن وجود دارد. از این رو بسیاری از محصولات گیاهی و حیوانی این مناطق نیز فاقد ید كافی است.
یكی از راه های تامین ید موردنیاز بدن كه از سال ها پیش در كشور ما رایج شده، استفاده از نمك های یددار تصفیه شده در طبخ غذاهای مختلف است.
* میزان ید مورد نیاز بدن
دكتر 'سیدضیاءالدین مظهری' رییس انجمن علمی غذا و تغذیه حامی سلامت ایران در این مورد گفت : ید باید به صورت روزانه مصرف شود بنابراین بهترین راه برای تامین ید مورد نیاز بدن، استفاده از نمك های ید دار است.
وی افزود: نیاز روزانه بدن به ید بین 100 تا 150 میكروگرم است و مقدار مورد نیاز هر فرد به این ماده به طور متوسط در تمام طول عمر یك قاشق چایخوری است.
نمك یددار تصفیه شده از نظر رنگ، بو و طعم هیچ تفاوتی با نمك معمولی ندارد و با مصرف آن در غذاها میزان ید مورد نیاز روزانه بدن به راحتی تامین می شود.
به دلیل این كه ید بر اثر نور و حرارت از بین می رود نمك یددار باید در ظروف دربسته چوبی، پلاستیكی، سفالی و یا شیشه ای رنگی و دور از نور و رطوبت نگه داری شود.
مظهری در مورد نوع استفاده صحیح از نمك های یددار برای جلوگیری از بین نرفتن ید اظهار داشت: حرارت و طبخ غذا باعث ازبین رفتن ید موجود در نمك می شود؛ بنابراین باید نمك یددار تصفیه شده را در انتهای طبخ و هنگامی كه غذا از روی منبع حرارت برداشته شده است، به آن اضافه كرد.
وی افزود: همچنین می توان غذا را كم نمك تهیه كرد و كمی نمك یددار در سر سفره گذاشت تا افراد در صورت نیاز از آن استفاده و كمبود ید بدن خود را تامین كنند.
مظهری یادآور شد : باید به تاریخ تولید نمك های یددار توجه كرد . از زمان تولید این نمك ها نباید بیشتر از 6 ماه گذشته باشد و باید توجه داشت كه تحت نظارت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی تهیه شده و دارای شماره بهره برداری باشد.
* اختلالات ناشی از كمبود ید
یكی از اختلالات ناشی از كمبود ید بروز بیماری به نام گواتر است كه بر اثر بزرگ شدن غده تیروئید نمایان می شود.
غده تیروئید یكی از غدد درون ریز بدن است كه در جلوی گردن قرار دارد. در حالت طبیعی و در صورتی كه ید به میزان كافی به بدن برسد، این غده را نمی توان با دست لمس كرد؛ ولی در اثر كمبود ید غده تیروئید برای جذب ید شروع به فعالیت بیشتر می كند و این افزایش فعالیت منجر به بزرگ شدن اندازه آن می شود.
به گفته مظهری، با مصرف روزانه نمك یددار تصفیه شده می توان پیش از به وجود آمدن گواتر از بروز آن و سایر اختلالات ناشی از كمبود ید جلوگیری كرد؛ اما درصورت بروز گواتر، نمك یددار تنها می تواند از بزرگتر شدن غده تیروئید جلوگیری كند ولی سبب كوچك شدن و به حالت اول بازگشتن آن نمی شود و برای رفع آن باید به پزشك مراجعه كرد.
وی افزود: كمبود شدید ید در دوران بارداری می تواند به بروز اختلالات مادرزادی و حتی سقط جنین نیز منجر شود، بنابراین میزان ید مورد نیاز بدن در دوران بارداری و شیردهی باید با مشورت پزشك افزایش یابد.
به طوركلی، ید یك ماده شیمیایی مغذی است كه تمام افراد از دوران جنینی تا زمان پیری به دریافت روزانه و مداوم آن نیاز دارند.
علمی(5)1834**1581
تهران-'ید' یكی از مواد مغذی و مورد نیاز بدن است كه باید به منظور پیشگیری از بروز اختلالات ناشی از كمبود آن به صورت روزانه و مداوم ازطریق مصرف موادغذایی یددار تامین شود.
