اطلاعات طرح پيمايش ملي ارزش ها و نگرش هاي ايرانيان ارائه مي شود

يحيي طالبيان روز شنبه درباره طرح پيمايش ملي ارزش ها و نگرش هاي ايرانيان به خبرنگار فرهنگي ايرنا گفت: طرح پيمايش ملي ارزش ها و نگرش هاي ايرانيان به زودي در قالب يك لوح فشرده و سامانه ارائه مي شود.

وي افزود: اطلاعات اوليه اين سامانه در روزهاي آينده بر روي پايگاه اينترنتي پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات قرار مي گيرد ولي قسمتي از اين اطلاعات با پرداخت هزينه در اختيار علاقه مندان قرار خواهد گرفت.

طالبيان اضافه كرد: اين طرح پژوهشي ممكن است در آينده در قالب يك مجموعه 12 جلدي به عنوان مباني نظري با روش فراتحليلي منتشر شود تا اطلاعات آن درباره تمام تحقيقات اجتماعي كه در حوزه هاي مختلف انجام شده، در اختيار پژوهشگران قرار گيرد.

بر اساس اين گزارش طرح پيمايش ملي سنجش نگرش‌ها و ارزش‌هاي ايرانيان (موج سوم) همزمان با هفته دولت با حضور اصحاب رسانه در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات رونمايي شد.



* ضرورت انجام طرح هاي ملي

پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات نيز در گزارشي اعلام كرد كه توجه به سياست فرهنگي و اجتماعي امري اجتناب ناپذير است. اهميت و جايگاه راهبردي فرهنگ در مسير اعتلاي كشور، حفظ انسجام فرهنگي و اجتماعي، تعميق ارزش‌هاي ديني و حركت هدفمند در مسير توسعه پايدار همواره در نظر مسوولان و برنامه‌ريزان كشور قرار داشته است.

برنامه ريزي مشخص، روشن و مستمر در امر پژوهش مانع از به هدر رفتن منابع مادي و علمي جامعه شده و راه را براي حل مشكلات و سياستگذاري كلان حوزه مرتبط با پژوهش مي گشايد.

دراين گزارش آمده است: حفظ هويت فرهنگي و ايراني واسلامي تضمين سياست توسعه فرهنگي در جهاني كه شتاب فزاينده تحولات آن پديده فرهنگ جهاني را در مقابل مليت ها و فرهنگ هاي ملي و قومي مطرح ساخته است، مستلزم تيزبيني و تلاش مستمري است كه از رهگذر آن، در عين مشاركت فرهنگي با ساير ملل، تداوم زير فرهنگ هاي قومي و راه بقاياي هويت خودي و فرهنگ ملي هموار مي شود.

اين پژوهشگاه افزود: اين تيزبيني و تلاش، جز از طريق سياستگذاري هاي پژوهشي و انجام تحقيقات علمي به عنوان كندوكاوي هوشمندانه و هدف دار درباره منابع، امكانات، شيوه ها، عوامل، شيوه ها و سرمايه هاي فرهنگي مقدور نيست.

ضرورت انجام پيمايش هاي ملي با هدف توليد داده هاي معتبر، فراگير و قابل مقايسه در طول زمان مطرح شد و هدف اوليه پيمايش از توليد داده هاي اجتماعي بيش از هر چيز پاسخ گويي به اين پرسش است كه مردم جامعه خود را چگونه مي بينند يا به سخن ديگر سيما و نقشه جامعه در ذهن مردم چگونه است.



* تاريخچه اي كوتاه از طرح پيمايش ارزش ها و نگرش ها

در سال 1353 به همت مرحوم دكتر علي اسدي و با همكاري دكتر منوچهر محسني و دكتر مجيد تهرانيان، پيمايش اجتماعي در سطح كشور انجام شد.

در اين پيمايش رفتارهاي مردم در مورد رسانه هاي ارتباط جمعي با تاكيد بر راديو و تلويزيون، گرايش هاي اجتماعي و فرهنگي از قبيل احساس رضايت از زندگي، مشاركت سياسي و ... مورد مطالعه قرار گرفت. نتيجه اين تحقيق در سال 1356 انتشاري محدود يافت به نحوي كه هنوز بخش قابل توجهي از جامعه پژوهشي ايران از انجام و نتايج اين كار مطلع نيست.

اين تحقيق در سال 1358 به صورت محدود در تهران به اجرا درآمد اما به دليل التهاب اجتماعي و سياسي ناشي از انقلاب، انجام كار در مقياس گذشته ميسر نشد. از اين تحقيق، گزارشي ناقص و محدود در دست است.

در سال 1374 وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي به دليل اهميت تحقيقاتي از اين نوع درصدد شناخت تحولات فرهنگي و اجتماعي جامعه از طريق اجراي اين نوع تحقيقات برآمد و حاصل آن تحقيق 'آگاهي ها، گرايش ها و رفتارهاي فرهنگي و اجتماعي' بود كه به همت دكتر منوچهر محسني به سرانجام رسيد.

شناخت وضعيت فرهنگي مبناي سياست گذاري فرهنگي و اجتماعي است. نيازهاي تازه ضرورت فراتر رفتن از تحقيقات موجود و طراحي براساس نيازهاي جديد را حكم مي كند.

چارچوب سياست هاي اصلي طرح هاي ملي از جمله پيمايش ارزش ها و نگرش هاي ايرانيان از يك سو با نظر داشتن به تحقيقات داخلي و پيمايش هاي ديگر كشورها و از سوي ديگر باتوجه به پرسش هاي تازه شكل گرفت.

در سال 1377 معاونت پژوهشي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي اقدام به برگزاري يك گردهمايي با عنوان 'سياست هاي سامان دهي فرهنگي' كرد كه هدف از آن روشن كردن حوزه و مسائل سياست فرهنگي بود.

آن گردهمايي از حيث حضور گرايش هاي مختلف سياسي و فكري در نوع خود كم نظير بود و بسياري از افراد كه با هم در زمينه مسائل فرهنگي اختلاف نظر داشتند، ديدگاه هاي خود را ارائه كردند. به رغم اين تفاوت، اكثريت جمع بر اين نكته توافق داشتند كه معيار و خط كشي واقعي وجود ندارد كه وضعيت فرهنگي و اجتماعي جامعه را نشان دهد.

مجموعه سخنراني حاوي قضاوت هاي مختلفي درباره وضعيت، روندها و پيامدهاي تحولات فرهنگي بود ولي اغلب فاقد مبنايي تجربي بودند. به همين دليل اين نياز مطرح شد كه براي پاسخ به پرسش هايي از قبيل چگونگي وضعيت فرهنگي، سمت و سوي تحولات،‌ شتاب تغييرات و مسائلي مانند آن به مجموعه اي از اطلاعات كمي، استاندارد و با قابليت مقايسه نياز داريم.

در حقيقت اين همان نكته اي بود كه در سال هاي پيش از اين نيز مطرح شده بود. گردهمايي ساماندهي فرهنگي كه سخنراني هاي آن در مجموعه اي به چاپ رسيد توانست ايده انجام تحقيق اجتماعي ملي را به عمل نزديك تر كند.

به اين ترتيب سه طرح ملي كه قبلا به صورت محدودتري به انجام رسيده بودند، به عنوان تكليفي قانوني در برنامه سوم توسعه گنجانده شدند و براي نخستين بار انجام تحقيقات اجتماعي در يكي از مهم ترين قوانين كشور مورد تاكيد قرار گرفت.

طرح ملي پيمايش ارزش ها و نگرش هاي ايرانيان كه نتايج اجراي مرحله اول و دوم آن ها در چندين جلد كتاب منتشر شده، از طرح هاي مذكور است كه اكنون گام سوم خود را طي مي كند.

فراهنگ(2)**1003**1569