قاتل خاموش هر سال با سرما مي آيد، آهسته و بدون صدا؛ گاز مونوكسيدكربن نه رنگ دارد و نه شكل و در عرض چند دقيقه جان افراد را مي گيرد.
مكش نامناسب يا عدم مكش لوله‌هاي بخاري گازي يا نفتي، سوختن ناقص نفت بخاري، بد كار كردن شومينه گازي يا سوختن ناقص شومينه‌ها و سوختن ناقص زغال(در منقل‌هايي كه براي كرسي استفاده مي‌شود) از دلايل عمده مسموميت با گاز مونواكسيد كربن در اين ايام
گزارش شده است.
درحاليكه با رعايت نكات ساده كه همواره بر آن تاكيد مي شود مانند استفاده از وسايل گرمايشي استاندارد، اطمينان از مكش كامل و مناسب لوله‌هاي بخاري‌ها، بازبيني صحت كار وسايل گرمايشي و باز بودن مسير دودكش مي توان، از اين حادثه هاي دلخراش و مرگ هاي خاموش جلوگيري كند.
براساس آمارهاي منتشره فقط در هشت ماه گذشته، 287 نفر بر اثر مسمويت با گاز، جان خود را از دست داده اند؛ اين رقم در مقايسه با مدت مشابه سال قبل كه تعداد متوفيات مسموميت با گاز 285 نفر بود، هفت دهم درصد افزايش يافته است.
بر اساس اعلام اداره كل روابط عمومي و امور بين الملل سازمان پزشكي قانوني كشور، در هشت ماه گذشته از كل متوفيات مسموميت با گاز 192 نفر مرد و 95 نفر زن بودند اين در حاليست كه تعداد مردان فوت شده بر اثر مسموميت با گاز در مدت مشابه سال قبل 215 نفر و تعداد زنان 70 نفر بود.
بر اساس اين گزارش، در اين مدت استان هاي تهران با 57، خراسان رضوي و البرز با 21، كرمانشاه با 20، فارس با 19، مركزي با 17 و اصفهان با 16 مورد بيشترين آمار متوفيات مسموميت با گاز منوكسيد كربن را داشته اند.
همچنين آمار تلفات ناشي از مسموميت با گاز در استان هاي ديگر عمدتا كمتر از 15 نفر بوده است؛ همچنين در اين مدت استان‌هاي بوشهر، گيلان و يزد هيچ مورد مسموميت با گاز نداشته‌اند.
طبق آمارهاي موجود در آبان سال، مرگ بر اثر مسموميت با گاز منوكسيدكربن با افزايش 3/42 درصدي مواجه بوده به نحويكه از 52 مورد در آبان سال گذشته به 74 مورد در آبان سال جاري رسيده است.
همچنين از آنجا كه مرگ بر اثر مسموميت با گاز منوكسيدكربن عمدتا در نيمه دوم سال اتفاق مي افتد، طي ماه هاي مهر و آبان، 104 نفر بر اثر گارگرفتگي در كشور جان باخته‌اند، اين رقم 24/36 درصد كل متوفيان مسمويت با گاز در هشت ماه گذشته را در بر مي گيرد.
** قاتل نامرئي با ما چه مي كند؟
مونوكسيد كربن، گازي بدون رنگ و بو است. عمده ترين منبع توليد اين گاز، سوختن ناقص نفت و گاز است و در اثر احتراق هر نوع ماده سوختني به ويژه در محيط هاي دربسته و فاقد اكسيژن توليد مي شود.
استفاده از آبگرمكن يا بخاري هاي مستعمل يا داراي نقص فني و فاقد دودكش يا داراي دودكش بدون عملكرد مناسب در منزل بيشترين موارد ابتلا به مسموميت را تشكيل مي دهند.
از آ نجا كه تمايل اين گاز براي تركيب با هموگلوبين خون 250 برابر بيش از اكسيژن است بنابراين با بالا رفتن درصد آن در هواي اتاق، به سرعت باعث ايجاد مسموميت خواهد شد و اكسيژن رساني به بافت هاي مختلف بدن از جمله مغز و قلب را دچار اختلال مي كند كه به علت بي رنگ و بي بو بودن اين گاز، ممكن است وجود آن در محيط تا زمان ايجاد علايم مسموميت شديد مورد توجه واقع نشود.
علائم مسموميت حاد با اين گاز شامل سردرد، سرگيجه، تهوع و استفراغ و احتمالا درد شكمي و سپس حالت بيهوشي، تشنج و اغما است.
در بيماران مبتلا به ناراحتي هاي قلبي ممكن است تشديد بيماري يك علامت هشدار دهنده باشد.
از ساير علايم مسموميت مي توان به سفتي عضلات، افزايش تعداد تنفس، كاهش فشار خون و گاه تنگي مردمك ها اشاره كرد.
بايد توجه داشت كه اگر فردي در اثر ابتلا به مسموميت با گاز مونوكسيد كربن جان خود را از دست ندهد ممكن است دچار نواقص عصبي و رواني پيشرفته نظير فلج عضوي يا اختلال قواي مغزي شود؛ مسموميت شديد با اين گاز مي تواند كشنده باشد.
** توصيه هاي ساده اي كه مانع قاتل خاموش مي شود
هر وسيله گرمازاي سوختني كه به نحوي با سوخت هاي فسيلي (نفت، گاز، ذغال سنگ) كار كند به صورت بالقوه مي تواند سبب توليد گاز مونوكسيد كربن شود.
كارشناسان حوادث توصيه مي كنند كه از بخاري هاي مستعمل و فرسوده بدون دودكش يا داراي دودكش نامناسب و غير استاندارد استفاده نشود.
بايد به اين نكته توجه داشت كه استفاده از بخاري هاي بدون دودكش به هيچوجه از توليد گاز مونوكسيد كربن جلوگيري نمي كند.
هرگز نبايد در فضاي بسته و محدود كه تهويه كافي و مناسب ندارد(نظير اتاق، گاراژ و ...) آتش روشن كرد؛ همچنين هرگز نبايد در فضاي بسته گاراژ موتور اتومبيل را روشن گذاشت.
توصيه مي شود قبل از راه اندازي وسايل گرمايشي، از سلامت مسير دودكش ساختمان و بدون ترَك و نشتي بودن و همچنين از اتصال مناسب و صحيح لوله بخاري و آبگرمكن به دودكش ديواري اطمينان حاصل كرد.
تمام دودكش ها بايد وسيله انتهايي ضد باد (كلاهك) مناسب داشته باشد؛ در محيط هاي شغلي و منازل نيز كه در آنها از كوره و مشعل استفاده مي شود بايد از سلامت دستگاه و سيستم تخليه دود اطمينان داشت.
هر وسيله گازسوز بايد داراي يك دودكش مستقل و منتهي به فضاي بيرون باشد بنابراين بكارگيري آب گرمكن هاي ديواري در فضاهاي بسته يا مكان هاي فاقد جريان هوا، مجاز نيست.
شيب لوله هاي افقي در داخل واحدها بايد مثبت و روبه بالا و ارتفاع عمودي لوله در بيرون حداقل سه برابر طول افقي آن باشد.
توجه به داغ بودن دودكش پس از روشن كردن وسيله گرمايشي به اطمينان شما از تخليه گاز كمك خواهد كرد. اگر لوله دودكش بخاري شما سرد است، دليل آن خارج نشدن محصولات احتراق و گازهاي سمي از دودكش است در اين صورت بايد ضمن رفع نقص، به طور موقت با بازكردن قسمتي از در يا پنجره، به تهويه در محيط پرداخت.
همچنين بايد ضمن ايجاد تهويه مناسب جهت آشپزخانه و حمام منزل، از نصب آبگرمكن در حمام و نيز روشن كردن شعله‌هاي اجاق گاز در آشپزخانه جهت گرم نگه داشتن محيط داخل خانه بطور جدي خودداري شود.
اگر فضاي منزل با شوفاژ و سيستم حرارت مركزي گرم مي شود، درز بندي و بستن منافذ درها و پنجره ها به منظور جلوگيري از اتلاف حرارتي بلاملانع است اما درصورتي كه از بخاري هاي گازسوز به منظور گرمايش محيط استفاده مي شود حتما مختصري تهويه بايد از طريق در يا پنجره در فضا ايجاد و از درز بندي و بستن كامل منافذ خودداري شود.
در صورت احساس علايم سردرد و سرگيجه و تهوع در مكاني كه احتمال وقوع مسموميت وجود دارد بايد فورا آن مكان را ترك كرده و به فضاي آزاد پناه برده و در اسرع وقت به پزشك مراجعه كرد.
در صورت تداوم علايم فوق براي چند روز متوالي احتمال مسموميت خفيف با اين گاز وجود دارد كه بهتر است در اين مورد با پزشك مشورت شود.
رانندگان وسايل نقليه سنگين، از روشن كردن گاز پيك نيك در اتاق وسيله نقليه خود جهت استراحت و خواب، جدا خودداري كنند.
** در برخورد با موارد مسموميت با گاز مونوكسيد كربن چه بايد كرد؟
در صورت مواجهه با مصدومان بايد سريع آنها را از محيط خارج كرده و پس از خارج ساختن مصدوم از محيط آلوده فورا با اورژانس تماس گرفت.
همچنين بايد علائم حياتي مصدومان كنترل شده و از باز بودن راه هاي هوايي مصدوم اطمينان حاصل كرد.
اجتمام(5) ** 9185 ** 1071
تهران - ايرنا - غافلگيري مردم با بارش برف و كولاك و كاهش ناگهاني دماي هوا، فرصتي براي قاتل نامرئي فراهم مي كند تا افراد بي توجه را به كام مرگ فرو كشد.
