عربستان سعودی در سال های اخیر، همواره یكی از بزرگترین واردكنندگان سلاح در جهان بوده است. اما ریاض به تازگی ركورد دیگری نیز به نام خود ثبت كرد. رسانه های جهان دو روز پیش نوشتند كه بر اساس آخرین آمارها، عربستان با 6.5 میلیارد دلار خرید تسلیحاتی، عنوان بزرگترین واردكننده سلاح در سال 2014 را از آن خود كرده است. سال گذشته، هند و چین با جمعیت بیش از یك میلیارد نفر، در رده های دوم و سوم بودند و رده چهارم نیز به امارات متحده عربی اختصاص داشت.
برآوردها نشان می دهد كه عربستان نه تنها این عنوان را امسال نیز حفظ خواهد كرد، بلكه با هزینه 9 میلیارد و 800 میلیون دلار، «یك هفتم» از كل معاملات تسلیحاتی جهان در سال 2015 را به خود اختصاص خواهد داد.
اكنون پرسشی كه مطرح می شود، این است كه چرا كارشناسان، عربستان سعودی را پس از سال ها خرید انواع سلاح های نظامی، در رده هیچیك از قدرت های نظامی جهان به حساب نمی آورند؟ به بیان دیگر، آیا محاسبه تحلیل گران نظامیِ اشتباه است و یا انباشت سلاح توسط ریاض، سیاستی است كه ره به جایی نخواهد برد؟
پاسخ كوتاه به این سوال، این است كه «خرید سلاح، به تنهایی» برای هیچ كشوری قدرت ایجاد نمی كند. اجازه بدهید بحث را با چند مثال عینی باز كنیم:
الف – امروز هندوستان بین 90 تا 110 كلاهك اتمی و پاكستان بین 110 تا 120 كلاهك اتمی در اختیار دارد. آیا كسی می تواند ادعا كند كه ارتش پاكستان قوی تر از ارتش هند است؟!
ب – تازه ترین آمارها نشان می دهد كه نیروی دریایی آمریكا 71 فروند زیردریایی و نیروی دریایی چین كمتر از 80 فروند زیردریایی در اختیار دارد. آیا می توان نتیجه گرفت كه توان زیرسطحی چین بیشتر از قدرت زیرسطحی آمریكا است؟
پ – نیروی هوایی جمهوری آذربایجان 55 جنگنده و نیروی هوایی ارمنستان تنها 11 جنگنده در اختیار دارد. نیروی زمینی جمهوری آذربایجان 339 تانك سبك و سنگین دارد و تانك های سبك و سنگین ارمنستان، 102 دستگاه است. توپخانه جمهوری آذربایجان نیز از نظر تعداد سامانه های خمپاره انداز، به مراتب غنی تر از ارمنستان است. به علاوه، بسیاری از آنچه ارمنستان در اختیار دارد، میراث اتحاد شوروی سابق است، اما جمهوری آذربایجان به دلیل درآمدهای نفتی، توانسته است بخشی از سلاح های خود را بروزرسانی كند و در سال های اخیر، از كشورهای دیگر بخرد. آیا می توان نتیجه گرفت كه در صورت جنگ میان این دو كشور، ارمنستان قطعا بازنده خواهد بود؟
در مورد الف، تفاوت فاحش جمعیت و وسعت دو كشور، سبب می شود كه نتیجه گیری بر اساس تعداد كلاهك های اتمی، غیرواقعی و غیركارشناسی باشد.
در مورد ب، آنچه بیش از تعداد مهم است، كیفیت و كاركرد زیردریایی هاست. همچنین، «كنترل و فرماندهی» و هماهنگی زیردریایی ها با ناوگانی كه در آن خدمت می كنند نیز حائز اهمیت است.
در مورد پ، اگر جنگ میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان، برنده قطعی داشت، تا حالا مناقشه قره باغ پایان یافته بود! واقعیت این است.
بنابراین، جمعیت و موقعیت جغرافیایی، كیفیت سلاح، مسایل عقیدتی و ائتلاف های سیاسی و اجتماعی، در برآوردِ قدرت می تواند اهمیت «تعداد سلاح ها» را بكلی زیر سوال ببرد.
نگارنده، پیش از این، در مقاله ای (1) به عوامل قدرت در جهان معاصر به طور مشروح پرداخته است.
به این فهرست، باید توانمندی های بومی در تولید سلاح را هم افزود. شما اگر تمام انبارهای مهمات خود را از سلاح های خارجی پر كنید، در صورت وقوع یك جنگِ تمام عیار، اگر قرار باشد این جنگ بیش از چند ماه طول بكشد، بسرعت ذخایر تسلیحاتی شما پایان خواهد یافت و امتیازِ داشته را از كف خواهید داد.
بودجه سالانه دولت عربستان چیزی حدود 300 میلیارد دلار و بودجه هریك از دولت های چین و ژاپن، بیش از 2 تریلیون دلار است. اگر خرید سلاح خارجی، عامل قدرت بود، چین یا ژاپن می بایست بیش از 6 برابر عربستان سلاح بخرند. اما كشورهای پیشرفته ترجیح می دهند توان دفاعی خود را بومی كنند كه البته، این كار به نوبه خود، به توان علمی بالایی نیاز دارد.
سخن آخر اینكه آمریكا، فرانسه، انگلیس و دیگر صادركنندگان تجهیزات نظامی، از فروش سلاح های بیشتر به عربستان نه تنها دریغ نخواهند كرد، بلكه احتمالا این كشور را تحریك هم می كنند تا سلاح های بیشتری بخرد. رژیم صهیونیستی پیشاپیش از هیچ كوششی در این راه دریغ نكرده است.
اما طنز تلخ در این است: همان كشورهایی كه از فروش سلاح هایشان به عربستان خرسند می شوند، هرگز حاضر نیستند سلاح های برتر خود را به ریاض بفروشند، بلكه سلاح های برتر را نزد خود نگاه می دارند، سلاح های درجه دوم را به اسراییل و متحدان ناتو می فروشند و سلاح های بُنجل را به بهای فراوان تقدیم عربستان می كنند! فقط برای یك نمونه، به رویكرد آمریكا در فروش جنگنده هایش اشاره ای گذرا می كنیم: ایالات متحده، جنگنده راهبردی F-22 را به هیچ كشوری نمی فروشد. جنگنده رادارگریز F-35 را به كشورهای عضو ناتو و رژیم صهیونیستی می فروشد و تنها جنگنده های نسل چهارم، مانند F-15 كه طرح دهه 70 میلادی است را حاضر است به عربستان بفروشد.
گزارش از زمان رضاخانی
آساق**9163
(1) وقتی مبانیِ اقتدار، متكی به مردم باشد – مولفه های قدرت ملی
http://irna.ir/fa/News/81442946
تهران – ایرنا – عربستان سعودی در حالی به بزرگترین واردكننده سلاح در جهان تبدیل شده است كه نه ظرفیت بهره برداری بهینه از این سلاح ها را دارد و نه اجازه دارد سلاح های برتر و دارای امتیاز را خریداری كند.