تحول در دانشگاه ها بر مبنای اهداف انقلاب

دانشگاه به عنوان نهادی كه نیروهای متخصص و كارآمد كشور را پدید می آورد، در جریان انقلاب اسلامی ایران نقش مهمی را بر عهده گرفت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران برخی نیروهای مخالف با اهداف انقلاب و مبانی اسلام در دانشگاه ها حضور داشتند و با فعالیت های مختلف خویش زمینه های شكل گیری تشنج و درگیری در این نهادهای علمی را ایجاد می كردند.

پیام نوروزی امام خمینی در یكم فروردین 1359 خورشیدی نقطه ی عطفی در تاریخ انقلاب فرهنگی محسوب می شود كه در بخشی از این پیام بر ضرورت ایجاد انقلاب اساسی در دانشگاه های سراسر كشور تاكید شد.

یكی از موارد درگیری در دانشگاه ها مربوط به دانشگاه تبریز بود. در بیست و ششم فروردین 1359 هجری خورشیدی در جریان سخنرانی یكی از مسوولان درباره ی مبانی انقلاب اسلامی برخی از افراد ضد انقلاب با سردادن شعارهای گوناگون در دانشكده ی علوم پزشكی فضای این دانشگاه را متشنج كردند و درگیری های شدیدی میان دانشجویان مسلمان و انقلابی با گروهی از افراد ضد انقلاب در دانشگاه شكل گرفت.

پس از مدتی كارمندان دانشگاه، دانشجویان مسلمان و انجمن اسلامی كارگران پس از تصرف ساختمان مركزی دانشگاه تبریز، خواهان پاكسازی این دانشگاه از عناصر ضد انقلاب شدند.

هم زمان در دانشگاه علم و صنعت تهران نیز درگیری هایی شكل گرفت و در این مركز نیز انجمن اسلامی دانشجویان، رهرو دانشجویان مسلمان دانشگاه تبریز شدند و به دنبال آن رویدادهایی در دانشگاه های مشهد، شیراز و تربیت معلم تهران به وقوع پیوست و دانشجویان این مراكز علمی، همگی خواهان پاكسازی دانشگاه از وجود عناصر ضد انقلاب شدند كه تمام این رویدادها زمینه ساز انقلاب فرهنگی به شمار می روند.

شورای انقلاب با گسترش این درگیری ها در دانشگاه های مختلف در دیدار با امام خمینی در بیست و نهم فروردین 1359 هجری خورشیدی اعلام كرد كه باید دانشگاه ها از حالت ستاد عملیاتی گروه های سیاسی خارج شود و سه روز مهلت نیز برای برچیده شدن تشكیلات این گروه ها تعیین كرد. این ستاد همچنین از تعطیلی دانشگاه ها از پانزدهم خرداد همان سال خبر داد.

خودداری برخی از گروه ها از تخلیه ی دانشگاه ها پس از اعلامیه ی شورای انقلاب، درگیری های گسترده ای را در سطح دانشگاه به وجود آورد كه در نتیجه ی آن دانشجویان مسلمان، دانشگاه ها را یكی پس از دیگری به كنترل خود درآوردند و این مراكز علمی از پانزدهم خرداد تعطیل شدند و تغییر و تحولی اساسی در ساختار نظام آموزشی كشور آغاز شد.

دانشگاه تهران آخرین سنگری بود كه درگیری های شدید میان گروه های مختلف در آن به وقوع پیوست كه در نهایت دانشجویان مسلمان كنترل این مكان را در دوم اردیبهشت به دست گرفتند و بعدها این روز كه پایان مهلت سه روزه ی ستاد انقلاب فرهنگی و درگیری ها در دانشگاه ها بود، به نام سالروز انقلاب فرهنگی نامیده شد.

امام خمینی در بیست و سوم خرداد 1359 هجری خورشیدی فرمانی را مبنی بر تشكیل ستاد انقلاب فرهنگی صادر كرد كه در بخشی از این پیام آمده است:« ...مدتی است ضرورت انقلاب فرهنگی كه امری اسلامی و خواست ملت مسلمان است، اعلام شده است و تاكنون اقدام موثری انجام نشده است و ملت اسلامی و خصوصا دانشجویان با ایمان متعهد نگران آن هستند... از افراد صاحب نظر متعهد، از بین اساتید مسلمان و كاركنان متعهد با ایمان و دیگر قشرهای تحصیل كرده، متعهد و مومن به جمهوری اسلامی دعوت نمایند تا شورایی تشكیل دهند و برای برنامه ریزی رشته های مختلف و خط مشی فرهنگی آینده دانشگاه ها براساس فرهنگ اسلامی و انتخاب و آماده سازی اساتید شایسته، متعهد و اگاه و دیگر امور مربوط به دانشگاه ها اقدام نمایند.»

وظیفه ی تغییر و تحول مهم در ساختار نظام آموزشی كشور بر عهده ی ستاد انقلاب فرهنگی گذاشته شد. این ستاد همچنین وظایف دیگری همچون گزینش دانشجو، تربیت افراد شایسته به منظور آموزش در دانشگاه و تغییر ساختار دانشگاه بر پایه ی مبانی اسلامی را برعهده گرفت.

هم زمان با بازگشایی دانشگاه های سراسر كشور در بیست و هفتم آذر 1361 هجری خورشیدی، فعالیت ستاد انقلاب فرهنگی افزایش یافت. به همین دلیل برای تقویت این ستاد با فرمان امام خمینی در نوزدهم آذر 1363 هجری خورشیدی شورایعالی انقلاب فرهنگی با تركیبی جدید تشكیل شد و به فعالیت و برنامه های خود ادامه داد.

دستاوردهای انقلاب فرهنگی شامل ایجاد محیط سالم رقابتی آموزشی، تحول در ساختار دانشگاه ها متناسب با اهداف انقلاب اسلامی، گزینش افراد شایسته برای تدریس در دانشگاه، پاكسازی دانشگاه ها از عناصر ضد انقلاب و مخالف مبانی احكام اسلامی، تبدیل دانشگاه ها به عنوان مركز تولید علم و تدوین و كاربرد آن و ... می شود.

انقلاب فرهنگی سبب شد تا ساختارهای نادرست در مراكز علمی كشور بازسازی شود و با به كارگیری استادان و كاركنان شایسته و مناسب در دانشگاه ها، این نهادهای اثرگذار كه عهده دار تربیت و آموزش فرزندان این مرزو بوم هستند، در شرایطی سالم و امن به این وظیفه ی خطیر خویش بپردازند و همراه با دیگر نهادها، نظام جمهوری اسلامی ایران را در راه دستیابی به اهداف والایش یاری رسانند.

با الهام از: كتاب انقلاب فرهنگی در دانشگاه های ایران

*گروه اطلاع رسانی

پژوهشم**9348**2002**9131