نقاشی قهوه‌خانه ای یا همان خیالی نگاری قدمتی بیش از 4 هزار ساله در ایران دارد و جزو مهمترین و قدیمی ترین هنرهای ایران است.
نقاشی قهوه خانه ای یا خیالی نگاری به عنوان آبشخور رویدادها، دردها، رنج ها است كه بی بدیل ترین هنری است كه بر پایه اعتقادات، باورها، آمال و آرزوهای مردم ایران است و از این رو باید تمام تلاش ما برای حفظ این آثار و مفاخر باشد.
آثار خیالی نگاری ایرانی در گذشته با توجه به مضمون آن روی پرده ها، دیوارها و سقف مراكز مذهبی مانند حسینیه ها، امامزاده ها، زورخانه ها، قهوه خانه ها و حتی برخی كالسكه های عمومی ترسیم شده اند.
نقالی و شاهنامه خوانی از هنرهایی بود كه افراد مختلف را به قهوه‌خانه‌ها جذب می كرد و این هنرها كم كم باعث شد تا نقاشی هایی برای توضیح بیشتر و تصور بهتر واقعه كشیده شود واین تصاویری كه به صورت خیالی كشیده شده بود از نخستین نقاشی های قهوه خانه ای و خیالی نگاری بود.
در این گونه نقاشی احساس،شعور، معرفت و انسانیت حرف اول را می زند و هنرمندان به مسایل فنی و تكنیكی نقاشی اعتنایی نداشتند و با آثار خود مخاطب را به فضای متصور از ذهن خود می بردند.
هنرمند خیالی نگاری روز چهارشنبه در گفت وگو با خبرنگار هنرهای تجسمی ایرنا افزود: هنر قهوه خانه ای از زمان صفویه در قهوه خانه ها شكل گرفت به این صورت كه نقالان از شاهنامه فردوسی نقالی می كردند و نقاشان این مطالب را می شنیدند و با اقتباس از مطالب نقال نقاشی می كشیدند و چون مدلی نداشتند از تخیل خود استفاده می كردند.
' منصور وفایی' درادامه گفت: هنر خیالی نگاری به دلیل اینكه در قهوه خانه نقاشی می شد به نام نقاشی قهوه خانه ای معروف بود كه الان چندین سال است به نام هنر خیالی نگاری برگشته است.
وی در ادامه افزود: داستان سرایی اروپاییان نشات گرفته از هنرخیالی نگاری قهوه‌خانه‌ای است و این هنر پس از فرش و هنرهای دستی ایرانی یكی از پرطرفدار ترین كالا نزد كشورهای غربی است.
وفایی گفت: یكی از راه‌های حفظ و نیز احیاء هنر سنتی نقاشی قهوه خانه ای آموزش آن به هنرمندان جوان است. در حقیقت بستری برای فراگیری بیشتر و نیز تشویق جوانان به جهت یادگیری این هنر سنتی می بایست فراهم شود و تدریس این هنر به عنوان یك رشته دانشگاهی توصیه می شود.
وی در ادامه گفت:به نظر من ارزش این نقاشی از تمام رشته های هنرهای تجسمی بالاتر است اما در دانشگاه های ما سبك های قدیمی از بین رفته و به جای آنها نقاشی های مدرن آمده است.
وی با اشاره به اینكه نقاشی خیالی نگاری در سه جنبه ظهور پیدا می كند گفت: باید تابلوها و وقایع مهمی كه در خیالی نگاری به تصویر كشیده می شود روی پرده های بزرگ در برابر دید مردم قرار بگیرد و در ایام سوگواری بر روی اینها نقالی كنند تا مردم با اشعار دینی و فرهنگ دینی آشنا شوند كه این خود از مهمترین خصوصیت هنر خیالی نگاری می تواند باشد.
وی در ادامه افزود:در خیالی نگاری نقاشی ها از داستان های شاهنامه فردوسی و همچنین آثار مولوی است كه نقاشان خیالی نگاری با نشان دادن پهلوانان ایرانی و دفاع از سرزمین خود درحفظ ادبیات این سرزمین كوشیده اند.
وی با اشاره به سومین مسئله ای كه باعث ظهور خیالی نگاری می شود افزود:آداب و رسوم وسنن ایرانی مثل سنن ازدواج قدیم و یا مراسم و آیین های قدیمی مثل آش پختن و یا نانوایی قدیم با نقاشی خیالی نگاری ماندگارتر می شود و هنرمند خیالی نگار با نقاشی اینها آداب و رسوم این سرزمین كهن را در خاطرات باقی می گذارد.
فراهنگ(5)**9338**1569
تهران-ایرنا-یكی از بارزترین جلوه های هنر نقاشی مردمی در ایران و جهان، نقاشی خیالی نگاری (قهوه خانه ای ) كشورما است كه با بیان توانمند و رسای خود توانسته مخاطبان خود را جلب و از عمق اعتقاداتشان با آنان صحبت كند.