توسعه صنعت سينماي خراسان رضوي نيازمند فرهنگ سازي و حمايت بيشتر مسوولان

سينما و توليد فيلمهاي سينمايي از اركان مهم آگاهي بخشي عمومي و توسعه فرهنگي جامعه محسوب مي شوند اگر چه سينما هنر هفتم ناميده مي شود ولي گستره فعاليتها و مخاطبان بي‌شمار اين هنر در جهان امروز، آن را به شكلي متحول كرده كه به آن صنعت سينما اتلاق مي شود.

امروز سينما آيينه تمام‌نماي انديشه‌ها، عقايد، رفتارها و عواطف انسان معاصر قرار داده و تحولات جهان امروز را به ظريف ‌ترين شكل ممكن براي مخاطبان بيان مي كند و انتقال مي دهد.

گروهي به سينما و يا هنر هفتم و فيلم هاي سينمايي به عنوان يك رسانه براي بازتاب انديشه هاي توليد كنندگان آنها، برخي ديگر آن را يك پديده هنري صرف براي لذت‌ بردن يا سرگرم شدن مخاطبان مي نگرند.

نخستين دستگاه سينما 'توگراف' در سال 1279 هجري شمسي توسط مظفرالدين شاه به ايران وارد شد و اين سرآغازي براي سينما در كشورمان محسوب مي شود.

نخستين سالن سينماي ايران در سال 1279 يعني پنج سال پس از اختراع جهاني آن توسط برادران لومير با نام سينما 'سولي' توسط كاتوليك‌ها در شهر تبريز تاسيس و راه اندازي شد.

بعد از انقلاب طي سالهاي 1357 تا 1362هجري شمسي بدليل نبودن ضوابط تدوين شده فيلمسازي، سينماي ايران تقريبا در وضعيتي نابسامان بسر مي‌برد.

پس از سال 1362 با تدوين ضوابط فيلمسازي كه با توجه به شرايط پس از انقلاب تنظيم شده بود، عناصري ضد ارزشي از سينماي ايران خارج ساخت و از طرف ديگر به دليل مصادره بسياري از سينماها و شركت‌هاي توليد فيلم و اعمال نظارت دولتي بر آنها به طور غير مستقيم نقش عامل سودآوري در سينما كم رنگ تر شد.

مشهد با توجه به ظرفيتهاي خاص فرهنگي خود از جمله مناطق پيشگام در راه اندازي و توسعه سينما در كشور به شمار مي رود و نخستين نمايش فيلم هاي سينمايي در اين شهر از سابقه بيش از 70 سال برخوردار است.

در ابتدا فيلمهاي سينمايي بر روي پرده هايي در برخي از مناطق مشهد از جمله باغ ملي مشهد به نمايش در مي آمد كه با استقبال خوب مردم مواجه گرديد و نخستين سينما در اين شهر در سال 1340 شمسي در خيابان 'ارگ' مشهد داير شد و بتدريج تعداد آنها افزايش يافت كه بيشتر در همين خيابان بود.

هم اكنون 43 سالن سينماي خصوصي و هفت سالن سينماي دولتي در مجموع با حدود 11 هزار و 714 صندلي در استان خراسان رضوي فعال است كه 33 سالن آنها ساده و 17 سالن چند بعدي است.

از مجموع سينماهاي چند بعدي استان 29 سالن فعال و بقيه غير فعال هستند.

مشهد هم با برخورداري از 27 سالن سينمايي ساده و چند بعدي بخش اعظم سينماهاي استان را به خود اختصاص مي دهد.

دست اندركاران و صاحبنظران ذيربط سينما در خراسان رضوي در گفت و گو با خبرنگار ايرنا ضمن تشريح برخي از مشكلات صنفي متوليان صنعت سينما بر توجه بيشتر مسوولان مربوطه به رفع آنها تاكيد كردند.

مدير سينما آفريقاي مشهد گفت: تهيه و توليد فيلم خوب و عامه پسند از نيازهاي مهم كاهش مشكلات صنعت و از جمله متوليان تالارهاي سينما است.

'مهدي تجويدي' اظهارداشت: اگر فيلم متناسب با نيازها و مشكلات جامعه توليد شود، در جذب مردم به سينماها بسيار موثر است.

وي ادامه داد: عليرغم آنكه توسعه شبكه هاي سيما و شبكه هاي استاني در استانهاي مختلف و شبكه هاي ديجيتال در كاهش رغبت مردم به تماشاي فيلم در سينماها موثر بوده ولي اگر فيلم هاي سينمايي جذاب و عامه پسند توليد شوند، نقش موثري در افزايش گرايش مردم به سينماها خواهد داشت.

وي اظهار داشت: متاسفانه از مجموع تعداد زيادي فيلم سينمايي كه در طول سال توليد مي شوند فيلمهاي عامه پسند درصد بسيار كمي را به خود اختصاص مي دهند و اغلب آنها هنر پسند است و تنها زمينه جذب مخاطب خاص را فراهم مي كند.

وي اضافه كرد: اگر فيلم عامه پسند و متناسب با نيازها و مشكلات جامعه باشد، براي همه قابل فهم است.

مدير مجموعه سينمايي سيمرغ مشهد نيز تهيه و توليد فيلم خوب و جذاب و عامه پسند را از ضرورتهاي توسعه و رشد سينما برشمرد و گفت: طي حدود شش ماهه ابتداي امسال از مجموع فيلمهاي به نمايش در آمده در سينماها در كشور و از جمله مشهد تنها فيلمهاي 'رسوايي' و 'هيس دختران فرياد نمي زنند' با فروش و جذب مخاطب خوب مواجه شد.

'امير حسين دبيرزاده' اضافه كرد: اگر فيلم قوي و متناسب با نيازها و مشكلات جامعه و با عوامل و بازيكنان توانمند و كارآمد و با تجربه توليد شوند، به طبع در جذب مخاطب در سينما ها تاثير بسزايي خواهند داشت.

وي با اشاره به هزينه هاي زياد اداره سينماها از جمله تامين هزينه هاي بالاي آب، برق و گاز از مسوولان ذيربط خواست با تخصيص يارانه هاي انرژي و پرداخت تسهيلات از فعالان اين بخش بيشتر حمايت كنند.

وي خاطر نشان كرد: دولت به طور يكسان سينماهاي دولتي و خصوصي را با پرداخت تسهيلات بلاعوض با اقساط بلند مدت مورد حمايت قرار دهد.

مدير مجموعه سينمايي سيمرغ مشهد افزود: قرار بر اين بود كه يارانه انرژي در اواخر دولت دهم به متصديان تالارهاي سينما اختصاص يابد ولي اين امر محقق نشد و مسوولان و دست اندركاران ذيربط دولت يازدهم بايستي با بررسي دقيق مشكلات فعالان اين بخش حمايت از آنها را در اولويت اقدامهاي خود قرار دهد.

دبيرزاده گفت: متصديان سينماها و از جمله سينماهاي خصوصي با مشكلات بسياري از نظر تامين مخارج و هزينه هاي خود مواجه هستند و دخل و خرجشان با هم همخواني ندارد.

وي اظهارداشت: اتحاديه مديران سينماهاي استان با پيگيري هاي مستمر جمعي از متوليان تالارهاي سينما طي سنوات گذشته راه اندازي ولي بعد از مدت كوتاهي تعطيل شد و هم اكنون فقدان اين اتحاديه براي هماهنگي فعاليتهاي اين بخش ضروري به نظر مي رسد.

وي همچنين نبود شوراي هماهنگي اكران را يكي از خلاء هاي بخش سينما در مشهد برشمرد و گفت: به دليل نبود اين شورا ممكن است يك فيلم به طور همزمان در چند سينماي مشهد اكران شود ولي با راه اندازي اين شورا فيلم هاي سينمايي با هماهنگي آن در سينماها اكران مي شود و شاهد موازي كاري در اين بخش نخواهيم بود.

يك كارگردان و تهيه كننده مشهدي فيلم هاي سينمايي و منتقد سينما نيز گفت: بخش اعظم فيلمهاي اكران شده در سينماها از نظر محتوا و موضوع، جذابيت لازم را ندارند و به جز برخي موارد محدود در طول سال فيلمهاي سينمايي مبتني بر فيلمنامه هاي قوي ، جذاب و عامه پسند و با عوامل اجرايي قوي توليد نمي شوند.

'مهدي محمدي' ضمن تاكيد بر كاهش تصدي گري و فعاليت صرف دولت در بخش سينما گفت: متولي گري دولت در توليد و توزيع فيلم موجب محدود شدن چرخه كار در اين بخش مي شود.

وي تاكيد كرد: دولت بايد با واگذاري تصدي گري تالارهاي سينما به بخش خصوصي و حمايت از فعالان آنها از طريق پرداخت تسهيلات جنبه نظارتي خود را در اين بخش افزايش دهد و با اختصاص اعتبارهاي لازم در ساخت و توسعه زيرساختهاي سينمايي فعاليت بيشتري داشته باشد.

محمدي در زمينه اهميت ايجاد شوراي هماهنگي اكران فيلم هاي سينمايي در مشهد نيز گفت: با توجه به جايگاه و ظرفيتهاي فرهنگي بسيار اين منطقه بايد تصميم گيري در خصوص فيلمهاي قابل اكران در مشهد توسط متصديان ذيربط اين منطقه لحاظ شود.

وي اظهار داشت: بيشتر فيلمهاي بلند سينمايي به طور متمركز در تهران توليد مي شوند و در ساير استانها و از جمله استان خراسان رضوي و مشهد عليرغم ظرفيت هاي خاص فرهنگي به جز فيلمهاي محدود و كوتاه شاهد فعاليت خاصي در اين بخش نيستيم.

وي گفت: فعالان تهيه و توليد و كارگرداني فيلمهاي سينمايي به صورت غير منسجم و پراكنده در اين بخش مشغولند و يك تشكل صنفي خاص متوليان و فعالان سينمايي در استان خراسان رضوي وجود ندارد.

مدير عامل بنياد سينمايي فارابي استان خراسان رضوي نيز در خصوص نقش توليد فيلم خوب در افزايش گرايش مردم به سينماها گفت: در توليد يك فيلم خوب مجموعه عواملي از جمله شرايط اجتماعي، وجود عناصر قوي و هماهنگي دستگاههاي اجرايي و فرهنگي ذيربط نقش بسزايي دارد.

'مهدي مسگران' ادامه داد: وجود باورهاي ارزشي در جامعه اسلامي ما مانع از آن مي شود كه از هر ابزاري براي توليد فيلم و جذب مخاطب استفاده كنيم.

وي در عين حال گفت: هر فيلم فاخر و ارزشمندي را نمي توان فيلم عامه پسند ناميد، ممكن است برخي از فيلم ها از مضامين و محتواهاي بسيار خوبي برخوردار باشند ولي نتوانند در جذب مخاطب تاثير گذار باشند.

اين تهيه كننده و كارگردان سينما گفت: برخي از فعالان بخش سينما طي سنوات گذشته بيشتر به توليد فيلم هاي سطحي و فاقد ارزش هنري روي آوردند كه با فروشهاي بالا هم مواجه شدند و لذا نمي توان هر فيلمي كه با فروش بالا مواجه بود به عنوان فيلم با محتوا ياد كرد.

مسگران گفت: براي آنكه فيلم خوب و قوي توليد شود بايد متوليان ذيربط و از جمله بخشها و دستگاههاي اجرايي فرهنگي هماهنگي بيشتري در توليد فيلم با فعالان اين عرصه داشته باشند و بسترهاي لازم براي توليد آثار فاخر را براي آنان فراهم كنند تا اين افراد بدون دغدغه فيلم خوب توليد نمايند.

وي اظهار داشت: استان خراسان رضوي و به خصوص مشهد با توجه به بارگاه منور رضوي، وجود اماكن شاخص فرهنگي و آرامگاههاي شاعران مشهور نظير فردوسي، خيام و عطار و تنوع گوناگون جغرافيايي ، تنوع خرده فرهنگها و غيره از بسترهاي بسيار خوبي براي توليد آثار شاخص سينمايي برخوردار است.

مدير عامل بنياد سينمايي فارابي استان خراسان رضوي گفت: بيشتر فعالان اين بخش با هزنيه هاي شخصي خود مبادرت به توليد فيلم مي كنند كه هزينه هاي بالاي توليد آثار موجب بروز مشكلاتي براي آنان در تامين هزينه هاي لازم مي شود.

مسگران گفت: به همين دليل توليد كنندگان فيلم هاي سينمايي مجبورند براي تامين هزينه هاي توليد فيلمهاي خود از حمايت مالي سرمايه گذاران بخش خصوصي استفاده كنند و حاميان مالي هم توقع برگشت سرمايه خود را دارند و در شرايطي كه فيلمها با فروش خوب مواجه نشوند توليد كنندگان آنها با دغدغه بسيار در بازگشت منابع اعتباري خود روبرو خواهند شد.

وي از مسوولين خواست با پرداخت تسهيلات لازم از فعالان اين عرصه بيشتر حمايت كنند.

معاون فرهنگي مدير كل فرهنگ و ارشاد اسلامي استان خراسان رضوي هم مهمترين ضرورتهاي رفع مشكلات و توسعه كمي و كيفي سينماي كشور و از جمله اين استان را سالن خوب و مجهز سينمايي، اكران فيلم خوب و قوي و جذب مخاطب ذكر كرد و گفت: اگر اين مسائل با هم هماهنگ نباشند شاهد توفيق مطلوبي در اين بخش نخواهيم بود.

'حسين مسگراني' ادامه داد: اگر سينمايي از سالن خوب برخوردار نبوده و فيلم خوب و قوي در آن اكران نشود به طبع مخاطب در خور توجهي هم نخواهد داشت.

وي گفت: روند توسعه سخت افزاري سينما و افزايش تعداد آنها طي سنوات گذشته در استان كاهش يافت و از طرفي گسترش فناوري هاي جديد در عرصه ديجيتال و شبكه هاي متعدد تلويزيوني در كاهش مخاطب سينماها موثر بود.

معاون سابق هنري و سينمايي مدير كل فرهنگ و ارشاد اسلامي استان خراسان رضوي گفت: در حوزه توليد فيلم شركتهاي سينمايي قدرتمند و با تجربه و با عوامل مجرب و حرفه اي در سطح كشور و اين استان وجود ندارد كه اين خود در فقدان توليد فيلمهايي با مضامين قوي موثر است.

مسگراني گفت: از مجموع حدود 70 فيلم بلند سينمايي كه سالانه در سطح كشور توليد مي شوند تنها پنج الي شش فيلم با اقبال عمومي خوب مواجهند و بقيه آنها به توفيق مطلوبي در اين زمينه دست نمي يابند.

وي گفت: بايد زمينه اي فراهم كرد كه شركتهاي سينمايي توانمند و حرفه اي تشكيل شده و مسوولين ذيربط با پرداخت تسهيلات از فعالان آنها حمايت كنند.

وي علت اصلي تعطيلي تعدادي از سينماهاي مشهد طي سالهاي گذشته را قرار داشتن آنها در مراكز تجاري و مستهلك شدن و غير ايمني بودن ساختمانهاي آنها و يا تغيير كاربري توسط متصديانشان برشمرد.

معاون هنري و سينمايي مدير كل فرهنگ و ارشاد اسلامي استان خراسان رضوي نيز گفت: توليد فيلم خوب نقش بسياري در جذب مخاطب به سالنهاي سينما دارد ولي اين بدان معنا نيست كه فيلمي كه با اقبال عمومي مواجه مي شود صد در صد فيلم خوب و با محتوايي است.

'سيد حميد طباطبايي' ادامه داد: گاهي اوقات تهيه كنندگان فيلم ها سعي مي كنند با تبليغات بسيار گستره و يا حاشيه درست كردن براي فيلم هايشان مخاطبين آنها را افزايش دهند ولي مردم بعد از مشاهده اين فيلم ها مي فهمند كه آنها تنها يك فيلم عادي بوده و تبليغات گسترده براي آنها ارزشي نداشته است.

وي گفت: من به عنوان فردي كه حداقل 25 سال گذشته سه هزار دقيقه فيلم براي شبكه هاي مختلف صدا و سيما و از جمله در مشهد فيلم توليد كرده ام، با مسائل و مشكلات فعالان عرصه سينما آشنايي داشته و در حد توان براي رفع آنها تلاش مي كنم.

وي اظهار داشت: هنرمندان بسيار زيادي در مشهد در قالب تهيه كننده و كارگردان و يا بازيگر جذب بدنه سينماي ايران شده اند و بخش زيادي از رونق سينما و توسعه و توليد جريانهاي فيلم سازي كشور مديون آنان است.

اين تهيه كننده و كارگردان فيلم هاي سينمايي افزود: اين هنرمندان به دليل مشكلات و موانع زيادي از جمله تمركز امكانات و تجهيزات پيشرفته هنري براي توليد اثر در تهران جذب پايتخت شده اند.

وي اضافه كرد: تجهيزات و دوربين هاي پيشرفته براي توليد فيلم بلند سينمايي در مشهد بسيار محدود است و اعتبارات معاونت سينمايي اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي خراسان رضوي هم اندك و جوابگوي نيازهاي اين بخش نيست.

طباطبايي گفت: در مشهد امكانات بالقوه زيادي براي توليد فيلم وجود دارد كه هنوز به فعليت نرسيده اند و مسوولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و سازمان سينمايي كشور بايد با نگاه جامع از ظرفيتهاي اين شهر براي توسعه كمي و كيفي توليد آثار هنري در آن بهره گيرند و هنرمندان منطقه را مورد حمايت قرار دهند.

وي در خصوص رويكردهاي اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي خراسان رضوي براي حمايت آموزش و ارتقاي توانمندي هاي فعالان سينما در استان هم گفت: ساماندهي و اخذ شركتهاي خدمات سينمايي در دستور كار ما قرار دارد و اقدامهاي خوبي در اين بخش انجام شده است.

طباطبايي افزود: در كنار آن آموزشگاههاي سينمايي در قالب كلاسهاي متعدد شامل گريم ، فيلم برداري، بازيگري، تدوين، نور پردازي و غيره مباحث لازم را به متقاضيان بخش سينما و فيلمسازي قرار مي دهند و كليه فعاليت اين آموزشگاهها تحت نظارت ما قرار دارد.

وي گفت: مشاركت در برگزاري جشنواره هاي متعدد فرهنگي و فيلم از جمله جشنواره بين المللي فيلم فجر ديگر رويكرد مهم در ارتقاي سطح آگاهي هاي فعالان عرصه سينما و آشنايي آنان با قابليتهاي اين بخش است.

معاون هنري و سينمايي مدير كل فرهنگ و ارشاد اسلامي خراسان رضوي مشاركت در تجهيز سينماهاي استان و از جمله مشهد تجهيزات به روز و پيشرفته سينماي ديجيتال ديگر اقدامهاي مهم در حمايت از فعالان اين بخش است.

طباطبايي گفت: پرداخت يارانه انرژي از دولت دهم مورد توجه سازمان سينمايي قرار داشت و تحقق آن را در دولت يازدهم از طريق مسوولان مربوطه پيگيري مي كنيم.

وي اظهار داشت: شوراي اكران فيلم هاي سينمايي تنها در تهران مستقر است و هماهنگي براي نمايش فيلم ها در سينماهاي سطح كشور تنها در اين شورا انجام مي شود هيچ اختياري براي تاسيس شوراهاي مشابه به استانها داده نشده است.

وي تعداد تماشاگران مراجعه كننده به سينماهاي استان طي سال گذشته را حدود يك ميليون و 500 هزار نفر و گردش مالي اين سينماها قريب به چهار ميليارد و 500 ميليون تومان ذكر كرد.

معاون هنري و سينمايي مدير كل فرهنگ و ارشاد اسلامي خراسان رضوي گفت: عليرغم ظرفيتهاي فرهنگي و تعداد سينماهاي استان ميزان اقبال عمومي به تماشاهاي فيلم در اين مكانها كم است و اگر مسوولان توجه اساسي به رفع مشكلات متصديان و فعالان اين بخش نداشته باشند، سينماهاي استان به سمت ورشكستگي پيش مي روند.

سينما به عنوان هنر هفتم يكي از ضرورتهاي آگاهي بخشي عمومي و كمك به توسعه فرهنگي كشور و استان خراسان رضوي براي رشد و شكوفايي نيازمند توجه بيش از پيش مسوولان است.

حمايت مسوولان و متوليان مربوطه به رفع مشكلات صنعت سينما و متوليان تالارهاي سينمايي موجب دلگرم شدن سرمايه گذاران بخش خصوصي به ادامه فعاليت در اين بخش مي شود.

توليد فيلم خوب و ارزشمند عامل مهمي در افزايش گرايش مردم به سينماها محسوب مي شود و بايد با ايجاد و توسعه شركتهاي توانمند سينمايي و عوامل مجرب و كارآزموده شاهد توسعه سينما در استان باشيم.

توجه به ظرفيتهاي بسيار معنوي و فرهنگي استان خراسان رضوي و از جمله مشهد بستر مناسبي براي توليد فيلم هاي خوب و با محتوا محسوب مي شود.ك/4

7490/659