به گزارش ايرنا متاسفانه بسياري از خانواده ها و پزشكان بيشتر به درمان بيماري جسمي سالمند اهميت مي دهند و از سلامت روان آنان غافل هستند كه ناديده گرفتن اين موضوع و هشدارهاي احتمالي مي‌تواند كيفيت زندگي سالمند را كاهش دهد كه در اين ميان شناخت نشانه‌ها ي سلامت روان در دوران پيري و حمايت از سالخوردگان ضرورتي انكار ناپذير به شمار مي رود.
افراد سالمند با چالش ها و مشكلات خاصي روبرو هستند بسياري از افراد بسيار پير، توانايي خود را براي داشتن يك زندگي مستقل از دست مي دهند كه علت آن كاهش تحرك، ،ضعف، مشكلات جسمي يا رواني است كه اين قشر از افراد بيش از سايرين به مراقبت بلند مدت نياز دارند.
مدير گروه روانپزشكي و فلوشيب روانپزشكي اعتياد دانشگاه علوم پزشكي زنجان گفت: بر اساس آمارهاي اعلام شده هم اكنون تعداد افراد 60 سال و بالاتر در جهان به بيش از 800 ميليون نفر رسيده و پيش بيني ها نشان مي دهد كه اين رقم در سال 2050 به بيش از دو ميليارد نفر افزايش يابد.
وي افزود: مي توان پيش بيني كرد افراد 60 ساله، تقريبا 5/18 تا 6/21 سال ديگر عمر خواهند كرد كه با اين تفاسير به زودي تعداد افراد سالمند در جهان بيشتر از كودكان خواهد بود.
مدير گروه روانپزشكي و فلوشيب روانپزشكي اعتياد دانشگاه علوم پزشكي زنجان با اشاره به اينكه تعداد زيادي از عوامل اجتماعي، جمعيت شناختي، روانشناختي و بيولوژيكي وجود دارد كه بر وضعيت سلامت روان فرد تأثير مي گذارد گفت: تقريبا تمام اين عوامل در افراد سالمند نيز دخالت دارد.
سعيد ممتازي افزود: عواملي مانند فقر، انزواي اجتماعي، فقدان استقلال، تنهايي و فقدان هاي مختلف مي تواند بر سلامت روان و سلامت عمومي تأثير بگذارد.
وي يادآورشد: احتمال اينكه سالمندان رويدادهايي مانند سوگ يا ناتوانايي هاي فيزيكي كه بر آرامش احساسي تأثير مي گذارد و مي تواند به سلامت رواني كمتر منجر شود را تجربه كنند، بيشتر بوده و حتي ممكن است در خانه و آسايشگاههاي سالمندان در معرض خشونت و بدرفتاري قرار بگيرند.
اين روانپزشك گفت: از طرف ديگر، حمايت اجتماعي و تعاملات خانواده مي تواند احترام و شان افراد سالمند را افزايش دهد و همچنين مي تواند نقش حفاظتي در پيامدهاي رواني اين جمعيت داشته باشد.
وي با بيان اينكه تعداد زنان سالمند در سطح جهان بيشتر از مردان سالمند است افزود: اين اختلاف با بالا رفتن سن افزايش مي يابد كه مونث شدن سالمندي ناميده مي شود، زنان و مردان سالمند در الگوهاي مرگ و مير و سلامت با هم متفاوت هستند، اين قشر درآمد كمتري دارند اما در خانواده از شبكه هاي حمايتي بهتري برخوردارند.
ممتازي يادآورشد: در بررسي هاي انجام گرفته هم افسردگي و هم بيماري آلزايمر در ميان زنان شيوع بيشتري دارد.
مدير گروه روانپزشكي مركز آموزشي درماني بهشتي استان زنجان به مشكلات جسمي افراد سالمند اشاره كرد و افزود: حتي در كشورهاي كم درآمد، مرگ ومير سالمندان در اثر بيماري هاي غيرواگير مانند بيماري قلبي، سرطان و ديابت بيشتر از بيماري هاي عفوني و انگلي است.
وي اظهار كرد: علاوه بر اين،برخي افراد سالمند داراي چند مشكل جسمي به طور همزمان هستند و عوامل خطر نيز براي بيماري هاي مغزي وخيم تر مي شوند، مانند فشار خون بالا، ديابت و سطوح بالاي كلسترول در ميان سالمندان، رو به افزايش است .
ممتازي ادامه داد: سلامت روان تاثير زيادي بر سلامت جسم دارد، براي مثال افسردگي در بيماران ديابتي با كاهش پيروي ازدرمان، كنترل متابوليكي ضعيف، نسبت هاي بالاتر عوارض، كاهش كيفيت زندگي، افزايش هزينه، افزايش ناتواني و از بين رفتن بهره وري و افزايش خطر مرگ در ارتباط است و برعكس، افراد داراي مشكلات پزشكي مانند بيماري قلبي، ديابت، آسم و التهاب ريه نسبت هاي بالاتري از افسردگي را در مقايسه با افرادي كه از نظر پزشكي در وضعيت مطلوب به سرمي برند، نشان مي دهند.
مدير گروه روانپزشكي و فلوشيب روانپزشكي اعتياد دانشگاه علوم پزشكي زنجان با اشاره به اينكه نشانه هاي افسردگي افراد سالمند تنها از برخي جنبه ها با افسردگي در اوايل زندگي متفاوت است گفت: ممكن است اين بيماري تظاهرات بدني بيشتري داشته و اگر اين بيماري با مشكلات فيزيكي ديگر همراه باشد، تشخيص آن دشوارتر مي شود.
سعيد ممتازي افزود: مراقبان بهداشتي كه تخصص ندارند اما به شكل مطلوب آموزش ديده اند مي توانند افسردگي را در ميان افراد مسن تر تشخيص داده و آن را درمان كنند كه در اين نوع بيماري درمانهاي دارويي و روانشناختي مؤثري وجود دارد.
وي تاكيد كرد: در هنگام تجويز داروهاي ضد افسردگي ها براي اين گروه سني بايد دقت كرد كه پزشكان بايد با دوزحداقل شروع كنند و دوره ي درمان را نيز با ميزان پايين تري به پايان رسانند (20 و 19 و 15) و اگر افسردگي شديد باشد ممكن است به خودكشي منجر شود كه افسردگي همراه با سوء مصرف الكل نيز اين احتمال را افزايش مي دهد .
اين روانپزشك زوال عقل را از ديگر بيماري هاي شايع دوران سالمندي عنوان و اظهار كرد: زوال عقل يا' دمانس' سندرمي شامل تضعيف حافظه، تفكر، رفتار و توانايي انجام كارهاي روزمره مانند لباس پوشيدن، غذا خوردن،و بهداشت فردي است .
يك روانپزشك مركزآموزشي و درماني شهيد بهشتي زنجان نيز گفت: يكي از عوامل خطرناك براي سلامت رواني و بهداشتي و از مهمترين مشكلات در حقوق انسان، بدرفتاري با افراد سالمند است.
ابولفضل قريشي افزود: بر اساس تعريف سازمان بهداشت جهاني 'who ' بد رفتاري سالمندان ' وقوع عملي منفرد يا تكرارشونده يا فقدان يك رفتارمناسب كه در هر رابطه اي كه در آن ها انتظار اعتماد وجود دارد كه باعث آسيب يا ناراحتي فرد سالمند شود،' اطلاق شده است.
وي تاكيد كرد: اين نوع بدرفتاري ها شامل بدرفتاري هاي فيزيكي، جنسي، رواني، احساسي، مالي و مادي، رها كردن و بي توجهي و صدمه به عزت نفس و ارزش فرد مي شود.
اين عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي زنجان اظهار كرد: بدرفتاري و خشونت با سالمندان نه تنها به آسيب هاي فيزيكي بلكه به پيامدهاي رواني جدي و گاهي اوقات بلند مدت مانند افسردگي و اضطراب منجر مي شود.
وي افزود: در كشورهاي ثروتمند كه اطلاعات وجود دارد، تقريباً درصدي از افراد سالمند، انواع بدرفتاري ها را در خانواده تجربه مي كنند.
قريشي ادامه داد: برخورد مناسب اطرافيان سهم بسزايي در ايجاد امنيت و كاهش تنش ها با فرد سالمند دارد.
وي با بيان اينكه مسئله فرهنگي خانواده ها نقش تعيين كننده اي در نحوه ارتباط با فرد سالمند دارد مي افزايد: افراد سالمند گنجينه اي گرانبها و گرانقيمت هر جامعه اي محسوب مي شوند كه نيازمند توجه بيشتري هستند.
كارشناس سلامت روان مركز بهداشت استان زنجان نيز با اشاره به اينكه تغيير جمعيت شناختي قابل ملاحظه، چالش هاي جديد و همچنين فرصت هاي احتمالي را به وجود آورده است گفت: تأثيرات اجتماعي اقتصادي و پيامدهاي آن براي سلامت، نگراني هاي جديدي براي جهان محسوب مي شوند و اين امر، باعث به وجود آمدن شرايطي پر از تناقض شده است.
شهره نصر افزود: چنين تغييراتي در نقش اجتماعي سالمندان بر رفاه و خوشبختي آنها تأثير گذار است.
وي با بيان اينكه هم اكنون در بسياري از كشورها، سالمندان در مقايسه با گذشته از سلامت بهتري برخوردار هستند اظهار كرد: از افراد پير انتظار مي رود تا فعال تر باشند و حتي از آنها، خواسته مي شود كه به خانواده و يا جامعه بيشتر كمك كنند.
كارشناس سلامت بهداشت روان مركز بهداشت استان زنجان گفت: در ديدگاههاي سنتي اكثر قريب به اتفاق فرهنگ ها افراد سالمند از ارزش و احترام ويژه برخوردار بودند امّا اكنون نقش مورد انتظار از يك فرد سالمند ديگر يك «مشاور خردمند» همانگونه كه در بسياري از بخش هاي جهان بود، نيست.
وي تاكيد كرد: سن بازنشستگي در بسياري از كشورهاي پردرآمد در حال افزايش بوده و سالمندان قادر هستند تأثيرات مهمي در جامعه به عنوان اعضاي خانواده، داوطلبان و به عنوان شركت كنندگان فعال در نيروي كار داشته باشند.
نصر افزود: اين انتظارات موجب مي شود كه آنها براي انجام اين وظايف، سلامتي شان را حفظ كنند كه با وجود اين بهبود بهره وري و درخواست از سالمندان براي حمايت كردن از جوامع و خانواده ها بايستي با حمايت از آنها توسط جامعه كامل مي شود.
كارشناس بهداشت روان مركز بهداشت استان زنجان با بيان اينكه سلامت روان افراد سالمند را مي توان با ترويج سالمند شدن سالم و فعال افزايش داد گفت: براي ترويج دوران سالمندي سالم ، مشخصه هاي اجتماعي اقتصادي و بي عدالتي ها در سلامت بايد بررسي شده و تبعيض عليه اقليتها و تبعيض جنسي نيز بايد برچيده شود.
نصر افزود: پيرستيزي، يك ديواراجتماعي بين پير و جوان ايجاد كرده و مانع از مشاركت آنها در جامعه مي شود و تبعيض سني تأثير منفي بر رفاه افراد سالمند دارد
وي تاكيد كرد: پيري يك فرايند تدريجي است و كارهاي زيادي وجود دارد كه مي توان براي افزايش سلامت روان و رفاه در زندگي آينده انجام داد.
كارشناس سلامت روان مركز بهداشت استان زنجان گفت: مشاركت در فعاليت هاي هدفمند، روابط شخصي قوي و سلامت فيزيكي مطلوب از عوامل كليدي محسوب مي شوند
نصر افزود: مراكز بهداشتي اوليه و بخش هاي خدمات اجتماعي بايد بدرفتاري با سالمندان را مورد توجه قرار داده و از آنها حمايت كنند.
7320/522
گزارش: اعظم شامي
زنجان- سالمندي از دوره هاي مهم و اساسي حيات زندگي انسانها به شمار مي رود كه ايجاد شرايطي مفرح و پر نشاط براي اين قشر تامين سلامت روان آنان را به همراه دارد.
