ناكامی تحریم ها /سرمایه گذاری 12 هزار میلیارد تومانی در قلب كویر

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، جمهوری اسلامی ایران براساس سند چشم انداز 1404 دستیابی به جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری را هدف گذاری كرده و در این ارتباط دستیابی به ظرفیت 55 میلیون تنی فولاد یكی از اهداف تعریف شده است.



** صنعت فولاد و زنجیره ارزش

صنعت فولاد كه به عنوان صنعتی مادر و راهبردی در جهان شناخته می شود، می تواند نقشی اساسی در ارتقای رفاه و اقتصاد هر كشور ایفا كند و سهم بالایی در اشتغال به خود اختصاص دهد زیرا در زنجیره ارزش افزوده آن برآورد شده تا افزون بر 50 میلیون نفر را جذب كند.

در عین حال واقعیت آن است كه صنعت فولاد یكی از حلقه های توسعه صنعتی كشورها شناخته می شود و برای توسعه در این مسیر برنامه ریزی می كنند.

شركت معدنی - صنعتی چادرملو (یزد) كه نزدیك به دو دهه در زمینه استخراج سنگ آهن فعالیت دارد و از این جهت بیشتر شناخته می شود، در سالهای اخیر در جهت تكمیل زنجیره ارزش اقدام كرده و علاوه بر تجهیز معدن سنگ آهن در زمینه گندله سازی، فولادسازی، پروژه احیاء و نیروگاه برق نیز سرمایه گذاری كرده است.



** گندله سازی اردكان

مجتمع گندله سازی اردكان با ظرفیت 3.4 میلیون تن، عملیات اجرایی آن در شهریور 1383 آغاز و برای آن دو هزار و یكصد میلیارد ریال سرمایه گذاری شد كه سهم ارزی آن 108.4 میلیون دلار و ریالی یك هزار و 684 میلیارد ریال بود. تولید این مجتمع در شهریور 1386 آغاز شد.

اكنون قرار است ظرفیت كارخانه گندله سازی از 3.4 به چهار میلیون تن افزایش یابد و برای این منظور 843 میلیارد ریال سرمایه گذاری نیاز است كه 17 میلیون یورو سهم ارزی دارد و زمان بهره برداری از آن نیمه دوم سال جاری پیش بینی كه تاكنون 16 درصد پیشرفت فیزیكی برای آن ثبت شده است.

محمود مصری نژاد مدیر امور مجتمع گندله سازی اردكان در جمع خبرنگاران بازدیدكننده از این مجموعه اظهار داشت: به ازای هر 1.2 میلیون تن گندله 800 هزار تن آهن اسفنجی تولید می شود كه هرتن آهن اسفنجی، تولید یك تن شمش را به دنبال دارد.

مصرف سرانه فولاد در كشور اكنون حدود 300 كیلو گرم است ، درحالی كه انتظار می رود با بهره برداری از طرحهای در دست اجرا این میزان به بیش از 400 كیلوگرم برسد.

مصری نژاد علت افزایش ظرفیت واحد گندله سازی اردكان را تامین نیاز شركت های آهن و فولاد غدیر ایرانیان و ارفع به گندله ذكر كرد كه در جوار این مجتمع واقع شده اند.



** كارخانه فولاد چادرملو

ظرفیت این كارخانه فولاد یك میلیون تن است كه قابلیت افزایش تا سطح 1.3 میلیون تن در سال را دارد، 90 درصد مواد اولیه این شركت آهن اسفنجی و 10 درصد بقیه قراضه است.

میزان سرمایه گذاری این واحد فولادسازی هفت هزار و 960 میلیارد ریال پیش بینی شده كه سهم ارزی آن 168 میلیون یورو است كه پیشرفت فیزیكی آن تاكنون نزدیك به 93 درصد برآورد شده است.

سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) مدیریت هفت طرح فولاد استانی سپید دشت (چهارمحال وبختیاری)، نی ریز (فارس)، قائنات (خراسان جنوبی)، شادگان (خوزستان)، میانه (آذربایجان شرقی)، سبزوار (خراسان رضوی) و بافت (كرمان) را برعهده دارد كه هریك از این طرحها ظرفیت 800 هزار تنی تا یك میلیون تن را دارند.

میزان پیشرفت در بخش احیای مستقیم طرحهای فولاد استانی به طور متوسط بین 70 تا 90 درصد اعلام شده و در سال گذشته از سوی ایمیدرو یك هزار میلیارد تومان نقدینگی در آنها اختصاص یافت و پیش بینی شده امسال چهار واحد احیای مستقیم این طرحها راه اندازی شود.



** پروژه احیاء چادرملو

پروژه احیای چادرملو یا كارخانه احیاء مستقیم این مجتمع به منظور تامین نیاز فولادسازی آن طراحی و به اجرا گذاشته شده و ظرفیت آن یك میلیون و 550 هزار تن است كه از اردیبهشت 92 آغاز می شود و انتظار می رود در نیمه دوم سال آینده (1395) به بهره برداری برسد.

كل سرمایه گذاری كارخانه احیاء پنج هزار و 560 میلیارد ریال پیش بینی شده كه از این رقم 68 میلیون یورو ارزی است.

میزان پیشرفت فیزیكی این طرح 45.8 درصد اعلام شده ، درحالی كه از نظر ریالی 58 درصد آن تحقق یافت.



** نیروگاه سیكل تركیبی 500 مگاواتی

پروژه نیروگاه سیكل تركیبی 500 مگاواتی را به عنوان بزرگترین سرمایه گذاری چادرملو با رقم كل 12 هزار و 444 میلیارد ریال كه سهم ارزی آن 265 میلیون یورو است، ارزیابی می كنند كه قرارداد اجرای آن با شركت ایرانی مپنا امضا و به مورد اجرا گذاشته شده است.

اجرای این طرح به منظور تأمین برق مورد نیاز طرح های فولادسازی منطقه اعلام شده و تاریخ احداث آن آبان 1391 است و اكنون واحدهای گازی به بهره برداری رسیده و قرار است در سال جاری تكمیل شود.

میزان پیشرفت فیزیكی این طرح 81.5 درصد اعلام شد و در بخش ریالی نیز 91 درصد قرارداد پوشش یافت.

كارشناسان براین باورند كه افت جدی ذخایر سنگ آهن كشور به عنوان یكی از بحران های سال های آتی محسوب می شود و برای رفع این چالش، برنامه اكتشاف 200 هزار كیلومتر مربع از مساحت ایران در شرق كشور با همكاری سازمان زمین شناسی و اكتشافات معدنی آغاز شده و دستاوردهای ارزشمندی به دنبال داشته است.

مصری نژاد خطاب به خبرنگاران اعزامی بازدیدكننده از طرحهای توسعه چادرملو، اظهار داشت: تولید 50 میلیون تن فولاد در افق 1404 با سنگ آهن داخلی كافی نیست و ناگزیر از واردات آن خواهیم شد اما مسئولان كشور باید به این باور برسند كه توسعه فولادسازی ها راهی جز توسعه معادن ندارد.

اجرای طرحهای زنجیره ارزش صنعت فولاد دغدغه های خاص خود را دارد و یكی از كمبودها، منابع مالی است و باتوجه به بیانیه سوئیس تلاش حول محور جلب و جذب سرمایه گذاران خارجی، ایرانیان مقیم خارج از كشور و بخش خصوصی است.

دولت به دلیل محدودیت منابع قادر به اجرای طرحها به شكل مستقل نیست، بلكه تلاش دارد از طریق مشاركت با بخش خصوصی این زنجیره را تكمیل نماید.

مهدی كرباسیان رئیس هیات عامل ایمیدرو چندی پیش تصریح كرد: بخش معدن و صنایع معدنی، یكی از اساسی ترین بخش های توسعه ای كشور است كه می تواند به استقلال و توانمندی اقتصادی كشور كمك كند و انتظار می رود در چارچوب برنامه ششم توسعه از این بخش حمایت جدی به عمل آید.



** برنامه های آینده

مصری نژاد درخصوص سرمایه گذاری شركت معدنی و صنعتی در طرحهای آینده، گفت: سرمایه گذاری ساخت دو واحد نورد با ظرفیت 1.3 میلیون تن در سال كه امسال به مورد اجرا گذاشته می شود، 25 میلیون یورو و دو هزار و 390 میلیارد ریال است.

وی احداث كارخانه گندله سازی جدید با ظرفیت 2.5 میلیون تن در سال كه امسال عملیات اجرایی آن آغاز می شود به عنوان دیگر طرح جدید این مجموعه ذكر كرد كه برای ساخت آن 6 هزار میلیارد ریال و 137 میلیون یورو سرمایه گذاری صورت می گیرد.



** بهره مالكانه (حق انتفاع)

موضوع دریافت بهره مالكانه یا حق انتفاع از بخش معدن به عنوان مبحثی است كه در سالهای اخیر توسط رسانه های همگانی مورد گمانه زنی از سوی مسئولان در قوای سه گانه قرار می گیرد و قوای مقننه به عنوان قانونگذار و مجریه به عنوان اجرا كننده بیشترین نقد و نظر را در این ارتباط اظهار داشتند.

مجلس شورای اسلامی در قانون بودجه 1394 موضوع دریافت حق انتفاع را كه پیش از این به مصداق معادن بزرگی كه پروانه بهره برداری از آنها به نام دولت ثبت شده و در خصوص مجتمع معدنی - صنعتی چادرملو (یزد) و گل گهر (كرمان) شكل اجرایی به خود می گرفت، به كلیه معادن تعمیم داد.

سیدمحمد ابریشمی مدیر مجتمع چادرملو معتقد است: دریافت بهره مالكانه (حق انتفاع) در همه كشورهای پیشرفته عرف است، اما باید منطق داشته باشد و به شكلی صورت گیرد كه مانع از فعالیت سرمایه گذار نشود.

وی شیوه جاری در اخذ بهره مالكانه از این مجتمع را مورد انتقاد قرار داد و گفت: نحوه محاسبه و دریافت باید طبق یك فرمول شفاف باشد و برپایه بررسی كارشناسی به مورد اجرا گذاشته شود.

همچنین سیدمحمود سیدی معاون امور اقتصادی و مالی مجتمع معدنی- صنعتی چادرملو، گفت: بابت بهره مالكانه عملكرد سال 92 مبلغ 514 میلیارد تومان از سوی این مجتمع به دولت پرداخت شده و رقم اختلاف با دولت 300 میلیارد تومان است.

وی گفت: موضوع مورد اختلاف به مجلس شورای اسلامی گزارش شده و هر حكمی كه مجلس در این خصوص صادر كند، آن را می پذیریم.

به گفته سیدی، بهره مالكانه سال 1393 مبلغ 630 میلیارد تومان شد كه در این ارتباط با سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)اختلاف یك تا دو میلیارد تومانی وجود دارد كه این امر در خصوص شیوه محاسبه در اعداد بعداز ممیز است.

وی اضافه كرد: مجتمع معدنی - صنعتی چادرملو در ارتباط با میزان حق انتفاع سال 93 تاكنون 110 میلیارد تومان پرداخت كرده و بقیه در تعهدات باقی مانده است.

وی اذعان كرد: براساس بودجه سال 94 رقم حق انتفاع به 420 میلیارد تومان می رسد كه نسبت به سال 92 به نصف كاهش خواهد یافت.

از سوی دیگر محمدرضا تابش نماینده مردم اردكان در مجلس شورای اسلامی گفت: موضوع بدهی چادرملو در رابطه با حق بهره برداری بزرگنمایی شده و اكثر مبلغ آن براساس محاسبات شركت به مبلغ 513 میلیارد تومان به موقع پرداخت شده و مبلغ حدود 300 میلیارد تومان اختلاف محاسباتی در مورد كنسانتره مصرفی در گندله سازی وجود دارد كه شركت معتقد است طبق قانون نباید به آن عوارض تعلق گیرد كه این موضوع درحال بررسی است تا در صورتی كه برعهده شركت قرار گیرد، پرداخت شود.



** تحریم ها در قلب كویر

همچنین محمد برقی مدیر بازرگانی مجتمع مزبور نیز پیرامون آثار ناشی از تحریم ها در این واحد معدنی - صنعتی، اظهار داشت: این شركت در بدو اجرای تحریم های شدید، اقدام لازم برای وارد كردن تجهیزات زمان بر و مهم مورد نیاز طرح های خود را انجام داده و تاكنون شركت توقفی را كه ناشی از شرایط تحریم ها باشد، نداشته است.

به گفته وی، ضمن تأمین به موقع قطعات و تجهیزات خارجی، از توان شركت های سازنده داخلی و پشتیبانی بخش های فنی، بازرگانی، مالی بیش از هفت هزار و 600 قطعه در داخل و با كیفیتی تا سه برابر مشابه خارجی ساخته شده و از خروج ارز جلوگیری شد.

كارشناسان داخلی و خارجی سنگ آهن انتظار دارند سال 2015 نیز شرایط مشابه در سال 93 سپری شود و تغییرات قابل ملاحظه ای در قیمت جهانی سنگ آهن بروز پیدا نكند.

دست اندركاران بخش معدن و صنعت همراه با فعالان بازار سرمایه براین باورند مجموعه چادرملو در شرایط كنونی كه تاكید بر اجرای سیاستهای اقتصاد مقاومتی است، در رونق تولید، ایجاد اشتغال و فراهم سازی بستر مناسب برای سوددهی به سهامداران، این شركت توانسته انتظارات را در این شرایط پاسخگو باشد.

علاوه براین شرایط دشوار تحریم ها كه مانع از فعالیت بسیاری از واحدها شده و یا ظرفیت آنها را تا حد 30 درصدی تنزل بخشیده، این مجتمع توانسته ضمن تامین نیاز بازار داخل ، اكنون در جهت تكمیل زنجیره ارزش صنعت فولاد گامهای جدی در قلب كویر بردارد.

گزارش از: حسین عضدی فسا

اقتصام (5)1559**1558