اخبار از افت بهای نفت در روزهای اخیر به پایین ترین سطح خود طی پنج سال گذشته خبر می دهد، از ماه ژوئن 2014میلادی تاكنون، قیمت نفت با كاهش بالای 45 درصدی تا 58 دلار به ازای هر بشكه كاهش یافته است.
این در حالی است كه قیمت نفت خام برنت بین سال‌های 2011 تا 2013میلادی، حدود 110 دلار به ازای هر بشكه معامله و در ماه ژوئن به حدود 115 دلار به ازای هر بشكه هم رسید.
با كاهش بهای نفت، كشورهایی كه اقتصاد آنها وابسته به درآمدهای نفتی است با مشكلاتی از جمله كسری بودجه روبه رو می‌شوند.
در این میان امیر كویت هم كه پایه های اساسی اقتصاد كشورش بر صادرات نفت و فراورده های آن استوار است، پس از مخالفت با درخواست كشورهایی چون ایران و ونزوئلا مبنی بر كاهش تولید نفت به منظور مقابله با افت بهای آن در بازارهای جهانی در آخرین نشست اعضای اوپك، از آغاز تاثیرگذاری كاهش قیمت نفت بر درآمدها و برنامه‌های توسعه كشورهای عرب تولید كننده نفت سخن به میان آورد.
به گزارش منابع خبری خارجی، 'شیخ صباح الاحمد الصباح' امیر كویت گفته است كه یكی از چالش‌های پیش‌روی ما به‌عنوان كشورهای تولیدكننده و صادركننده نفت، كاهش سطح قیمت‌ها است كه تأثیرگذاری آن بر درآمدها و برنامه‌های توسعه كشورهای ما آغاز شده است.
وی، یكی از راه‌حل‌های مواجهه با این مشكل را یكپارچگی هرچه بیشتر اعضای شورای همكاری كشورهای عرب حاشیه خلیج فارس دانست.
به اعتقاد امیر كویت، در راستای مقابله با اثرات این چالش‌ها، بر ضرورت تحقق تصمیمات اقتصادی اتخاذ شده، توسط اعضای شورای همكاری كشورهای عرب حاشیه خلیج فارس، باید تاكید شود.
نتیجه عدم توافق كشورهای صادركننده نفت درزمینه كاهش میزان تولید آن، سبب ادامه روند سقوط بهای نفت خام و بروز مشكلاتی برای كشورهای صادركننده آن شده است.
اكنون كه افت بهای هر بشكه نفت خام به زیر 60 دلار سقوط كرده، زنگ خطر كشورهای صادر كننده نفت به صدا درآمده و راهكارهایی مبنی بر همبستگی و همكاری كشورهای عرب حاشیه خلیج فارس ارائه می شود.
صد و شصت و ششمین نشست نمایندگان سازمان كشورهای صادركننده نفت (اوپك) روز ۶ آذر (۲۷ نوامبر) در وین، پایتخت اتریش برگزار شد.
محور اصلی این نشست، عرضه بیش از تقاضای نفت به بازارهای جهانی بود كه در پنج ماه گذشته از آن تاریخ به كاهش بیش از ۳۰ درصدی قیمت‌ها منجر شده است، اما كشورهای صادركننده پس از ساعت ها بحث و گفت وگو در این باره به توافق نرسیدند و به این ترتیب از همان زمان تا كنون بهای نفت خام همچنان روندی نزولی را پیش گرفته است.
همان زمان 'بیژن نامدار زنگنه' وزیر نفت ایران با وزیر نفت عربستان به مذاكره پرداخت تا شاید رضایت این كشور را برای كاهش تولید و عرضه نفت جلب كند.
وی در نشست اوپك هم خواهان كاهش سقف صادرات نفت به میزان یك میلیون بشكه در روز شد تا جلوی ادامه سقوط قیمت‌ها گرفته شود.
اما، در این میان 'علی نعیمی' وزیر نفت عربستان و همتای كویتی وی 'علی صالح عمیر' پس از این نشست اعلام كردند كه در سقف تولید كنونی اوپك تغییری ایجاد نخواهد شد.
ظرفیت اسمی تولید ۱۲ كشور عضو اوپك ۳۰ میلیون بشكه در روز تعیین شده، در حالی كه این میزان طی ماه‌های گذشته ۲۰۰ هزار تا یك میلیون بیشتر بوده است.
ونزوئلا از دیگر كشورهای عضو اوپك نیز همانند ایران خواستار اتخاذ تصمیم هایی از سوی صادركنندگان اوپك شده و از درخواست كاهش عرضه نفت به بازارهای جهانی حمایت كرد، اما در این میان عربستان، كویت، امارات و قطر از مخالفان سرسخت این درخواست بودند.
عربستان سعودی با ۱۰ میلیون بشكه در روز بزرگترین صادركننده نفت اوپك به شمار می آید.
صالح عمیر نماینده كویت اعلام كرد كه با كاهش تولید و صادرات نفت كشورهای عضو اوپك، مازاد عرضه در بازارهای جهانی وجود خواهد داشت.
از سوی دیگر وزیر نفت امارات متحده عربی هم آن زمان معتقد بود كه بازار عرضه و تقاضا راه‌های رسیدن به ثبات را پیدا خواهد كرد، هر چند كه امروز دوشنبه (۲۴ آذر/15 دسامبر) وزیر انرژی امارات هم اعلام كرده كه اوپك با نفت ٤٠ دلاری هم تولید را كم نخواهد كرد.
به گزارش منابع خبری خارجی، تولیدكنندگان اصلی نفت در سازمان كشورهای صادركننده نفت (اوپك) تمایل دارند تا پیش از تصمیم گیری در مورد نشست فوق العاده این سازمان، قیمت نفت به ٤٠ دلار برای هر بشكه سقوط كند.
'سهیل المزروعی' وزیر انرژی امارات، روز یكشنبه گذشته (٢٣ آذرماه) گفت: ما قصد نداریم به دلیل این‌كه قیمت نفت به ٦٠ دلار یا حتی ٤٠ دلار رسیده است، نظر خود را تغییر دهیم.
به نظر كارشناسان این اظهار مقام اماراتی كه یكی از با نفوذترین مقام های اوپك نیز به شمار می رود، می تواند به كاهش بیشتر قیمت نفت منجر شود.
كارشناسان معتقدند كه سقوط قیمت نفت تا نزدیكی ٤٠ دلار برای هر بشكه، می تواند نیروی محركه‌ای برای اقتصاد كشورهای بزرگی چون انگلیس و آمریكا هم باشد.
كاهش بهای نفت نه تنها سبب كاهش بهای بنزین در این كشورها ی شود، بلكه هزاران شغل نفتی را به خطر انداخته و می تواند سبب تعطیلی تاسیسات و پروژه های نفتی با ارزش های بالا شود.
براساس گزارش ها، اوپك در آخرین نشست خود تصمیم گرفت تا سقف تولید ٣٠ میلیون بشكه در روز این سازمان را بدون تغییر رها كند.
از سوی دیگر كاهش قیمت نفت در حالی رخ می دهد كه به گفته 'عبدالله بن حمد العطیه' دبیركل پیشین اوپك، هم زمان با كاهش تقاضا در بازارهای نفتی نزدیك به دو میلیون بشكه نفت مازاد به بازارها تزریق می شود.
در این میان عربستان با سهم یك سومی تولید نفت اوپك با افزایش تولید نفت و مخالفت با كاهش آن نقش بسزایی در این روند ایفا می كند.
گمانه زنی های متفاوتی از انگیزه عربستان برای ادامه كاهش بهای نفت مطرح شده، از رقابت با نفت شل آمریكا گرفته تا اتحاد نفتی سعودی ها با ایالات متحده برای كاهش درآمدهای نفتی ایران است.
برخی از ناظران نیز احتمال می‌دهند كه هدف از كاهش بهای نفت تضعیف موقعیت جمهوری اسلامی در مذاكرات هسته‌ای با كشورهای ۱+۵ باشد كه اخیرا برای هفت ماه تمدید شد.
برخی دیگر از كارشناسان، ظهور گروه تروریستی داعش در خاورمیانه را عامل دیگر موثر بر روند تحولات قیمت نفت و كاهش بهای آن می دانند.
تحولات سیاسی و اقتصادی جهانی طی چند ماه اخیر به گونه ای رقم خورد تا قیمت نفت رو به نزول بگذارد و این در حالی است كه گروه تروریستی داعش با ظهورش آرامش بازار نفت را در عراق بر هم زد و بهای نفت حول 105 دلار در هر بشكه به زیر 60 دلار سقوط كند.
این گروه با حمله به برخی شهرهای عراق و دسترسی به میدان های نفتی این كشور، صادرات نفت یكی از بزرگترین تولیدكنندگان اوپك را تحت تاثیر قرار داد و به روایتی هر بشكه نفت عراق را به قیمت 30 تا 35 دلار به فروش رساند.
همچنین ورود رسمی آمریكا به مبارزه با داعش و شكل گیری مخالفت جهانی با این گروه تروریستی عامل دیگری برای آغاز روند نزولی بهای نفت از نگاه كارشناسان است.
افزایش تولید نفت آمریكا و انتشار آمارهایی از وضعیت اقتصادی چین به عنوان مصرف كننده مهم نفت، بازار نفت را تحت تاثیر قرار داد تا قیمت نفت دو رقمی شود، هر چند كشورهای صادركننده نفت در این شرایط تهدید به كاهش سطح تولید طلای سیاه كردند، اما این موضوع هم نتوانست قیمت نفت را به مدار سه رقمی بازگرداند.
در دنیای نفت، مهم تنها عرضه و تقاضا فاكتورهای موجود در بازار جهانی نفت نیست، عربستان باید اهداف سیاسی گسترده تری را در نظر گرفته باشد.
نگرانی كشورهای تولید كننده نفت از كاهش بهای آن طی هفته های اخیر به وضوح در اخبار و گزارش های منتشره در صدر اخبار رسانه های بین المللی مشهود است.
بودجه های نفتی در این شرایط با كسری مواجه خواهند شد و در نتیجه اقتصاد كشورها را با آسیب مواجه خواهند ساخت، به همین دلیل اوپك برای حفظ حقوق اعضای خود باید به فكر چاره ای در سیاست گذاری های آتی باشد.
گزارش ها حاكی است كه با این وجود كشورهای عربی حاشیه خلیج فارس چندان نگران نیستند، چرا كه صندوق بین المللی پول برآورد كرده كه بودجه عربستان برای تامین خود به قیمت 91 دلار برای هر بشكه نفت احتیاج دارد و این رقم برای امارات 73 دلار و برای كویت 53 دلار است.
موازی با اخبار كاهش قیمت نفت، برخی اخبار از افزایش صادرات طلای سیاه حكایت دارد و از سوی دیگر آمار رشد اقتصادی در بهار امسال نشان داد كه تولید نفت افزایش تاثیرگذاری در اقتصاد داشته است.
بازارهای بورس كشورهای عربی در نتیجه كاهش شدید قیمت جهانی نفت در معاملات هفته گذشته خود به شدت سقوط كرد.
در این میان بازار عربستان بیشترین درصد از ضرر را به خود اختصاص داد و ضرر این كشور به مرز 9/32 میلیارد دلار بالغ گردید. به دنبال آن بازار امارات با 9/16 میلیارد دلار ، قطر با 4/12 میلیارد دلار و بحرین با 460 میلیون دلار قرار دارند.
كویت در همسایگی مرز خاكی عراق و عربستان سعودی و مرز آبی ایران از طریق خلیج فارس در خاورمیانه واقع است كه از سال 1946میلادی به طور تجاری به تولید نفت اقدام كرده است.
گزارش از مینا غفرانی آذر
خاورم**7074**1566
تهران- ایرنا- كاهش شدید بهای نفت از ماه ژوئن تا به امروز و تبعات این وضعیت بر اقتصاد بین المللی به ویژه اقتصاد كشورهای تولید كننده آن همزمان با بروز نگرانی هایی در این زمینه، زنگ خطر را برای برخی از كشورها به صدا درآورده است.
