یكی از صفت های به كار برده شده برای «طبیعت» روح بخش بودن آن است. به واقع این صفت زیبنده ی طبیعت است. زمانی كه در طبیعت قرار می گیریم و اكسیژن خالص را تنفس می كنیم، تازه شدن روح را احساس می كنیم. طبیعت سبز، نارنجی، زرد و سفید هر یك چشم انداز خاص خود را دارا هستند و حس های گوناگون را به انسان منتقل می كنند.
محیط زیست به منزله ی یكی از اركان اصلی زیست انسان ها بر روی كره ی زمین به شمار می رود تا جایی كه خدشه بر هر یك از اندام های محیط زیست، تاثیر مستقیم بر زندگی انسان ها می گذارد. از همین رو در همه ی جای جهان، تلاش سیاستمداران و فعالان این عرصه، بر حفظ و پاسداشت زمین و طبیعت استوار شده است.
ایرانیان نیز از دیرباز ید طولایی در پاسداشت طبیعت داشتند. سیزدهم فروردین ماه هر سال به نام روز «طبیعت» نامگذاری شده است. مردم روز طبیعت را در دشت ها، باغ ها و بوستان ها سپری می كنند تا نوروز خود را در كنار زیبایی های بهار به اتمام برسانند.
بزرگداشت طبیعت در سیزدهم فروردین ماه در ایران و نیز در پنجم ماه ژوئن میلادی در جهان، پیامی جز اهمیت محیط زیست و نقش آن در زندگی انسان ها ندارد. تا جایی كه حتی دور از ذهن نیست اگر بگوییم، محیط زیست كه نباشد، انسان و زندگی نیز نخواهد بود.
درخت كه نباشد، دریا كه نباشد، ابر و باران كه نباشند، آب كه نباشد، سبزی و دشت و جنگل كه نباشند، اكسیژن و نفس كه نباشند، زندگی هم نخواهد بود... . ریه های زمین جنگل های آن هستند، بطن زمین با آب سیراب شده است و مایه ی حیات آن و انسان هایی است كه روی كره ی زمین قدم نهاده اند.
زندگی كنونی و آینده ی انسان های روی زمین چنان با طبیعت و محیط زیست اطرافشان گره خورده كه هر سنگ اندازی یی در عملكرد طبیعی آن، آثار منفی زیادی در زیست موجودات زمین به همراه خواهد داشت.
متاسفانه در دهه های اخیر، با ورود كشورها به دوره ی پیشرفت صنعت و فنآوری (انقلاب صنعتی)، توسعه و ساخت و سازهای صنعتی به بخش های مختلف محیط زیست آسیب هایی وارد آمده است كه جبران و برطرف ساختن هر یك از زخم های وارد شده بر پیكر محیط زیست نیازمند زمانی طولانی می طلبد. زیرا بر اساس قانون طبیعت، همانطور كه سال ها طول می كشد تا دریاچه یی به وجود آید، جنگلی انبوه شود و چاهی پرآب، چند برابر آن زمان نیاز است تا بازسازی و بازیابی پدیده های زیست محیطی صورت پذیرد.
در این جا، بیان این نكته لازم است كه پاسداشت محیط زیست به معنای مخالفت با پیشرفت و توسعه نیست، بلكه كارشناسان و فعالان محیط زیست بر این باورند كه پیشرفت صنعتی باید با اصول حفظ محیط زیست سازگار باشد و صدمه یی به آن وارد نسازد زیرا از بین بردن آن مخاطره های جدی در پی خواهد داشت.
خشكسالی، بی آبی، بر هم خوردن توازن اقلیم آب و هوایی، گرم شدن كره ی زمین، از بین رفتن جنگل ها، آلودگی هوا، تهدید حیات وحش، آلودگی رودها و اقیانوس ها، قطع درختان جنگل ها، ساخت كارخانه ها و گسترش بی رویه ی شهرها بدون در نظر گرفتن حقوق زیست محیطی زمین، سدسازی های بی رویه بدون در نظر گرفتن حقابه ی محیط زیست، رهاسازی زباله در دل دشت ها و دریاها، آتش گرفتن جنگل ها به دلیل سهل انگاری انسان ها، همه و همه از نتایج دستكاری انسان در طبیعت است.
باور این كه انسان بخشی از محیط زیست بوده و لازم است تا فعالیت هایش را با اصول حفظ این محیط سازگار سازد، باید در هر انسان نهادینه شود. تنها در این صورت است كه محیط زیست به عنوان میراثی برای آیندگان باقی خواهد ماند. اعتقاد به این باور، باعث می شود هر فعالیتی از جانب انسان بر روی كره ی زمین با اجازه گرفتن از طبیعت و محیط زیست همراه شود. در نتیجه این محیط از گزند انسان ها به دور خواهد ماند.
در برابر، هر ضربه ی كوچكی بر پیكره ی محیط زیست به آسیب رسانی به آن منجر خواهد شد و با گذر زمان و تداوم این رفتار، مشتی خاك و زمینی خشك میراث ما برای نسل های آینده خواهد بود.
پاسدار طبیعت بودن وظیفه ی هر انسانی است كه بر روی كره ی خاكی زندگی می كند؛ چه آن اسكیمویی كه در قطب شمال است و چه آن كشاورزی كه بر مدار استوا دانه می كارد.
نابودی محیط زیست به معنای نابودی حیات است. آلودگی محیط زیست تنها به پدیده های طبیعی محدود نمی شود، بلكه تا اعماق زمین پیش می رود و معادن، آب های زیرزمینی، بیوسفر، تروپوسفر و حتی در داخل هواپیماهای بلند پرواز و جو خارجی زمین، چرخه و نظام حیات را مورد تهدید قرار می دهد.
محیط زیست در زندگی انسان ها به اندازه ی آب كه همواره از آن به عنوان عنصری حیاتی یاد می شود، نقش آفرینی می كند. خالق مهربان طبیعت، آن را چنان غنی ساخته است كه از گوشه گوشه ی آن تنها سود است كه نصیب انسان می شود. هوای پاك، غذا، آب، چشم انداز دلنواز و ... . پس عاقلانه و اخلاقی نیست، طبیعتی كه اینگونه به انسان سود می رساند با بی رحم ترین تخریب ها روبه رو شود. به طور یقین هدف از خلق انسان ویرانگری نبوده است اما متاسفانه در سال های اخیر، انسان ها به سبب ابزارهایی كه در اختیار دارند، بر محیط اطراف خود غلبه كرده و به اصطلاح به جان محیط زیست افتاده اند. گویا فراموش كرده اند كه محیط زیست جان دارد و مرگ آن، مرگ زندگی خواهد بود. بشر فراموش كرده است كه برای موجودیت خود، نیازمند محیطی سالم، هوا، آب غیرآلوده، خاك، غذای سالم، آرامش، درجه ی حرارت، رطوبت، نور خورشید است تا بتواند توسعه و پیشرفت را در پیش گیرد. اگر هر یك از این ها نباشد، توسعه و پیشرفتی نیز نصیب بشر نخواهد شد.
از بین بردن محیط زیست و ضربه به آن تا اندازه یی در دوران تازه، به معضل تبدیل شده كه كشورهای دنیا با یكدیگر متحد شده اند تا محیط زیست را از گرداب بحران خارج كنند. اما اینكه تلاش های گروه های فعال محیط زیست تا چه اندازه در برابر قدرت های سیاسی و اقتصادی هر كشور، موفقیت آمیز بوده است، جای تامل دارد.
اینك كه بهار از راه رسیده و رویش دوباره را به زمین آورده است، زمان مناسبی است تا هر فرد در پاسداشت این نعمت خداوندی به اندازه ی سهم خود گام برداشته و تا حد امكان محیط زیست اطراف خود را از آلودگی ها پاك سازد.
سیزدهم فروردین برای آن دسته از افرادی كه تا به امروز نسبت به طبیعت و محیط زیست خود بی تفاوت بودند، اولین فرصتی است كه ضمن اجرای آیین نوروزی «سیزده بدر»، محیط طبیعی را با زباله های خود رها نكنند و آن را پاك نگه دارند.
* از:فرشته ذبیحیان (گروه پژوهش و تحلیل خبری)
*پژوهشم**9283**2054
تهران–ایرنا– «محیط زیست» تنها یك واژه نیست، بلكه «زندگی» است. كلاف زیست انسان و محیط زیست چنان در هم گره خورده اند كه هر خدشه یی بر محیط زیست تاثیر مستقیم و البته منفی بر حیات انسان ها و نسل های آینده، خواهد داشت. در این جا است كه لزوم پاسداشت محیط زیست بیش از پیش آشكار می شود.
