عمليات اجرايي موزه بزرگ خراسان ارديبهشت ماه سال 1384 آغاز شد و اتمام و بهره برداري آن در طول حدود 10 سال گذشته طي سفرهاي استاني رييس جمهوري پيشين، روساي وقت سازمان ميراث فرهنگي و متوليان حوزه موزه ها هميشه مورد تاكيد قرار گرفت و هر بار نيز براي آن اختصاص يافت.
در اين رهگذر تاكنون از ويژگيهاي اين موزه و منحصربفرد بودن آن در همه زمينه ها بسيار سخن گفته و از طرحها و ابداعات مديران كل ميراث فرهنگي استان گزارشات و مصاحبه هاي متعددي در رسانه ها منعكس شده است.
رسانه ها و مطبوعات نيز هر از گاهي به فراخور مناسبتهايي همچون هفته ميراث فرهنگي و روز جهاني موزه و يا به بهانه حضور يكي از مسوولان كشوري، با نوشتاري در قالب گزارش و پيگيري مصاحبه براي حساس سازي مديران استاني و كشوري به منظور اتمام اين پروژه كه خود در شرف تبديل شدن به يك اثر تاريخي است، تلاش بسيار كرده اند اما گويي طلسم افتتاح اين موزه هنوز پا بر جا است.
طي حضور حداقل سه مديركل اخير ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان رضوي حداقل چهار بار تاريخ بهره برداري از پروژه موزه بزرگ خراسان به صورت رسمي همزمان با هفته ميراث فرهنگي و روز جهاني موزه اعلام شد اما اين مناسبتها آمدند و رفتند و هيچ خبري از آغاز فعاليت موزه بزرگ و تاريخي خراسان نشد.
هر بار به دلايلي كه عدم پيشرفت صحيح برنامه ها، عدم تامين اعتبارات مورد نياز و تاثير فراوان عامل تورم بر خريد لوازم و تجهيزات عنوان شد، تاريخ بهره برداري به تعويق افتاد.
'افزودن بخش مجسمه هاي مومي، افزودن بخشي براي به نمايش گذاشتن مسير تاريخي جاده ولايت و جاده ابريشم، ساخت ماكت اماكن و بناهاي تاريخي مهم، انتقال آثار تاريخي بنام و برجسته از موزه هاي مهم كشور و موزه ملي براي به نمايش درآمدن در اين موزه، افزودن بخش نمايش و معرفي تاريخ كشورهاي همسايه' همه وعده هاي بوده است كه مديران كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان رضوي در دوره مديريت خود داده اند.
عواملي چون عدم دريافت تجهيزات حفاظتي، دربهاي اتوماتيك ويژه، مشكلات موجود در تامين اعتبارات مالي و غيره نيز تاكنون از جمله مهمترين موانع ساخت و بهره برداري به موقع اين پروژه، از سوي مسوولان امر اعلام شده اند.
حتي سال 1391 از سوي معاونت عمراني وقت استانداري خراسان رضوي نام موزه بزرگ خراسان در فهرست 'پروژه هاي مهر ماندگار' ثبت شد به اين معنا كه تا قبل از پايان دوره فعاليت دولت دهم بايد به بهره برداري برسد اما اين نيز محقق نشد.
در اين ميان طي بازديدهاي متعدد نمايندگان مجلس شوراي اسلامي، مسوولان كشوري و استاني از روند پيشرفت موزه بزرگ خراسان بارها و بارها بر ضرورت اتمام و بهره برداري آن تاكيد شده است.
* افق جديد و اميدبخش
اما گويي اين بار قدري با گذشته متفاوت است زيرا ورود موثر دولت يازدهم در عرصه اجراي پروژه هاي نيمه تمام از جمله موزه بزرگ خراسان و تخصيص 24 ميليارد ريال اعتبار به منظور ادامه اجراي پروژه، افقي جديد و اميدبخش را پيشروي اين موضوع نشان مي دهد.
معاون ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري در اين خصوص به خبرنگار ايرنا گفت: پروژه موزه بزرگ خراسان به همراه 13 پروژه ديگر داراي اعتبار محدودي مي باشد اما به دليل 'پيشرفت فيزيكي بالا، اتمام عمليات ساختماني و آغاز عمليات معماري داخلي' اولويت نخست اين معاونت بوده است.
'محمدحسن طالبيان' افزود: در اين راستا ابلاغ تخصيص يافته به آن در سال مالي 93 به منظور آغاز طرح محتوايي و معماري داخلي به مبلغ 83 هزار ميليون ريال است.
وي ادامه داد: بنابراين معاونت ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري بر آن است كه تكميل مرحله نخست موزه خراسان بهمن ماه امسال و مراحل بعدي آن در سال 94 تحقق يابد.
* نگاهي به مشخصات طرح
مديركل اداره ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان رضوي مي گويد: موزه بزرگ خراسان در زميني به مساحت پنج هزار مترمربع در 13 طبقه با زيربناي 18 هزار مترمربع صحنه اي از تجلي خراسان در حوزه هاي فرهنگي، تاريخي و تمدني خواهد بود.
'رجبعلي لباف خانيكي' افزود: عمليات ساخت سازه فيزيكي موزه بزرگ خراسان تاكنون بيش از 98 درصد پيشرفت داشته است.
وي بيان كرد: همزمان با آغاز فعاليت دولت يازدهم 24 ميليارد ريال اعتبار جهت تكميل اين پروژه به استان تخصيص يافت كه نشانگر توجه دولت در بدو آغاز به كارش نسبت به اين پروژه است.
* وضعيت كنوني طرح
قائم مقام اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان رضوي و مسوول مستقيم اجراي پروژه موزه بزرگ نيز گفت: روند اجراي پروژه هم اكنون در وضعيت بسيار عالي قرار دارد.
'محمد ركني' افزود: رياست سازمان ميراث فرهنگي كشور حدود 38 ميليارد ريال از محل اعتبارات ملي به اين پروژه اختصاص داد كه به صورت 100 درصد تخصيص يافته و همين اعتبار روند اجراي پروژه را متحول و دگرگون كرد.
وي گفت: اين اعتبار نه تنها موجب پيشرفت خوب در پروژه بلكه بدهكاريها نيز تصفيه شد، كار محوطه سازي و اجراي ساختمان آن به پايان رسيد و ساختمان هم اكنون قابل بهره برداري است.
قائم مقام اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان رضوي و مسوول مستقيم اجراي پروژه موزه بزرگ افزود: بناي ساختماني كه به عنوان موزه تعريف شده هم اينك پيشرفت 98 درصدي دارد.
وي گفت: همچنين سامانه گرمايش، برق، محوطه سازي و آماده سازي مخزن نگهداري اشياء تاريخي به پايان رسيده و به اين ترتيب مرحله نخست اجراي پروژه پايان يافته است.
ركني افزود: مرحله دوم شامل آماده سازي چيدمان، ويترين سازي و محتوا نيز بلافاصله پس از رفع نواقص مرحله نخست از سوي پيمانكار آغاز مي شود.
وي ادامه داد: هم اكنون سامانه آبرساني، سامانه حفاظتي و تجهيزات اتاق مانيتورينگ نيز خريداري شده و در مراحل پاياني نصب و راه اندازي است.
او گفت: در اين چارچوب اجراي سامانه بي.ام.اس يا سامانه هوشمند كنترل سرما و گرماي فضاي موزه جهت نگهداري مطلوب اشياء تاريخي نيز در مراحل پاياني است.
قائم مقام اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان رضوي و مسوول مستقيم اجراي پروژه موزه بزرگ افزود: سامانه گرمايش سرمايش و سامانه امنيتي اين موزه از پيشرفته ترين سامانه هاي موجود است.
وي گفت: آزمايشگاه تخصصي نيز هم اينك در محل موزه تجهيز و آماده شده و هم اكنون در حال فعاليت است.
او افزود: در ادامه طبق ابلاغ سازمان مركزي اشياء مخازن فردوسي، نيشابور و ديگر اشياء موزه ملي پس از تامين امنيت حفاظتي ساختمان و اخذ رده امنيتي جهت چينش به مخزن موزه بزرگ خراسان منتقل مي شود.
ركني گفت: در پي كار كارشناسي به رياست معاون سازمان ميراث فرهنگي اشياء منحصربفرد تاريخي در استانهاي سه گانه خراسان رضوي شامل از هر كدام بيش از 300 شي ويژه جهت نمايش در محل موزه انتخاب شده است.
وي افزود: يك سري اشياء نيز از موزه ملي ايران و باستان بسته بندي شده تا جهت نمايش به اين موزه انتقال يابد بنابراين قالب اشياء مورد نظر جهت نمايش تقريبا انتخاب شده اند.
با اين حال وي ساخت ويترينها، نورپردازي و طراحي داخلي موزه بزرگ خراسان را نيازمند تخصيص اعتبار ذكر و بيان كرد: هم اكنون مشاور در حال برآورد هزينه هاي اين موارد است.
قائم مقام اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان رضوي و مسوول مستقيم اجراي پروژه موزه بزرگ گفت: هم اكنون در ساختمان موزه كتابخانه، مركز اسناد و آزمايشگاه مركزي مستقر شده و به فراخور آن يگان حفاظت نيز در اين حوزه فعاليت خود را آغاز كرده است.
* تاثير موزه بزرگ خراسان بر گردشگري و روابط فرهنگي با همسايگان
همچنين متوليان امر گردشگري در خراسان رضوي بر اين باور هستند كه بهره برداري از موزه بزرگ خراسان به ماندگاري مسافران و زائران در مشهد نيز به مدت يك روز خواهد افزود.
مديركل ميراث فرهنگي خراسان رضوي مي گويد: قديمي ترين اشيايي كه قرار است جهت نمايش به موزه بزرگ انتقال يابد نخستين دست سازهاي انسان در ناحيه كشف رود با تخمين قدمت 600 تا 800 هزار سال است.
لباف خانيكي با بيان اينكه اين موزه به تعميق شناخت از خراسان بزرگ كمك خواهد كرد افزود: ماكت برخي از اماكن تاريخي و فرهنگي خراسان نظير بناهاي تاريخي شهرستانهاي مختلف با استفاده از مولاژ ساخته و در اين موزه به نمايش گذاشته خواهند شد.
وي گفت: همچنين در صدد هستيم طي رايزني با كشورهاي افغانستان، پاكستان، تركمنستان و تاجيكستان برخي از آثار، ابنيه و تنديس شخصيتهاي فرهنگي متعلق به منطقه خراسان تاريخي در اين موزه به نمايش در آيد.
مديركل ميراث فرهنگي خراسان رضوي افزود: علاوه بر اين تلاش مي شود مسير حركت حضرت امام رضا(ع) در ايران و نيز مسير جاده ابريشم نيز در اين موزه بازسازي شود.ك/4
7496/660
مشهد - ايرنا - خراسان با حافظه تاريخي غني از انديشمندان، دانشمندان و شاعران نامي در طول حدود 10 سال گذشته تاكنون در انتظار گشايش موزه اي بزرگ و منحصربفرد براي نمايش پيشينه اين خطه تاريخي و فرهنگ پرور بوده است.
