اين يادداشت مي افزايد: روابط ايران و تركيه در شرايطي نيست كه كسي بخواهد آن را قرباني مسائل گذرا و حاشيهاي كند. همچنين آگاهان به امور تركيه ميدانند كه اردوغان چرا اين موضع را گرفته است. بدهي كلان اقتصاد تركيه كه گفته ميشود بيش از ٤٠٠ ميليارد دلار است- كه بدهي بخش خصوصي آن فقط ٢٧٠ ميليارد دلار است- اجازه نميدهد كه دولتمردان آن كشور مواضع غير متضاد و منصفانهاي را اتخاذ كنند و چارهاي ندارند جز اينكه در برابر روابط خود با عربستان و ساير شيخنشينهاي خليج فارس كوتاه بيايند تا بلكه قدري از فشار اين بدهيها از طريق اين روابط خنثي شود حتي اگر به قيمت حمايت تركيه از بمباران مردم بيگناه يمن باشد.
اگر چه اين موضعگيري قابل درك است ولي آقاي اردوغان بايد دليل واقعي آن را بگويد نه اينكه همسو با عربستان به كمك دروغپردازي آنها بشتابد. حتي اگر واقعيت را هم نميگويد مجاز به قلب كردن واقعيت نيست.
اينكه عامل وضع يمن و اوضاع آنجا نتيجه دخالت ايران معرفي شود از دولت تركيه پذيرفتني نيست. چرا؟ به دليل تجربه سوريه! تركيه صدها كيلومتر مرز مشترك با سوريه دارد و سوريه نيز عملا درگير جنگ داخلي و بيش از نيمي از خاك آن كشور تحت سيطره مخالفان بود در چنين شرايطي دولت تركيه به همراه شيخ نشينهاي خليج فارس و نيز با حمايت اتحاديه اروپا و ايالات متحده تمام قد از مخالفان بشار اسد حمايت و بارها و بارها بهطور صريح اعلام كردند كه بشار اسد بايد برود و تاريخ رفتن و كشوري كه بايد برود را هم تعيين و حتي مسيرهاي ارسال اسلحه به دولت سوريه را مسدود كردند و پول و سلاح و نيروهاي چند مليتي را به سوي مخالفان سرازير كردند و در برابر تمام اين اقدامات مداخلهجويانه كه به صراحت هم گفته ميشد نه تنها حكومت سوريه سقوط نكرد بلكه اين وضع مخالفان است كه در شرايط بحراني قرار گرفته و از دل آنها هم بلاي داعش به مردم منطقه هديه شده است.
از سوي ديگر ايران هيچگاه چنين مواضعي عليه دولت ساقط شده يمن نداشته و اصولا مرز مشتركي هم با آن ندارد و از يمن خيلي هم دور است و اطراف يمن هم به محاصره عمان و عربستان و مصر و امثال اينهاست، با وجود اين طي فقط چند هفته دولت مورد حمايت عربستان سقوط كرد و رييسجمهورش فراري شد.
چگونه ميتوان چنين تحولي را به دخالت ديگران ربط داد؟ اگر دخالت كشورها ميتواند رژيمي را به اين سرعت ساقط كند چرا دخالتهاي تركيه و همپيمانانش در سوريه نه تنها منجر به سقوط اسد نشده بلكه نتيجه عكس هم داشته است؟ اين نحوه عملكرد دولت تركيه موجب ميشود كه ناظر بيروني نقش آن دولت را در ادامه و جهت تامين منافع عربستان ببيند و نه كشور و مردم تركيه.
ايفاي چنين نقشي براي تركيه و حزب عدالت و توسعه با ادعاهاي آن سازگاري ندارد. آقاي اردوغان چگونه ميتواند در كنار سيسي عليه مردم يمن بايستد؟ تنها يك پاسخ وجود دارد. پول عربستان اكسير معجزهآسايي است كه اردوغان را كنار سيسي كودتاچي و عليه مردم يمن قرار ميدهد. آقاي اردوغان! شما كه براي مردم فلسطين كشتي كمك فرستاديد و با حمله اسراييل عليه آن كشتي مواجه شديد آيا الان هم حاضريد براي زخميهاي يمن يك كانتينر دارو بفرستيد؟ فرض كنيم كه نخواهيد اين كار را انجام دهيد چرا در اين مورد موضع ضد ايراني و البته ناروايي را گرفتهايد؟ شما كه بشار اسد را به جنايت عليه مردم سوريه متهم ميكرديد چگونه الان در برابر بمباران يمن از سوي يك كشور خارجي نه تنها ساكت نشستهايد بلكه حمايت هم ميكنيد و از همه بدتر اينكه براي توجيه اين موضع غيراصولي ايران را متهم ميكنيد؟ اميدواريم اين سفر از حيث اصلاح اين مواضع موثر واقع شود.
*منبع: روزنامه اعتماد
** اول
تهران - ايرنا- روزنامه اعتماد در يادداشتي نوشت: روز گذشته آقاي اردوغان، رييسجمهور تركيه سفر خود به ايران را آغاز كرد؛ سفري كه انجام آن به دليل اظهارات غيرمسوولانه وي عليه ايران با مخالفتهايي مواجه شده بود.