روستاي تاريخي كنگ، ماسوله اي در دل سرزمين خراسان

'كنگ' در لغت دو معنادارد، اول پرنده اي قوي پنجه كه در مناطق كوهستاني زندگي مي كند و دوم از آن به عنوان دژي مستحكم تعبير شده است.

روستاي پلكاني كنگ در 19 كيلومتري غرب طرقبه و 29 كيلومتري مشهد قرار دارد و آخرين روستا در محور دره رودخانه كنگ مي‌باشد كه از طريق يك جاده آسفالت به روستاي نغندر و سپس شهر طرقبه و از آنجا به شهر مشهد مرتبط مي‌شود و ماسوله‌اي ديگر را از دوران قبل از اسلام به نمايش مي‌گذارد.

قدمت 'كنگ' به پيش از اسلام باز مي گردد؛ اين روستاي تاريخي با معماري پلكاني و چهره‌ اي شكست خورده و تكيده در آينه صاف و بي آلايش سرزمين آفتاب رخ مي‌نمايد.

اين روستا نه خيلي دور و نه خيلي نزديك است و مي‌توان در كنار رودهاي جاري آن چشم‌ها را شست و جور ديگري به زندگي نگريست.

روستاي تاريخي كنگ در پهنه سبزگون باغ‌هاي گيلاس و كوه هاي سربه فلك كشيده خودنمايي مي كند و هنوز هم ردپاي تاريخ در دل اين روستاي كهنسال چشم ها را خيره و درون متلاطم آدمي را آرام و آسوده مي سازد.

اين روستا به دليل وضعيت خاص جغرافيايي منطقه (وضعيت دره اي) و به دليل وجود كوههاي مرتفع و درختان فراوان وعدم وزش بادهاي خشك، از آب و هواي معتدلي برخوردار است .

همچنين به دليل اختلاف ارتفاعي كه آن و مشهد وجود دارد، معدل درجه حرارت روزانه كنگ سه تا چهار درجه سانتيگراد پايين تر از معمول درجة حرارت روزانه مشهد است.

اين روستا از ييلاقهاي مشهد و طرقبه به دليل بافت مسكوني پلكاني جذاب، آب و هواي معتدل و طبيعت سرسبز و خرم در ميان مردم مشهد و زائران اين شهر مشهور شده است.

چشم انداز ارتفاعات، باغهاي سرسبز و حاشيه رودخانه به ويژه در فصول بهار، تابستان و پاييز بسيار جالب توجه و تماشايي است.

از ديگر جاذبه هاي طبيعي روستاي كنگ، باغهاي انبوه و سرسبز ميوه آن است.

چشم انداز اين باغها در فصول بهار، تابستان و پاييز بسيار تماشايي است و گردشگران بسياري را به سوي خود جلب مي كند.

روبروي روستا رودخانه اي است كه از ارتفاعات اطراف روستا سرچشمه مي گيرند و در ميان دره اي سرسبز جريان مي يابند.

چهره اين روستايي قديمي با معماري پلكاني و مردماني كه هر روز و هر لحظه چشم به راه ميهمانان بهاري هستند، نمادي از صلح و دوستي و رسم مهمان نوازي مردمان اين سرزمين است.

بافت تاريخي و فرهنگي روستاي كنگ و معماري پلكاني آن موجب شده تا از دوران پيش از اسلام تاكنون اين روستا كه در 19 كيلومتري غرب طرقبه و 29 كيلومتري مشهد قرار دارد در نقش يكي از پرجاذبه ترين مناطق ييلاقي خراسان مورد توجه گردشگران و مسافران باشد.

كنگ به دليل استقرار سكونت گاه هاي آن بر روي كوهپايه با عنوان روستايي پلكاني و ماسوله اي خراسان شناخته شده كه اين موضوع نقش بسزايي در جذب توريسم خارجي داشته است.

اين روستا در دامنه كوه بينالود قرار گرفته و به سبب موقعيت جغرافيايي و پلكاني بودن منظره كنگ و به لحاظ زيبايي شناسي و ساختار معماري در نوع خود بي نظير و قابل بررسي است.

كنگ با دره هاي سرسبز و آب وهوايي مطلوب و قرار گرفتن سكونت گاه ها بر روي كوهپايه، شباهت بسياري به شهر ماسوله دارد و از سويي قدمت اين روستا و وجود گورستان قديمي، مسجد، تكيه و رباط شاه عباسي، جلوه اين روستا را در نظر بيننده بيشتر نشان مي دهد.

مسجد و تكيه روستا با قدمتي 150 ساله از جمله جاذبه هاي تاريخي روستاي كنگ است.

اين روستا دو تكيه دارد كه يكي از آنها در آتش سوزي سالهاي اخير از بين رفته و تكيه باقي مانده از ديگر بناهاي قديمي روستاست كه قبري قديمي به نام خانم آمنه در آن به چشم مي خورد.

قلعه تيغ ميان نيز كه در ميان روستاي كنگ قرار دارد از بناهاي كهن روستاست.

از ديگر جاذبه هاي تاريخي اين روستا مي توان به رباط پاي كوه كنگ يا رباط شاه عباسي در انتهاي دره كنگ و بر روي دامنه اي مشرف به رودخانه كنگ اشاره كرد.

اين رباط در دو مسير دسترسي دارد يكي از سمت دره و ديگري از سمت كوهستان، فاصله اين رباط تا روستاي كنگ با پاي پياده حدود يك ساعت و نيم است.

قبرستان كنگ ديگر جاذبه تاريخي اين روستاست كه بر روي تپه مشرف به روستا واقع شده است و داراي سنگ قبرهاي با ارزشي است. اكثر سنگ قبرها از جنس شيست است و بر روي هر قبر، دو سنگ قبر قلوه اي شكل قرار داده شده است.

تاريخ قبرها بيشتر به هجري قمري است و علامت مخصوص هر متوفي به شكلهاي گوناگون از جمله شانه و صورت بر روي آنها حك شده است.

'كنگ'در كنار تمامي جاذبه هاي فراوان، داراي درختان ميوه و داروهاي گياهي است. مهمترين درخت ميوه در اين روستا درخت گيلاس و آلبالوست و همچنين در ارتفاعات اين منطقه گياهان دارويي نظير 'پر سياووشان'، 'خاكشير'، 'گل گاوزبان'، گياهان بالشتكي گل سفيد و صورتي كه به زبان محلي به آن ها 'خاركوله' و نوعي گياه شبيه به گل گلايل كه در زبان محلي به آن ها 'سرشك' مي گويند يافت مي شود.

پيشه مردم اين روستاي تاريخي، باغداري، دامداري، كشاورزي و فرش بافي است و بسياري از اهالي اين روستا نقش گسترده اي در توليدات دامي و ميوه اي منطقه دارند.

اين روستا از دو جاده به روستاهاي 'زشك' و 'جاغرق' مرتبط شده است؛ اين پوشش سبز كوهستاني، مكان بكري براي گردشگران است و از سويي مسافران بسياري در سفر به اين منطقه دل به كوه ها و طبيعت آن مي سپارند.

در دل اين منطقه تاريخي رودخانه پرآب كنگ در كنار درختان ميوه چشم انداز بديعي را ايجاد كرده و ارتفاعات، باغ سرسبز و حاشيه رودخانه يكي از مهمترين ظرفيت هاي اين منطقه محسوب مي شود و اين منطقه به درختان ميوه اش معروف است.

روستاي كنگ با 184 هكتار داراي رودخانه و قنوات و چشمه هاست و باغات اين روستا در يك آرايش خطي به صورت دو رشته در ميان دو دره اصلي محدوده روستا و تحت تأثير شكل منابع اصلي آب روستا، اعم از دو رودخانه امتداد يافته اند.

راه‌هاي باغي و كشاورزي روستا حدود 73 كيلومتر است .

سوغاتي هاي اين روستاي هزار ساله شامل زرشك، زعفران، نبات و انواع ميوه هاي سردرختي است و مهمترين غذاهاي سنتي و محلي اين منطقه را آش شله قلم كار، شله ماش، بلغور و آش مخصوص با سبزي كوهي و پخت نوعي نان مخصوص با سيب زميني تشكيل مي دهد.

مراسم سنتي عزاداري ماه محرم در كنگ همراه با حركت علم ها از تكيه اي به تكيه ديگر برگزار مي شود.

در اين روستا بهره گيري از انواع آوازها و آهنگ هاي محلي همراه با سازهاي دهل و سرنا، در مراسم عروسي و جشن هاي مردم متداول است.

يكي ديگر از رسوم و عقايد ساكنان كنگ روشن كردن شمع در زير درختي در كنار چشمه است اما از مكان هاي مهم مذهبي اين روستا مي توان به مزار شيخ عبدا... اشاره كرد.

وي يكي از عرفاي اين ديار بود و در سال 1266 هجري قمري متولد شد؛ او در مشهد، قم و عتبات عاليات به تحصيل پرداخت و در روستاي كنگ چشم از دنيا فرو بست.

اين روستا آخرين روستا در محور دره رودخانه كنگ است و همانند ديگر ييلاق هاي مشهد در حال مدرن شدن است؛ خانه هايي در بالاترين نقاط روستا با نماي شهري، حتي با شيشه رفلكس ديده مي شود.

در اين هواي پاييزي، هنوز نشاني از سرماي زمستاني به سراغ كنگ نيامده و هوا نسبتا گرم و بهاري است.

اگر آخر هفته را در اين ييلاق سپري كنيد ، با نوشيدن ليواني چاي داغ در كنار رودخانه هاي جاري اين روستا خستگي يك هفته كاري را از تن به در خواهيد كرد.

بافت تاريخي، زيبا و اصيل كنگ باعث شده كه به منظور حفظ ارزش هاي تاريخي و فرهنگي موجود در اين روستا، اقداماتي براي مستند سازي آن توسط اداره كل ميراث فرهنگي،صنايع دستي و گردشگري در منطقه انجام گيرد تا جلوه هاي سنتي اين روستاي زيبا همچنان حفظ شود و مامني باشد براي دوستداران طبيعت و سنت هاي اصيل و آرام بخش ايراني.ك/4

7496/1211