هر يك از ما براي انجام معامله يا خريد كوچكترين كالايي سعي مي كنيم و ترجيح مي دهيم از نظر و مشورت ديگران بهره ببريم، از خريد يك لباس يا كفش جديد تا خريد يك خانه يا ماشين و حتي براي ادامه تحصيل در يك رشته و دانشگاه خاص نيز مدتها از اين و آن تحقيق و نظرسنجي مي كنيم تا بالاخره گزينه اي را كه بيشترين سود را از هر جهت به ما مي رساند انتخاب كنيم.
ازدواج يكي از مهمترين وقايع زندگي است كه در پيشرفت، كمال و سعادتمندي انسان نقش اساسي دارد و هر يك از ما با انتخاب همسر تصميم مي گيريم سالهاي آتي عمرمان را چگونه و با چه فردي با چه ويژگيها، اخلاقيات، اعتقادات و جهانبيني سپري كنيم.
پس حال كه با اين انتخاب، كيفيت و حتي كميت سالهاي باقي مانده عمر خود يا فرزندمان را رقم مي زنيم آيا مشاوره گرفتن از ديگران به خصوص افراد متخصص و سنجش سود و منفعت اين تعهد شعري، اخلاقي و اجتماعي كمتر از خريد يك خودرو است ؟
آيا براي چنين انتخابي صرفا برگزاري جلسات خانوادگي، گفت و گو ميان خانواده ها، حضور بزرگان فاميل و در نهايت رد و بدل شدن خواسته ها براي نحوه برگزاري مجلس عروسي و ميزان مهريه همانند چندين دهه قبل آنهم براي نسلي كه در عصر ارتباطات رشد كرده و در فضايي با وجود راپانه، موبايل، اينترنت و ماهواره تربيت شده كافي است. آيا اين نسخه مشترك براي نسل ديروز و امروز يك نتيجه را به دنبال دارد؟
* از هر سه ازدواج در مشهد يك مورد به طلاق مي انجامد
مديركل ثبت احوال خراسان رضوي مي گويد طي سال 1393 آمار طلاق در اين استان 15 درصد افزايش و ثبت ازدواج سه درصد كاهش يافت.
محمدحسن نيري افزود: در مشهد اين آمار با رشد 21،8 درصدي از 9 هزار و 519 واقعه طلاق در سال 92 به 11 هزار و 596 مورد در سال پيش افزايش يافت.
وي نسبت ازدواج به طلاق را در خراسان رضوي 3،7 مورد اعلام و بيان كرد: طي پارسال به ازاء هر 3،7 ازدواج يك واقعه طلاق روي داده كه اين نسبت در سال ماقبل 4،4 واقعه بوده است.
مديركل ثبت احوال خراسان رضوي گفت: در مشهد اين نسبت از 3،5 واقعه در سال 1392 به سه مورد در سال 1393 رسيد و عملا طي پارسال به ازاي هر سه ازدواج يك طلاق در اين شهر ثبت شده است.
وي همچنين متوسط طول زندگي مشترك زوجين مطلقه يعني تعداد سالهايي كه با هم زندگي كرده اند را در خراسان رضوي طي پارسال 7،6 سال و در مشهد 5،6 سال اعلام كرد.
نيري افزود: از كل طلاقهاي ثبت شده در خراسان رضوي 39 درصد مربوط به دوران عقد بود كه اين رقم در مشهد حدود 50 درصد است.
* مشاوره قبل ازدواج، افزايش عقلانيت در زندگي
كارشناسان اجتماعي و روانشناسان بر اين اعتقادند كه مشاوره قبل از ازدواج با يك متخصص يا يك مشاور خبره در امور خانواده و برخوردار از اطلاعات امروزي امري ضروري است.
اين صاحبنظران بر اين اعتقادند كه اگر زوجين قبل از ازدواج به مشاور مراجعه كنند اين امر به زندگي بهتر و دوام آن كمك شاياني مي كند. مشاوره قبل از ازدواج مهمترين اقدامي است كه به افراد كمك مي كند واقع بينانه به ازدواج نگاه كنند و از هرگونه احساسات غيرعقلاني بپرهيزند زيرا پايه و اساس ازدواج بر مبناي معيارهاي عقلاني استوار است.
بسياري از جوانان در زمان عقد يا نامزدي يا آشنايي قبل از ازدواج يك زندگي ايده آل و بدون هرگونه اختلاف و درگيري را تصور مي كنند و با چنين ديدگاهي بر اين باورند كه بينشان كاملا تفاهم وجود دارد غافل از اين كه در نخستين مشكلي كه برايشان هنگام زندگي مشترك به وجود مي آيد آرمانها و روياهايشان به يكباره فرو مي ريزد و سريع از زير بار مسووليت زندگي مشترك شانه خالي مي كنند و تصميم به جدايي مي گيرند.
با توجه به اين حقيقت غيرقابل انكار مراجعه به مشاور آن هم قبل از ازدواج براي تداوم يك زندگي و تصميم گيري درست تاثير مطلوبي خواهد داشت و در كاهش آمار طلاق و توقف روند صعودي اين پديده ضداجتماعي تاثير بسزايي دارد.
* اجباري شدن مشاوره قبل ازدواج
يك استاد دانشگاه، پژوهشگر و مددكار اجتماعي مي گويد: براي حفظ كيان خانواده بايد تلاشها و آموزشهايي در قالب مشاوره قبل از ازدواج و آگاهي بخشي براي جوانان به منظور انتخابي آگاهانه صورت گيرد.
دكتر مصطفي اقليما در گفت و گو با خبرنگار ايرنا بر اين اعتقاد است كه جايگاه مشاوره بايد قبل از ازدواج تقويت شود زيرا مشاوره در زمان عميق شدن اختلافات و درخواست طلاق زوجين ديگر تاثيري لازم را ندارد.
وي فقدان مشاوره قبل از ازدواج با هدف آسيب شناسي دقيق و دريافت مشاوره موثر را از مشكلات موجود ذكر و بيان كرد: بيشتر مواردي هم كه دختر و پسر به مشاوران مراجعه مي كنند در عمق فكر و دل خود خواهان شنيدن پاسخ مثبت مشاور به شكل گيري اين ارتباط و در نهايت ازدواج هستند لذا آمادگي شنيدن حقايق را بطور كامل ندارند و همين امر موجب مي شوند آن چيزي را بشنوند و برداشت كنند كه خودشان مي خواهند.
اين مددكار شناخته شده اجتماعي افزود: بايد بررسي ابعاد مختلف شكل گيري ازدواج و سنجش ميزان تفاهم و هم كفو بودن، طرفين را به مشاور خبره سپرد و به نظر و تشخيص او نيز اعتماد نمود.
وي با اشاره به افزايش آمار طلاق گفت: زماني كه دو نفر قصد ازدواج با يكديگر را دارند كمتر كسي مي پرسد چرا و به چه دليلي مي خواهيد با هم ازدواج كنيد اما در هنگام درخواست جدايي همه و همه اين سوال را مي پرسند و حتي قضات نيز تاكيد بر حل اختلاف و توجه به ساير راهكارها دارند.
دكتر اقليما افزود: اين در حالي است كه در همان گام نخست و سرگرفتن ازدواج بايد موشكافانه از افراد دليل انتخاب يكديگر را جويا شد و اقدام به آگاهي دادن به آنان نسبت به مشكلات و حقايق زندگي و ضرورت كسب مهارتها نمود يعني همان چيزي كه امروز در جامعه كم است.
وي تاكيد كرد: درست است كه ازدواج امر خيري محسوب مي شود اما بايد با آگاهي دادن به جوانان از شر شدن اين امر خير پيشگيري كرد لذا بطور جد معتقدم اجباري شدن مشاوره قبل از ازدواج مي تواند در كاهش و كنترل معضل طلاق تاثير بسزايي داشته باشد.
اين مددكار اجتماعي به خبرنگار ايرنا اظهارداشت: مسوولان به اهميت و جايگاه مشاوره در زندگي پي برده اند كه اجراي سياستهايي از جمله طرح خانواده پايدار و الزامي شدن امر مشاوره از سوي دادگستري براي زوجين خواستار طلاق، در همين راستا است.
وي ادامه داد: درست است كه اين برنامه ها با هدف كاهش معضل طلاق و تقويت بنيان خانواده طراحي شده اند اما شيوه و زمان اجرا در برگزاري آنها جاي پرسش دارد.
دكتر اقليما تاكيد كرد: بهترين و درستترين زمان مشاوره براي ازدواج 'قبل از ازدواج' است و همچنين بدترين زمان براي ارائه مشاوره نيز در زمان درخواست طرفين براي طلاق و عميق شدن اختلافات زناشويي است.
وي با بيان اينكه لازم است دولت همانند اجباري شدن آزمايشات قبل از ازدواج، مشاوره قبل از ازدواج را نيز اجباري كند گفت: البته اين اجباري شدن به هيچوجه نبايد امري ظاهري باشد بلكه بايد به شيوه موثر امر مشاوره قبل از ازدواج انجام شود.
او اظهارداشت: زير پوشش بيمه قرار گرفتن مشاوره در كشور يكي از مسائلي است كه مي تواند توجه خانواده ها را به اين امر مهم جلب كند زيرا در اغلب موارد بالا بودن هزينه مشاوره در زمينه هاي مختلف موجب عدم مراجعه خانواده ها به اين منظور مي شود و زماني آنان را به سمت مشاوره مي كشاند كه شاهد بغرنج شدن اوضاع و قرار گرفتن شرايط در بدترين حالت هستيم.
وي گفت: بطور حتم اگر جوانان در هنگام ازدواج مراجعه به مشاور را در اولويت كارهاي خودشان قرار دهند، با اعتماد به مشاوران مجرب شرايط زندگي خود را توضيح دهند و با بهره گيري از مشاوره هاي قوي در جهت تداوم زندگي شان اقدام كنند بهترين راه براي كاهش آمار طلاق در كشور همين راه خواهد بود.
اين مددكار اجتماعي مشاوره قبل از ازدواج را دريچه اي به سوي شناخت از يكديگر توصيف و بيان كرد: زوجين با نگاه واقع بينانه مي توانند مشكلات بعد از ازدواج را بسنجند و با توانايي خودشان در حل آن بكوشند و بهترين راه براي اين توانمندي كمك گرفتن از مشاوران و متخصصان امر ازدواج و افزايش مهارتهاي زندگي است.
* جلوگيري از يك فقره طلاق هم مطلوب است
رييس اسبق مجتمع قضايي شهيد مطهري مشهد هم مي‌گويد: اگر بخواهيم مشاوره در كاهش آمار اختلافات زناشويي و طلاق كارساز و موثر باشد بايد پيش از ازدواج انجام شود و نه بعد از آن.
عباسعلي فخرآرا در گفت و گو با خبرنگار ايرنا افزود: طرح و انعكاس همه مسائل، ويژگيهاي شخصيتي و شناخت طرفين از يكديگر مهمترين دستاورد مشاوره قبل از ازدواج است.
وي گفت: درصد كمي از مشاوره ها بعد از ارائه دادخواست طلاق و عميق شدن اختلافات به سازش منجر مي شود و طرفين را حاضر به بازگشت به زندگي مشترك مي كند.
او افزود: به همين دليل جاي دادن آموزشها و بخش زيرساختي مشاوره بايد به صورت واحدهاي درسي در دبيرستانها و دانشگاهها تدريس شود زيرا حفظ كيان خانواده از اهميت و حساسيت بالايي برخوردار است.
اين فعال حوزه دادگاه خانواده ادامه داد: عوامل متعددي در بروز معضل طلاق دخيل است، تفاوتهاي اقتصادي، فرهنگي و معضلاتي از جمله اعتياد و غيره همه و همه از بيشترين دلايل مطرح شده از سوي زوجين هستند.
فخرآرا توسعه و گسترش جامعه و عدم شناخت افراد از يكديگر را از مهمترين ويژگيهاي جامعه امروز ذكر و بيان كرد: بخش قابل توجهي از طلاقها مربوط به ازدواجهايي است كه حاصل روابط خياباني هستند كه بدون نقش آفريني خانواده ها محقق مي شود و پس از ازدواج و تكميل شناخت در نهايت به جدايي ختم مي شود.
وي بيان كرد: تضادهاي فرهنگي، خانوادگي، ناهمگونيهاي اعتقادي و خانوادگي كه به واسطه عدم شناخت و دريافت مشاوره تخصصي حادث مي شود در طلاق موثر است حال آنكه با ارائه مشاوره قبل از ازدواج به راحتي مي توان اين موارد را شناسايي كرد و به طرفين هشدار داد و حداقل آنان را براي مواجه با چنين مواردي آماده نمود.
او با بيان اينكه طلاق حلالي مذموم است افزود: كم شدن آمار اين پديده ناخوشايند حتي در موارد انگشت شمار موجبات خوشحالي را فراهم مي كند و چه بهتر كه با توسعه و حتي اجباري شدن مشاوره قبل از ازدواج شاهد كاهش چشمگير آن باشيم.
* نيازمند اقدام فرهنگي گسترده ايم
رييس اسبق مجتمع قضايي شهيد مطهري مشهد گفت: در اين خصوص صورت دادن اصولي و پيگير يك اقدام بزرگ فرهنگي از طريق رسانه ها امري ضروري است.
فخرآرا افزود: همانطور كه قبل از ازدواج زوجين با مراجعه به آزمايشگاهها اقدام به دريافت گواهينامه مي نمايند بايد قبل از ازدواج نيز گواهينامه چندين جلسه مشاوره براي زوجين اجباري شود تا به اين ترتيب شاهد تاثير امر مشاوره در تداوم زندگيها و حفظ كيان خانواده باشيم.
اين كارشناس تاكيد كرد: مشاوره قبل از ازدواج بايد جدي گرفته شود و در دراز مدت با انجام كار فرهنگي، اساسي و با تدريس اصول زندگي مشترك در دبيرستان و دانشگاه به عنوان يك اقدام بلندمدت اقدام به پايه گذاري تحول در اين رابطه نماييم.
وي افزود: جدي گرفتن و اجباري شدن مشاوره هاي قبل از ازدواج مي تواند در كنترل و كاهش آمار طلاق بهعنوان يك برنامه كوتاه مدت لحاظ شود.
فخرآرا زير پوشش بيمه قرار گرفتن مشاوره قبل از ازدواج را نيز امري بسيار ارزشمند و ضروري توصيف وبيان كرد: هرگونه هزينه اي قبل از ازدواج براي تحكيم بنيان خانواده انجام شود پذيرفتني است زيرا صدمات، آسيبها و هزينه هايي كه پس از طلاق به فرد، خانواده و جامعه وارد مي شود به مراتب بسيار سنگينتر و بعضا غيرقابل جبران است.
وي افزايش ازدواج را در جامعه مطلوب دانست و گفت: بهتر است در كنار فرهنگسازي براي ازدواج آسان، ضرورت انجام مشاوره قبل از ازدواج را نيز ترويج نماييم تا در عين تحقق ازدواج در جامعه شاهد مستحكم شدن بنيان خانواده در جامعه باشيم.ك/4
گزارش از: آرزو جاوداني
7496/1858
مشهد - ايرنا - مشاوره قبل از ازدواج اصلي ضروري براي شكل گيري بنيان خانواده در جامعه امروزي و عاملي موثر در كاهش آمار طلاق است.
