ظریف در كابل؛ تجدید تعهدها و پیگیری منافع مشترك

«محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه ی جمهوری اسلامی ایران، صبح امروز دوشنبه 30 دی ماه در صدر هیاتی به منظور دیدار با مقام های افغان راهی كابل پایتخت افغانستان، شد.

وی در بدو ورود به كابل روابط با همسایگان را اولویت سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران برشمرد و با ابراز خرسندی از تشكیل دولت وحدت ملی در افغانستان افزود: خوشحالیم همه مردم این كشور حضور خود را در دولت مشاهده می‌كنند كه این فرصت خوبی برای ریشه كنی افراط و تروریسم و رویارویی با نیروهای خارجی است.

قرار است ظریف طی این سفر با مقام های ارشد افغانستان از جمله «محمد اشرف غنی» رییس جمهوری، «عبدالله عبدالله» رییس اجرایی دولت وحدت ملی دیدار كند. وزیر امور خارجه ی ایران همچنین با «نیكلاس هیثم» نماینده ی ویژه دبیركل سازمان ملل متحد در امور افغانستان، «حنیف اتمر» مشاور امنیت ملی رییس جمهوری و «حامد كرزی» رییس جمهوری پیشین افغانستان نیز دیدار می كند.

«ابراهیم رحیم پور» معاون آسیا و اقیانوسیه ی وزارت امور خارجه، «مرضیه افخم» سخنگوی دستگاه دیپلماسی و «علیرضا رشیدیان» استاندار خراسان رضوی، ظریف را در این سفر همراهی می‌كنند.

هدف از سفر یك روزه ی ظریف مرور روابط دوجانبه و رساندن پیام رسمی «حسن روحانی» رییس جمهوری اسلامی ایران به محمد اشرف غنی و دعوت رسمی از وی برای سفر به تهران است.



***اشتراك های تهران- كابل

به دلایل زیر می توان سفر ظریف به كشور افغانستان را «بسیار ویژه و بااهمیت» توصیف كرد.

در درجه ی نخست این سفر، اقدامی عادی از سوی 2 كشور همسایه برای برقراری ارتباط موثر، تقویت روابط و بررسی راهكارهای آتی برای ارتقای روابط دوجانبه تعبیر می شود اما واقعیت آن است كه گرچه روابط تهران- كابل از موضوع همسایگی آغاز می شود اما فراتر از موضوع همسایگی و همپیوند با منافع مشترك امنیتی، اقتصادی و سیاسی ادامه می یابد.

طبیعی است همسایگان به دلیل مرز مشترك حساسیت های ویژه یی نسبت به یكدیگر دارند و از تحولات همسایه ی خود متاثر شوند. این امر در روابط ایران و افغانستان بسیار برجسته تر شده زیرا همواره بخش مهمی از تحولات داخلی 2 كشور با یكدیگر پیوند خورده است.

همواره حضور مهاجران افغانی در ایران موضوعی قابل بررسی و مهم برای تهران بوده است. اهمیت این امر زمانی افزایش می یابد كه برخی از این افراد به صورت غیرقانونی وارد ایران شده و همچنان به حضور خود در ایران ادامه می دهند.

بازگرداندن شهروندان افغان كه به صورت غیرقانونی در ایران حضور دارند همواره در دستور كار مقام های ایرانی- افغانی بوده و حسن برخورد ایران با این افراد سپاس مقام های افغان و سازمان ملل متحد را به همراه داشته است.

موضوع دیگری كه ایران را از تحولات افغانستان متاثر كرده، مواد مخدر است. به دلیل مرز طولانی 2 كشور، ایران یكی از راه های انتقال مواد مخدر كشت شده در افغانستان به اروپا بوده است. از گذشته انتقال این مواد به دیگر كشورها، ایران را نیز درگیر این موضوع كرد. از این رو، همكاری ایران و افغانستان در زمینه ی مبارزه با مواد مخدر، به نخستین جبهه ی رویارویی با این پدیده در عرصه ی بین الملل تبدیل شده است.

این اقدام ایران سبب شده است میزان مواد مخدری كه در ایران از قاچاقچیان كشف می شود با هیچ كشور دیگری قابل همستجی نباشد و در این راه نیز شهدای زیادی تقدیم كرده است. قدردانی سازمان ملل متحد از ایران دلیل محكمی برای اقدام های مناسب ایران در مبارزه با مواد مخدر به شمار می رود.

تروریسم نیز یكی از موضوع های مشترك 2 كشور است و به همكاری بیشتر در این زمینه نیاز دارد. این موضوع در گذشته شدت بیشتری داشته و به شهادت نزدیك به چهار هزار نفر از نیروهای نظامی و مرزبانی ایرانی منجر شده است.

موارد بالا همواره در روابط 2 كشور مطرح بوده است اما آنچه بیش از گذشته در سفر وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به چشم می آید، تحولات داخلی افغانستان است.

در شرایطی كه در افغانستان دولتی تازه روی كار آمده و كابینه ی خود را معرفی كرده است، بایسته های دیپلماسی فعال هر كشور توجه ویژه به اوضاع همسایه را دیكته می كند.

مشاور امنیت ملی دولت تازه افغانستان 2 هفته پیش به تهران آمد و طی دیدار با دبیر شورای عالی امنیت ملی و وزیر امور خارجه ی جمهوری اسلامی ایران، موضوع دعوت مقام های افغانستان از ظریف را مطرح كرد. دعوت مقام های افغان به این معنا است كه هر 2 كشور نسبت به همسایگان خود حساسیت دارند و به همكاری دوجانبه علاقه مندند.

در دوران رقابت های انتخابات ریاست جمهوری افغانستان موضوع روابط با ایران مسكوت ماند و این شبهه ایجاد شد كه شاید هر 2 رقیب اصلی در انتخابات گرایش های خود نسبت به ایران را مخفی می كنند. این امر تا آنجا پیش رفت كه برخی رسانه ها از احتمال كاهش روابط كابل با تهران سخن گفتند.

پاسخ مثبت وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به دعوت مقام افغانی و دعوت متقابل از رییس جمهوری افغانستان برای سفر به تهران نشان دهنده ی آن است كه 2 كشور همچنان می خواهند روابط استوار و مبتنی بر دوستی خود را ادامه دهند.

به عبارت دیگر، مواضع ایران و افغانستان به دلیل پیوندهای استوار اقتصادی، سیاسی و فرهنگی چندان به دولت حاكم بر كشور همسایه وابسته نبوده و روابط بر پایه ی راهبردهای عاقلانه ی منطقه یی مبتنی بر منافع ملی تنظیم شده است.

بنابراین سفر وزیر امور خارجه ی ایران به افغانستان در شرایط كنونی می تواند از یك سو به منزله ی اعلام مواضع گذشته مبنی بر تجدید تعهدهای دوسویه و یادآوری اهمیت و حساسیت دوجانبه باشد و از سوی دیگر زمینه یی برای مرور موضوع هایی است كه 2 كشور باید آنها را به منظور تامین منافع ملی مشترك طی ماه های آتی پیگیری كنند.

* گروه پژوهش و تحلیل خبری

پژوهشم**م.پ**1961**2054