گرچه قسط پنجم از دارایی های چهار میلیارد و 200 میلیون دلاری مورد توافق جمهوری اسلامی ایران و گروه 1+5 در سند «برنامه اقدام مشترك»، بیست و هشتم فروردین به ارزش 450 میلیون دلار آزاد شد اما رای یك دادگاه فدرال آمریكا برای مصادره و فروش اموال بنیاد خیریه و غیرانتفاعی «علوی» و شركت «آسا» به ارزش پنج میلیارد دلار به سرعت خبر نخست را زیر سایه خود قرار داد.
تارنمای بنگاه سخن پراكنی «بی. بی. سی» بیست و نهم فروردین ماه نوشت: «پرت بهارارو» دادستان آمریكایی، اعلام كرده است با تایید یك قاضی فدرال اموال بنیاد علوی و شركت آسا در آمریكا مصادره می‌شود و از محل فروش آنها به قربانیان «وقایع تروریستی» كه آمریكا دولت ایران را در آنها دخیل می‌داند، خسارت پرداخت می‌شود.
این، در حالی است كه جمهوری اسلامی ایران یكی از بزرگ ترین قربانیان این اقدام های دهشت افكنانه بوده و به سبب پشتیبانی كشورهای غربی از گروهك های تروریستی و نیز موقعیت جغرافیایی خود در منطقه خاورمیانه، طی سال های گذشته نزدیك به 17 هزار شهروند خود را از دست داده است.
از سال 1387، پرونده 19 شكایت مربوط به بمبگذاری سال 1362 در لبنان، انفجار سال 1375 برج «خُبر» عربستان و نیز حادثه یازدهم سپتامبر 1380، به جریان افتاده است.
این، در حالی است كه در همان زمان، مقام های آمریكایی مانند «ویلیام پری» وزیر دفاع دولت كلینتون، اذعان كرده بودند این بمبگذاری ها كار القاعده بوده است نه ایران.
پیش از این یك بار در سال 1391 و 2 بار در سال 1392، تلاش هایی برای مصادره اموال بنیاد علوی به ارزش 6 میلیارد دلار صورت گرفته بود و این بار «كاترین فارست» قاضی فدرال آمریكا، حكم كرده است تا ارزش پنج میلیارد دلار از دارایی های بنیاد فرهنگی علوی و شركت آسا به حراج گذاشته شود.
بنیاد خیریه علوی كه پیش از پیروزی انقلاب اسلامی و با نام بنیاد پهلوی در آمریكا راه اندازی شد، فعالیت هایی در حوزه تبلیغ فرهنگ اسلامی و زبان و ادبیات فارسی دارد و دارایی هایی مانند 60 درصد یك برج 36 طبقه در خیابان پنجم محله «منهتن» نیویورك، چهار مسجد در نیویورك، مریلند، كالیفرنیا و هیوستون و مراكز اسلامی در مریلند، ویرجینیا، كالیفرنیا و تگزاس دارد.
ادعا شده شركت آسا كه مالك 40 درصد دیگر آسمانخراش شماره 650 نیویورك به مساحت 35 هزار متر مربع است، به بانك ملی جمهوری اسلامی ایران وابستگی دارد كه در فرایند دور زدن تحریم ها نقش داشته است. مقام های بانك ملی وابستگی این شركت به خود را رد كرده اند.
بر پایه ادعانامه دادگاه آمریكا، انتقال سود درآمد ناشی از اجاره دادن برخی دفترهای آسمانخراش نیویورك به تهران برخلاف قوانین تحریم بوده است.
گزارش های غیرمستند و دروغین شماری از مخالفان نظام و سازمان های مغرض به آژانس بین المللی انرژی اتمی به تحریم های یكجانبه و چندجانبه علیه تهران انجامیده كه لغو همه آنها یكی از اهداف سند ژنو است كه سوم آذرماه 1392 بین تهران، اتحادیه اروپا و گروه 1+5 شامل انگلیس، فرانسه، آمریكا، روسیه و چین به همراه آلمان امضا شد.
آن گونه كه خبرگزاری انگلیسی «رویترز» بیست و نهم فروردین ماه نوشت «به دلیل نپیوستن یكی از شاكیان به این توافق، فروش ساختمان شماره 650 به این زودی رخ نمی دهد و بنیاد علوی و شركت آسا می توانند درباره این حكم فرجام بخواهند».
** پشتیبانی از تروریسم و نقض حقوق بشر؛ ابزارهایی برای اعمال فشار بر تهران
كشورهای غربی در حالی با سر دادن شعارهای رنگارنگ، موضوع حقوق بشر را دستاویزی برای باز كردن زبان انتقاد خود به روی دیگر كشورها و مداخله در امور داخلی آنها قرار داده اند كه خود، با مشكلات مشابهی دست به گریبانند.
نمونه فضاسازی های غرب علیه ایران در زمینه حقوق بشر، گزارش حقوق بشری كمیته ی روابط خارجی پارلمان اروپا و پس از آن وزارت دارایی انگلیس است.
هفته گذشته وزارت دارایی انگلیس به بهانه نقض حقوق بشر طی بیانیه ای، حضور 15 مقام كنونی و پیشین ایران را در فهرست تحریم ها تمدید كرد.
این افراد پیش از این هم در فهرست تحریم های انگلیس بوده اند اما در بیانیه تازه، اطلاعات آنان به روز شده و وزارت دارایی افزون بر منع نهادهای مالی انگلیسی از مراودات اقتصادی با آنان، ضبط دارایی هایشان را نیز خواسته است.
بیست و ششم فروردین ماه «مجید تخت روانچی» معاون اروپا و امریكای وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی ایران، گفت: گزارش حقوق بشر منتشر شده از سوی انگلیسی ها از دید ما گزارشی یكسویه، مغرضانه و كاملا مردود و سیاسی است.
این در حالی است كه بیست و دوم فروردین ماه دفتر حقوق بشر سازمان ملل متحد، اعدام شهروند مكزیكی در ایالت تگزاس آمریكا را بسیار نگران كننده خواند و آمریكا را به دلیل خودداری از دسترسی شهروندان خارجی به خدمات كنسولی به نقض قوانین بین المللی متهم كرد.
دیوان بین المللی دادگستری در سال 1383 به آمریكا دستور داد پرونده 51 شهروند مكزیكی را كه در آمریكا به اعدام محكوم شده و از دسترسی به خدمات كنسولی دور مانده اند، بررسی كند؛ امری كه مغایر بندهای 6 و 14 میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی بوده كه آمریكا آن را در سال 1371 امضا كرده است.
نوزدهم فروردین ماه نیز سازمان عفو بین الملل درباره نقض حقوق برخی اقلیت ها در كشورهای عضو اتحادیه اروپا به ویژه «كولی ها» در فرانسه اعتراض كرد. به نوشته خبرگزاری رویترز برنامه جهانی دفاع از حقوق بشر نیز اعلام كرد بین 10 تا 12 میلیون اقلیت كولی به طور مداوم زیر انواع فشارها مانند تهدید به اخراج، اذیت و آزار نیروهای پلیس در كشورهای عضو اتحادیه اروپا بوده و قربانی اقدام های نژادپرستانه می شوند.
** تلاش غرب برای سنگ اندازی بر سر راه تهران
مقام های غربی مانند آنچه «هیلاری كلینتون» وزیر امورخارجه پیشین آمریكا اعتراف كرده، در ایجاد و آموزش گروه های تروریستی مانند القاعده دست داشته اند و از دیگر گروه های تروریستی فعال در منطقه مانند سازمان منافقان پشتیبانی می كنند. در چنین شرایطی سخنان آنان درباره مبارزه با تروریسم، فقط شعارهایی توخالی است برای پنهان كردن اقدام های خود پشت ادعاهای دروغین.
حقوق بشر نیز فقط دستاویزی است برای غرب تا در سایه آن، دیگر كشورها را محكوم كند و در منگنه قرار دهد؛ غافل از آنكه خود، در چارچوب های خودساخته حقوق بشری نمی گنجد و هر از گاه داد نهادهای سامان یافته در این حوزه ها را بلند می كند.
در چنین شرایطی تهران بارها از چارچوب های تعیین شده بر پایه دیدگاه های غربی و نیز پایبند نبودن همان كشورها به آن چارچوب انتقاد كرده است.
به هر روی، در زمانی كه پیاده سازی گام نخست و 6 ماهه سند ژنو از پایان دی ماه آغاز شده و گفت و گوها برای رسیدن به «راه حل جامع» به عنوان آخرین گام از برنامه اقدام مشترك ادامه دارد، به نظر می رسد برخی ها در غرب با اعمال فشارهای گوناگون بر ایران در پی القای این دیدگاه هستند كه تهران نه بر پایه حسن نیت بلكه به دلیل انفعال، به سیاست «تعامل سازنده» (و همكاری همه جانبه) روی آورده است.
ایجاد برخی ناهماهنگی های بانكی در آزادسازی دارایی ها، تاخیر در اجرای شماری از بندهای توافق مانند تعیین راهی برای پرداخت مستقیم شهریه دانشجویان ایرانی دانشگاه های خارجی، صدور بیانیه های حقوق بشری و حكم های دادگاهی و نیز اقدام تازه آمریكا در پرهیز از صدور روادید برای گزینه جمهوری اسلامی ایران به عنوان سفیر دایم در سازمان ملل متحد در زمره همین حاشیه سازی های غرب می گنجد.
در چنین شرایطی روشن است دستیابی به اهداف تعیین شده در برنامه اقدام مشترك با مشكلاتی روبرو شود.
از سوی دیگر، آژانس بین المللی انرژی هسته ای گرچه در گزارشی تازه بر پایبندی تهران به اجرای داوطلبانه اقدام های خود مانند تبدیل نیمی از ذخایر اورانیوم با غلظت 20 درصد به اورانیوم زیر پنج درصد مهر تایید زده اما همانگونه كه بارها اثبات كرده است به جای ایفای وظایف فنی و حقوقی به دلیل تامین مالی بودجه خود از سوی شماری كشورها، از نگاه های سیاسی غرب متاثر است.
نمونه آن را در گفته های تازه «یوكیا آمانو» مدیركل ژاپنی آژانس، می بینیم كه با وجود 2 دوره توافق تهران و این نهاد برای پاسخگویی داوطلبانه به 13 خواسته آژانس و ادعاهای مطرح شده، بیست و ششم فروردین ماه به خبرگزاری رسمی چین «شینهوا» گفت: از زمان امضای چارچوب همكاری ایران و آژانس در آبان ماه پارسال، هیچ جدول زمانی یا پاسخ روشنی از سوی ایران دریافت نكرده است.
این، در حالی است كه گزارش تازه آژانس در نتیجه همكاری های تهران بر پایه 2 توافق صورت گرفته و اقدام هایی مانند فراهم ساختن دسترسی مدیریت شده به تاسیسات اراك و بندرعباس و بازدیدها از تاسیسات نطنز، اصفهان، فردو و... تنظیم شده است.
آمانو همچنین با اشاره به بخش «جنبه نظامی احتمالی» گزارش های آژانس درباره فعالیت های هسته ای تهران، ادعاهای پیشین خود را تكرار كرد كه «آژانس نمی تواند نتیجه‌گیری كند همه ابعاد و تاسیسات هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است».
این، به اختلاف ایران و آژانس درباره «داوطلبانه بودن» اجرای پروتكل الحاقی و كد اصلاحی 3.1 ترتیبات فرعی بخش عمومی پادمان برمی گردد.
در این پیوند «رضا نجفی» سفیر و نماینده دایم جمهوری اسلامی ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، بیست و هشتم فروردین با ابراز تعجب از گفته های آمانو، گفت مواضع ایران در این زمینه «كاملا روشن» است به طوری كه «ایران قبلا هر دو را امضا و به صورت داوطلبانه اجرا می كرد ولی با ارجاع غیرقانونی و غیرحقوقی موضوع ایران به شورای امنیت و وضع تحریم های ناعادلانه اجرای آنها را متوقف كرد».
نجفی افزود: هم اكنون این موضوع ها در چارچوب گفت و گوها با گروه 1+5 در حال مذاكره است و تا رفع كامل تحریم‌های ناعادلانه هیچ كس حتی آژانس نباید انتظار اجرای آنها را داشته باشد، اما درباره اتهام ها و ادعاهایی كه تاكنون یك مدرك متقن و موثق در مورد آنها ارایه نشده است فقط باید گفت مایه تاسف است در زمانی كه ایران در حال همكاری با آژانس است این موضوع های بدون پشتوانه، به رسانه‌ها كشانده می‌شود.
تغییر رویكرد تهران در عرصه سیاست خارجی و تلاش های بین المللی و منطقه ای آن برای گسترش دامنه تعامل سازنده، با واكنش های مثبت كشورهای دیگر همراه شده و جایگاه تهران را در مناسبات سیاسی و اقتصادی بالا برده است.
با این همه، غرب راهبرد «چماق و هویج» یا «نیش و نوش» خود را همچنان ادامه می دهد تا بر سر راه پیشرفت تهران سنگ اندازی كند.
نگاهی به گذشته نیز نشان می دهد هیچ كدام از بازی های رسانه ای و سیاسی غرب نمی تواند جلو اراده و خواست ملت یكپارچه ایران برای دستیابی به حقوق خود را بگیرد.
روشن است دست یازیدن به ابزارهایی مانند حقوق بشر و تروریسم با توجه به دوگانگی رفتار و گفتار غرب و نخ نما شدن این اقدام ها تاثیر چندانی نخواهد داشت؛ هر چند این اقدام ها جمهوری اسلامی ایران به عنوان رییس دوره ای جنبش غیرمتعهدها و دیگر كشورهای آزاده جهان را به سوی چاره اندیشی برای جلوگیری از استفاده های ابزاری غرب از چارچوب ها و حتی نهادهای بین المللی رهنمون می سازد.
مریم مسعود- گروه تحقیق و تفسیر خبر
تحقیق**1961**1358
تهران- ایرنا- توافق هسته ای ژنو در شرایطی پیش می رود كه برخی اقدام های غرب، در حسن نیت لازم برای پیاده سازی گام به گام آن شكاف های عمیقی ایجاد می كند.