به گزارش خبرنگار ایرنا، حسین فرخی در نشست بازتاب رویدادها و مناسبت ها در آثار نمایشی ادامه داد: حكم، نگاه سفارشی، دستور و فرمان برای تولید در علوم انسانی به ویژه هنر با ذات آن همخوانی ندارد چرا كه هنرمند در سیر و سلوك روحی، عاطفی و احساسی به خلق یك اثر دست می زند و این مثلث را نمی توان در چارچوب قاعده و قانون گنجاند.
وی ادامه داد: متاسفانه با شكل گیری مفهوم تئاتر دینی در مناسبات و رویدادهای
مذهبی، طی دو دهه اخیر با آسیبی به نام سفارش روبرو بوده ایم و وقتی كه سفارش از طرف مقام دارای بنیه مالی و قدرت اجرایی وارد حوزه تولید هنر می شود، شاهد از بین رفتن روح متعالی موجود در هنر خواهیم بود و این استثنایی ندارد.
عضو هیات علمی دانشگاه هنر خاطرنشان كرد: مفاهیمی مانند عاشورا، دفاع مقدس و شهادت ائمه، مفاهیمی ازلی و ابدی هستند و گنجاندن آنها در بخشنامه ها، قوانین و دستورات مدیران – خصوصی و غیر خصوصی – بدون شكل اصالت هنر را از تئاتر می گیرد و همین مسئله باعث جدایی مخاطب از تالارهای نمایشی می شود.
كارگردان پیشكسوت تئاتر با بیان آنكه مفهوم تئاتر دینی در طی 30 سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی مفهومی آشنا و همیشه جاری بوده است، افزود: اما تنها در دهه نخست انقلاب كه نگاه مدیریتی، دولتی و سفارشی برای تولید این آثار در میان نبود، شاهد اجرای نمایش هایی بودیم كه بیشترین مخاطبان را به تالارهای نمایشی می كشاند.
فرخی گفت: امروز هم اگر خواستار تولید نمایش های تاثیرگذار و مورد وثوق مخاطبان هستیم باید نگاه سفارشی و مناسبتی را و در یك كلام تئاتر بخشنامه ای را از تولیدات هنرهای نمایشی حذف كنیم.
كارگردان نمایش تلویزونی «قبل از انفجار» با یادآوری سال های دفاع مقدس و رحلت امام خمینی (ره) و تولید آثار متعدد نمایشی در شكل صحنه ای و تلویزیونی گفت: هنرمندان آن زمان نه به دنبال سفارش بودند و نه دستور بلكه با قلب و روح و دغدغه های خود به سمت تولید این دست از آثار حركت می كردند.
** پول آثار سفارشی، هنرمندان را وسوسه كرد
فرخی با اشاره به این مساله كه تئاتر هنری است كه با روح صادقانه و خصلت معنوی مخاطبان سر و كار دارد افزود: از زمانی كه رنگ و بوی سفارش و پول وارد حیطه تولیدات نمایشی كشور شد به دلیل نیاز همه مردم از جمله هنرمندان به معیشت اقتصادی شاهد حضور افرادی در وادی تولیدات دینی و دفاع مقدسی بودیم كه نه تنها دغدغه ای در این زمینه نداشتند كه حتی در مواردی كاملا با آن مخالف بودند.
وی افزود: همین مساله و تولید آثاری كه كمتر رنگ و بوی صداقت را داشت باعث شد تا سهم بسیاری از مخاطبان این آثار نسبت به آثار جدید واكنش نشان بدهند و ادامه این روند به فاصله و دور شدن مخاطبان از تالارهای نمایشی میزبان آثار دینی سفارشی منتج شد.
كارگردان نمایش «مرغ دریایی» با تاكید بر این نكته كه كار هنر فرمول پذیر نیست گفت: متاسفانه نگاه مناسبتی و سفارشی به تولید برخی از آثار باعث به وجود آمدن چند فرمول ثابت و محدود در تولید آثار دینی در عرصه هنرهای نمایشی شد و همین كلیشه ها در نهایت به افت كیفی، محتوایی و مضمونی آثار انجامید.
كارگردان نمایش «سمفونی بیداری» خاطرنشان كرد: آسیب بعدی مربوط به این نكته می شد كه آرام آرام تنها شاهد حضور چندكارگردان محدود در عرصه تولیدات تئاتر دینی و دفاع مقدسی بودیم و همین مرزبندی و تفكیك باعث شد نگاه عموم هنرمندان و مخاطبان نسبت به این آثار تغییر پیدا كند.
** آسیب تولید تئاترهای مناسبتی بیشتر متوجه مدیران است
در ادامه این نشست حمید نیلی مدیر موسسه فرهنگی و هنری «تراب» و تهیه كننده نمایش های مذهبی با بیان آنكه مفاهیمی مانند عاشورا، دفاع مقدس و شهادت ائمه اطهار مسائلی هستند كه در تار و پود زندگی عموم مردم جاری و ساری است گفت: اینكه گفته می شود هنرمندان به حوادث و اتفاقات تاریخی و بازتاب آنها در آثارنمایشی نگاه مناسبتی دارند درست نیست.
وی ادامه داد: برای آسیب شناسی روند تولیدات مناسبتی و اجرای آثار در برخی از ماه ها و ایام خاص سال بیشتر در نگاه مدیریتی باید به كند و كاو پرداخت كه چرا مدیران و حامیان آثار فرهنگی و هنری تنها در برخی از ایام سال دست به تهیه و تولید آثار نمایشی با مناسبت های منطبق در آن ایام می زنند و اعتقادی به استمرار و تولید این دست از آثار در تمام طول سال برای رسیده به جریان سازی ندارند.
سپس محمدرضا مداحیان كارگردان تئاتر در ادامه این نشست با انتقاد از تعمیم نگاه انتقادی به گروه های نمایشی كه با حمایت های دولتی و بودجه های كلان دست به تولید آثار نمایشی در حوزه مبانی دینی می زنند گفت: در این نكته شكی وجود ندارد كه چند گروه معدود در تمامی شاخه ها حضوردارند كه از رانت های دولتی برای آثار خود بهره می برند و اما هنوز هم بسیاری از گروه ها تنها به خاطر عشق و علاقه به خاندان عصمت و طهارت در حوزه تئاتر دینی فعالیت می كنند.
وی افزود: اگر این دست از انتقادها از طریق افراد ناآشنا به حوزه تئاتر و اقتصاد آن مطرح شود مانعی ندارد اما وقتی فرهیختگان و هنرمندان هم نسبت به همكاران خود نگاهی كینه ورزانه و تند می گیرند باید افسوس خورد چرا كه متاسفانه اغلب این اتفاقات در شرایطی می افتد كه خود آن هنرمندان نیز تنها بر اساس شنیده ها و بدون تحقیق دست به این دست از انتقادها می زنند.
در ادامه این نشست تخصصی، امین خرمی خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی ایرنا به نمایندگی از اصحاب رسانه گفت: آنكه مهمترین آسیب در زمینه نگاه مناسبتی به تولیدات آثار نمایشی به عدم برقراری دیالوگ و گفت و گو میان جامعه هنری، مخاطبان و بدنه مدیریت عرصه فرهنگ و هنر باز می گردد.
وی ادامه داد: تا زمانی كه یكدستی قوانین و اهمیت تولید آثار دینی بر استمرار تولید این گونه نمایشی در تمام طول سال و كل كشور منطبق نشود نمی توان از این دست نشست های مقطعی نتیجه ای عمل گرایانه گرفت.
خرمی خاطرنشان كرد: همچنین رسانه ها و مدیران آنها نیز باید با مدیران كلان عرصه فرهنگ هماهنگی لازم را داشته باشند تا به واسطه جریان سازی در عرصه خبر زمینه معرفی صحیح آثار نمایش دینی و بستر اجرا و ارائه آنها در تمام طول سال با كیفیت اغنای سلیقه های مختلف مردم را فراهم كنند.
فراهنگ (3) ** 9266 ** 2024**1588
تهران- ایرنا- یك استاد دانشگاه با بیان اینكه هنرهای نمایشی برای اثرگذاری نیازمند جوشش روح هنرمند است نه كوشش آن افزود: روح تئاتر در دو ساحت دینی و غیر دینی با نگاه سفارشی آسیب می بیند.
