تب تالابهاي فارس با خراش خشكسالي ها بالا گرفت

به گزارش خبرنگار ايرنا ، تالابها و درياچه بختگان و طشك ، هيرم ، هرم ، كافتر ، پريشان ، ارژن ، كمجان و مهارلو در استان فارس هر سال از اواسط فروردين ماه به خاموشي مي گرايد و سر و صداي پرندگان مهاجر در آن به علت خشكي تالاب خاموش مي شود.

اين درياچه ها و تالابها برخي در رديف تالابها و درياچه اي بين المللي به ثبت رسيده نقش قابل توجهي در توازن زيست محيطي دارد و در سالهاي پر باران ميزبان صدها گونه پرنده آبزي و كنار آبزي مهاجر است كه از مناطق سردسيري سيبري و مناطقي از شمال ايران در اين تالابها زمستان گذراني مي كنند.

مديركل حفاظت محيط زيست استان فارس در اين باره گفت : پنج تالاب بختگان ، پريشان ، هرم ، هيرم و كافتر در اين استان به علت تداوم خشكسالي به طور كامل خشك شده است.

حسينعلي ابراهيمي كارنامي افزود: تالاب هاي كمجان و هفت برم، وضعيت نسبتا خوبي دارند و 30 درصد از تالاب هاي مهارلو و طشك نيز داراي آب است.

وي عامل خشك بودن تالاب ها را علاوه بر پيامد خشكسالي هاي سال هاي گذشته، گرماي هوا و كاهش آب هاي سطحي و زير زميني دانست.

به گفته مديركل محيط زيست استان فارس ، حق آبه تالاب هاي طشك و بختگان از رودخانه كر تامين مي شود و تعيين ميزان حق آبه و تخصيص آن به تالاب بختگان از سوي سازمان محيط زيست هم اينك درحال پيگيري است.

وي با بيان اينكه تالاب بختگان هم اكنون خشك شده است گفت : با پيگيري هاي به عمل آمده از سوي اين اداره كل 35 ميليون مترمكعب حق آبه زيست محيطي از سد درودزن به اين تالاب اختصاص يافت كه ناكافي بود و تنها وسعت بسيار اندكي از تالاب آبگيري شد و با قطع آب و شروع فصل گرما ، در بخش ورودي تالاب آب تبخير و تالاب خشك شد.

ابراهيمي كارنامي ادامه داد : در مورد بحث حق آبه تالاب ها ، وزارت نيرو ميزان حق آبه تالاب بختگان را اعلام نموده است ليكن اين مقدار تاكنون نهايي نشده است.

البته تعيين حق آبه تالاب ، مستلزم پيگيري بيشتر شركت آب منطقه اي است ليكن تخصيص حق آبه به تنهايي مشكل تالاب ها را حل نمي كند چرا كه درحوضه كر و بختگان ، فعاليت كشاورزي به صورت ناپايدار درجريان است.

وي افزود: تغيير الگوي كشت، اصلاح روش هاي آبياري و ترويج كشت ارگانيك دراين حوضه با تاثيري كه بر مصرف بهبنه آب خواهد گذاشت به نجات تالاب ها كمك مي كند.

به گفته كارشناسان ضرر و زيان ناشي از خشك شدن تالاب ها را نمي توان برآورد نمود چرا كه خشك شدن تالاب ها اثرات زيانبار بي شماري در تمامي حوضه ها خواهد داشت .

كارشناسان محيط زيست مي گويند : ارزش مادي هر هكتار تالاب بين هشت تا 21 هزار دلار برآورد مي شود لذا خشك شدن تالاب مبالغ هنگفتي را به عرضه هاي زيست محيطي تحميل مي كند.

از اين رو خشك شدن تالاب نه تنها موجب ازبين رفتن تنوع زيستي در يك منطقه مي شود بلكه از بين رفتن سفره هاي آب زير زميني ، بايرشدن اراضي زراعي و همچنين پديده گرد و غبار و افزايش بيماري ها را در پي دارد و متعاقب آن صنعت كشاورزي، باغباني وگردشگري را با بحران مواجه مي سازد.

از جمله مواردي كه به خشكسالي هاي ممتد دامن مي زند و آن را تشديد مي كند و روند خشك شدن تالابها را نيز سريع مي سازد حفر چاههاي غير مجاز و توسعه كشاورزي پيرامون تالابها است .

رئيس مركز پژوهش هاي علوم جوي و اقيانوسي دانشگاه شيراز دراين زمينه گفت: بر اساس تحقيقات صورت گرفته برداشت مديريت نشده از چاه ها، تالاب هاي فارس را خشكانده است.

سيد محمدجعفر ناظم السادات اظهار كرد: بايد در مديريت منابع آب با برنامه پيش برويم كه حداقل نياز آبي تالاب ها براي احياي آنها در نظر گرفته شود تا امروز با خشك شدن بيش از 50 درصد تالاب هاي استان روبه‌رو نشويم.

وي تصريح كرد: خشك شدن تالاب هاي بين‌المللي همچون پريشان و بختگان از تبعات ناگوار خشكسالي هاي اخير و بهره برداري هاي غير مجاز از چاه هاي اطراف تالاب ها بوده كه ضروري است متوليان امر در اين زمينه تلاشي مجدانه داشته باشند.

رئيس مركز پژوهش‌هاي علوم جوي و اقيانوسي دانشگاه شيراز بيان كرد: نبود هماهنگي اصولي در منابع تحت مديريت و پروژه هايي كه بدون مطالعات و تحقيقات كافي به اجرا در آمده، محيط زيست انساني را با تخريب غيرقابل جبران مواجه كرده است.

ناظم السادات با بيان اينكه ارزش اكوسيستم در نقاط مختلف استان فارس به ويژه نقاط تحت مديريت حفاظت محيط زيست، از ارزش بالايي برخوردار مي باشد، گفت: نياز است قوانين جدي تري اتخاذ شود تا بهره برداران غيرمجاز، احساس ناامني كنند.

وي خاطرنشان كرد: تأثيرات برجا مانده بر محيط زيست به واسطه اجراي برخي پروژه هاي كلان كه در طراحي و اجراي آن كمتر به مطالعات زيست محيطي توجه شده نشان داده در منطقه تبعاتي همچون خشكسالي در برداشته و بر زندگي اقتصادي و سلامت مردم منطقه تأثيراتي برجاي گذاشته است.

رئيس مركز پژوهش‌هاي علوم جوي و اقيانوسي دانشگاه شيراز با بيان اينكه برداشت‌هاي بي رويه و مديريت نشده از چاه هاي اطراف مانند تالاب ها نه تنها در منطقه بلكه اقليم و موقعيت آب و هوايي استان را تحت تاثير قرار داده است، وي افزود: اجراي برنامه هاي آموزشي و تبليغي نه تنها سبب دغدغه متوليان امر بلكه تمامي افراد جامعه مي شود و بستر برخورد جدي تر با متخلفين برخورد را فراهم مي سازد.

از جمله پيامدهاي خشك شدن تالابهاي فارس به راه افتادن توفان نمك و آلودگي هوا با افزايش ريز گردها و افزايش ذرات معلق در حاشيه تالابها و درياچه ها است .

يك كارشناس حوزه محيط زيست در استان فارس با تاكيد بر اينكه پتاسيلهاي توفان نمك در درياچه بختگان وجود دارد گفت: در حال حاضر تمام درياچه بختگان كه بيش از 100 هزار هكتار مي باشد به طور كامل خشك است.

علمدار علمداري اظهار داشت: در اين راستا درياچه به يك دشت نمك تبديل شده و تمام شرايط براي ايجاد توفان نمكي در منطقه وجود دارد.

وي بيان كرد: با هر جريان بادي در منطقه بختگان نمكهاي كف تالاب بلند شده و در زمينهاي اطراف مي نشيند كه اين امر مشكلاتي را به همراه داشته است.

اين كارشناس حوزه محيط زيست با اشاره به از بين رفتن فلامينگوها در تالاب بختگان اظهار داشت: حيات اين پرندگان متكي به آب است زيرا اين دسته از پرندگان از منابع داخل آب تغذيه مي كنند.

وي افزود: متاسفانه به دليل خشك شدن تالاب بختگان كه دومين تالاب مهم كشور است فلامينگوها نمي توانند تغذيه خوبي داشته باشند از اين رو به دليل غلظت نمك دچار مشكل مي شوند.

علمداري گفت: در اين راستا بر روي بدن به ويژه بالهاي فلامينگوها نمك نشسته و حالت بلوري ايجاد مي شود از اين رو قادر نخواهند بود كه پرواز كنند و درون تالاب گرفتار مي شوند.

اين كارشناس حوزه محيط زيست گفت: با توجه به مشكلات و معضلات درياچه بختگان بايد هر چه سريعتر براي احياي آن تدابير ويژه اي اتخاذ شود در غير اين صورت بايد منتظر وقوع اتفاقات ناگواري بود.

تداوم خشكسالي ، توسعه بي رويه كشاورزي ، حفر چاههاي غير مجاز ، برداشت بي رويه از چاههاي مجاز ، عدم توزيع بهينه حق آبه تالابها از جمله دلايل اصلي خشك شدن اين تالابها و درياچه ها دراستان فارس است .

علاوه بر اقدامات نمادين كه گاه از سوي برخي از دوستداران محيط زيست براي نجات درياچه ها و تالاباهاي اين استان انجام مي گيرد ، برخورد قانوني با متخلفان و سود جويان ، ايجاد عزم همگاني براي نجات بخشي تالابها ، اعمال مديريت صحيح و پيگيري براي توزيع بهينه حق آبه ها از جمله مواردي است كه براي نجات اين مواهب طبيعي دراستان فارس ضرورت دارد. ك/4

677 / 667