ناهنجاري ها و جابجايي هاي كروموزومي از جمله علل ژنتيكي سقط مكرر هستند

به گزارش ايرنا از روابط عمومي پژوهشگاه فناوري هاي نوين علوم زيستي جهاد دانشگاهي- ابن سينا، دكتر سعيد رضا غفاري افزود: اگر بتوانيم اين اختلالات را كه در هسته سلول اتفاق مي افتد شناسايي كنيم، به اين ترتيب از بروز بيماري هاي ژنتيكي كه مي توانند بر ناباروري تاثيرگذار باشند همچون سقط هاي مكرر، بارداري هاي پوچ و تولد فرزند معلول پيشگيري كنيم.

وي در تشريح فرآيند تشكيل جنين در برخورد دو سلول گفت: ماده وراثتي و ژنتيكي انسان ها در اجسامي به نام كروموزوم وجود دارد كه تمام خصوصيات ژنتيكي، ارثي، بيماري ها، حالات و غيره كه از نسل قبل به ما منتقل مي شود در آنها نهفته است.

وي ادامه داد: انسان ها چه مرد چه زن داراي 46 كروموزوم هستند كه به هنگام شكل گيري جنين با كاهش كروموزوم در زن و مرد، 23 كروموزوم از مرد و 23 كروموزوم از زن، سلول جنيني با 46 كروموزوم تشكيل مي شود.

غفاري با اشاره به زمان مناسب جهت انجام تشخيص ژنتيكي جنين افزود: زماني كه سلول ها يا همان جنين به جدار رحم مادر نچسبيده اند و به عبارتي عمل لانه گزيني جنين در رحم مادر اتفاق نيفتاده است، مي توانيم وضعيت ژنتيكي جنين را بررسي كرده و ماهيت كروموزوم ها، جنسيت و غيره را تشخيص دهيم و به اين صورت مداخله ژنتيكي داشته باشيم.

مسئول كلينيك سلامت مادر، جنين و نوزاد مركز درمان ناباروري ابن سينا با بيان اينكه هميشه بايد يك تعادل كورموزومي، حتي در تعداد كروموزوم ها وجود داشته باشد، گفت: هر كدام از كروموزوم ها بايد در جاي خود و با تعداد مناسب در هر سلول وجود داشته باشند زيرا هر كروموزوم صدها و حتي هزاران ژن بر روي خود دارد.

وي ادامه داد: چنانچه كروموزومي كم يا زياد شود، علايم خودش همچون ناباروري را به دنبال دارد و در اين صورت، زن و همسر وي كه يكي از آنها داراي جابجايي كروموزومي هستند ممكن است صاحب فرزند سالم با جابجايي كروموزومي مي شوند يا جنين خود را سقط كنند و در برخي مواقع نيز صاحب فرزندي معلول شوند.

اين متخصص ژنتيك پزشكي افزود: علم ژنتيك براي كمك به بارداري فردي كه دچار جابجايي كروموزومي است به شناسايي جنين هاي داراي جابجايي و كنار گذاشتن جنين هاي نامتعادل پرداخته و از جنين هاي متعادل و سالم جهت انتقال و كاشت در رحم مادر بهره مي گيرد.

همچنين دكتر مريم رفعتي، متخصص ژنتيك پزشكي و عضو تيم تخصصي مركز درمان ناباروري ابن سينا با اشاره به اينكه آنچه در درمان ناباروري و بيماري هاي ژنتيكي مهم است، كم و زياد شدن كروموزوم ها و عدم تعادل آنها است، گفت: شرايط مناسب و مطلوب براي بارداري سالم آن است كه پس از لقاح، سلول جنيني كه تشكيل مي شود داراي46 كروموزوم باشد.

وي افزود: جابجايي هاي كروموزومي از دو طريق با ناباروري در ارتباط هستند، يكي اينكه تعادل تعداد كروموزوم ها به هم بخورد يعني سلول شكل گرفته يا يك كروموزوم اضافه و يا كم داشته باشد و ديگر آنكه در سنين بالا احتمال بروز ناهنجاري هاي كروموزومي جنين بيشتر مي شود زيرا در خانم ها در سنين بالاتر معمولا بيش از 70 درصد تخمك ها 23 كروموزومي نيستند يعني كروموزوم كمتر يا بيشتري دارند كه در صورت انجام لقاح، ديگر تبديل به جنين سالمي نخواهند شد و به همين علت سن زن در باروري يا عدم باروري از اهميت بسياري برخوردار است.

رفعتي ادامه داد: عدم تعادل كروموزوم ها مي تواند سبب شكل گيري جنين غير طبيعي شود و جنين بسته به اينكه چقدر غيرطبيعي است و چه تعداد كروموزوم كم يا بيشتري دارد، مي تواند طيف وسيعي از علايم نازايي، شكست مكرر لانه گزيني، سقط مكرر و غيره را شامل شود.

عضو تيم تخصصي مركز درمان ناباروري ابن سينا با اشاره به اينكه جواب ثابتي براي خانواده اي كه فرزندي مبتلا به معلوليت دارند و يا خانواده اي كه سابقه بيماري ژنتيكي دارند، وجود ندارد، تاكيد كرد: تنها راهي كه توصيه مي شود خانواده ها در جهت بررسي ژنتيكي و ارايه راهكارهاي پيشگيرانه از آن استفاده كنند، مشاوره ژنتيك است.

رفعتي افزود: سقط مكرر يك مشكل شايع در جامعه است كه بخشي از آن به علل ژنتيكي يعني ناهنجاري هاي متعادل كروموزومي و جابجايي هاي كروموزومي بر مي گردد، بنابراين همه دلايل سقط جنين به علل ژنتيكي مرتبط نيست اما بررسي ژنتيكي والدين و جنين امري ضروري است.

علمي **9014**1599