انتقاد سازمان ميراث فرهنگي به ساخت و ساز در اطراف آثار تاريخي اصفهان

رييس سازمان ميراث فرهنگي ،صنايع دستي و گردشگري استان اصفهان از احداث چهل چشمه سرويس بهداشتي سيار بدون هماهنگي و دريافت مجوزهاي لازم از سوي ستاد اعتكاف در حريم مسجد امام خبر داد و گفت : ساخت و ساز اطراف بناهاي تاريخي جرم است و پيگرد قانوني دارد .

فريدون اللهياري سه شنبه در گفت و گو با ايرنا افزود : اين ساخت و سازها اخيرا آغاز شده و ميراث فرهنگي به محض اطلاع در محل حاضر و خواستار توقف ساخت و ساز شد كه با مقاومت مجريان مواجه شد و در نتيجه از طريق محاكم قضايي در حال پي گيري اين پرونده هستيم .

وي با اشاره به مخاطرات اين ساخت و ساز گفت : با توجه به وضعيت رطوبت ديوارهاي مسجد امام، ادامه احداث اين سرويس ها خسارت جبران ناپذيري را به اين بناي تاريخي مهم وارد خواهد كرد .

رييس سازمان ميراث فرهنگي ،صنايع دستي و گردشگري استان ادامه داد: حفظ و حراست از مسجد امام كه بخشي مهم و محوري از مجموعه تاريخي ميدان نقش جهان است بايد بطور ريشه اي مورد توجه همگان قرار گيرد و مشكل بارگذاري هاي بيش از حد بر اين بنا حل شود زيرا اگر اين روند ادامه يابد موجب نابودي مسجد خواهد شد .

وي با اشاره به چاره جويي هاي صورت گرفته در ارتباط با رطوبت بنا افزود: از سال93 براي حل اين مشكل راهكارهايي براي بازسازي و انتقال تاسيسات داخل مسجد بخصوص لوله هاي فاضلاب به خارج از مسجد، گمانه زني براي ايجاد كانال هاي زه كش و ناودان جهت انتقال آب و استفاده از آجر فرش به جاي آسفالت پيرامون مسجد در حال بررسي و مطالعه است .

اللهياري در پايان گفت: مسجد امام مورد بي مهري هاي زيادي در باب مرمت و حفاظت قرار گرفته و براي حفظ اين اثر بايد تلاش بيشتري كرد.

از سوي ديگر حجت الاسلام مجيد ناصري مسئول اعتكاف مسجد امام نيز در گفت و گو با ايرنا در پاسخ به اظهارات رييس اداره ميراث فرهنگي اصفهان گفت :برنامه اعتكاف مسجد امام هر ساله برگزار مي شود و براي اجراي اين مراسم نامه نگاري بين اين ستاد و ادارات اوقاف،ميراث فرهنگي و ستاد برگزاري نماز جمعه صورت گرفته است.

وي در ارتباط با احداث سرويس هاي بهداشتي اطراف مسجد امام افزود: اين امر اتفاق جديدي نيست و هر ساله ستاد اعتكاف سرويس هاي بهداشتي سيار به شكل موقت در محدوده اي كه جزو زمين هاي شهرداري و در فاصله مناسبي با مسجد امام است داير كرده و در پايان اعتكاف جمع آوري مي كند.

مسئول اعتكاف مسجد امام (ره)افزود: پيش از اين نيز نسبت به كمبود امكانات بهداشتي در مسجد امام و اطراف آن نامه نگاري ها و هشدارهاي لازم داده شده و قرار بود با همكاري شهرداري سرويس هاي ثابت بنا شود ولي با سهل انگاري ها ما مجبوريم هر ساله اين سرويس هاي بهداشتي سيار را بنا كنيم.

ناصري ادامه داد: احتمال دارد جناب اللهياري با توجه به حضور جديدشان در اين پست نسبت به روال هر ساله بي اطلاع باشند.

وي در انتها به حضور ميانگين سه هزار و 500 تا چهار هزار و 500 معتكف سالانه در اين مكان اشاره كرد.

مسجد تاريخي امام (ره) از جمله بناهاي تاريخي به جاي مانده از دوران صفوي و يكي از بخشهاي محوري و جاذبه هاي معنوي مجموعه ميدان نقش جهان اصفهان است ، اين ميدان كه مهمترين كانون گردشگري شهر اصفهان محسوب مي شود در فهرست ميراث جهاني به ثبت رسيده و بر اساس قانون هر گونه ساخت و ساز و عمليات ساختماني اطراف آثار تاريخي نيازمند مجوز و هماهنگي با سازمان ميراث فرهنگي است.

مناقشه بر سر ساخت و سازها ، بهره برداريهاي غير مجاز و چگونگي حفاظت از مجموعه نقش جهان همواره مطرح و جريان داشته و اين مناقشه در واقع اولين مناقشه پس از شكل گيري هيات امناي اين مجموعه است .

اين هيات امنا اواخر فرودين ماه گذشته با حضور معاون ميراث فرهنگي كشور و استاندار اصفهان شكل گرفت و فعاليت خود را آغاز كرد كه با وجود اين تشكل به نظر مي رسد مديريت و نگهداري از اين مجموعه گرانسنگ ساماندهي و مشكلات آن بطور ريشه اي حل شود .

تركيب اين هيات امنا را يازده نفر نخبگان ، شخصيت هاي علمي ، فرهنگي و اجرايي تشكيل مي دهند و استاندار اصفهان در راس آن قرار دارد .

اين هيات بر اساس ماده پنج قانون ميراث فرهنگي كشوركه بر اساس آن آثار ثبت جهاني به صورت جهاني و هيات امنايي اداره مي شوند، تشكيل شده است .

تشكيل هيات امنا در حقيقت در جهت استفاده از ظرفيتهاي هر منطقه براي حفظ آن اثر يا آثار تاريخي است كه با هماهنگي دولت و معاون رئيس جمهور و رئيس سازمان ميراث فرهنگي كشور خواهد بود لذا بر اين اساس احكام اعضا توسط معاون رئيس جمهور صادر مي گردد.

در حال حاضر هشت پايگاه جهاني در كشور در حال شكل گيري است كه شامل شوشتر ، ميدان امام، كاخ گلستان ، كاخ سعدآباد ، چغازنبيل و كليساها مي باشد،كه از نمونه هاي موفق پايگاهها مي توان به كاخ سعدآباد كه چند ماه اخير كار خودرا آغاز نموده اشاره كرد.

به گفته كارشناسان تشكيل هيات امنا نقشي مهم در حفاظت ، حل مشكلات مالي و عمومي ابينه و مجموعه هاي تاريخي داشته و مي تواند در راستاي تمركز زدايي وتمركز فعاليتهادر مراكز استاني باشد و از آن طريق از ظرفيتهاي محلي و استاني در حفظ آثار تاريخي بهره برد.

از طرفي استاندار اصفهان نيز هفته گذشته در اولين جلسه هيات امناي ميدان امام اصفهان گفت: عظمت و جايگاه ميدان امام اصفهان مي طلبد كه تمامي نهادها و دستگاههاي مختلف در نگهداري و بهره برداري آن نقش داشته باشند.

زرگر پورافزود: اينجانب همراه نگران وضعيت اين مجموعه بزرگ تاريخي بوده و هستم واميدوارم اين اتفاق سر آغاز مناسبي جهت حفظ اين ميراث بزرگ باشد .

ميدان نقش جهان هم‌چنين معروف با نام تاريخي ميدان شاه و پس از انقلاب ۱۳۵۷ ايران با نام رسمي ميدان امام، ميدان مركزي شهر اصفهان است كه در قلب مجموعه تاريخي نقش جهان قرار دارد.

بناهاي تاريخي موجود در چهار طرف ميدان نقش جهان شامل عالي‌قاپو، مسجد شاه (اصفهان)، مسجد شيخ لطف‌الله و سردر قيصريه است. علاوه بر اين بناها دويست حجره دو طبقه پيرامون ميدان واقع شده‌است كه عموماً جايگاه عرضهٔ صنايع دستي اصفهان مي‌باشند.

مجموعه تاريخي ميدان نقش جهان در تاريخ ۸ بهمن ۱۳۱۳ به شماره ۱۰۲ در فهرست آثار ملي ايران ثبت شد و در ارديبهشت ۱۳۵۸ به شماره ۱۱۵ جزو نخستين آثار ايراني بود كه به‌عنوان ميراث جهاني يونسكو نيز به ثبت جهاني رسيد.

ميدان نقش جهان، ميداني مستطيل شكل به درازاي ۵۶۰ متر و پهناي ۱۶۰ متر در مركز شهر اصفهان است در اين مجموعه با عظمت كه شاهد حضور بشترين تعداد گردشگران داخلي و خارجي است ، دويست حجره دو طبقه قرار دارد. افزون بر آن چهار بناي عالي‌قاپو، مسجد شاه، مسجد شيخ لطف‌الله و سردر قيصريه نيز در ميانه چهار ضلع اين مستطيل ساخته شده است .

پيش از آن‌كه شهر اصفهان به پايتخت ايران صفوي برگزيده شود در محل اين ميدان باغي گسترده و وسيع وجود داشته‌است بنام «نقش جهان». اين باغ همچنين محل استقرار ساختمان‌هاي دولتي و كاخ فرمانروايان تيموري و آق‌قويونلوها بود. در آن زمان بخش ميْداني باغ، «درب كوشك» نام داشت. اين بخش در ضلع غربي ميدان نقش جهان امروزي و در محل ساخت كاخ عالي قاپو قرار داشته‌است.

در دوران سلجوقيان، دست كم بخشي از باغ نقش جهان بنام ميدان «كوشك» بوده‌ و اين ميدان محل برگزاري برخي از آيين‌هاي رسمي بوده است .

از ابتداي سلطنت شاه عباس اول، سطح ميدان در اندازه بسيار بزرگتر از ميدان كوشك سابق تسطيح شده و بارها آيين چراغاني و آتش‌بازي در آن برپا مي شد.

8116/ م 6022 / 1339 /1484