با پايان يافتن چين اول برگ سبز چاي در باغات شمال، اين كالاي پرمصرف، به تدريج وارد بازار شده و در سبد مصرفي خانوارهاي ايراني قرار مي گيرد اما هميشه سوال اين است كه چرا چاي ايراني از اقبال و استقبال شايسته برخوردار نيست.
علاوه بر بي دقتي چايكاران در چينش برگ سبز مرغوب، برخي معتقدند كه تغيير ذائقه ايرانيان و گرايش آن به چاي خارجي موجب بي اقبالي به چاي ايراني در طول ساليان شده اما يك حقيقت را نبايد از نظر دور داشت و آن، اين كه طعم چاي مرغوب ايراني بسيار نزديك به چاي هاي خوب خارجي و حتي بهتر از آن است.
امسال در مرحله نخست برداشت برگ سبز چاي 24 هزار و 963 تن برگ سبز چاي از نوع درجه يك و هفت هزار و 823 تن درجه دو از چايكاران گيلاني و يك هزار و 300 تن برگ سبز چاي شامل 975 تن درجه يك و 325 تن درجه دو از چايكاران مازندراني خريداري شد.
برداشت برگ سبز چاي، به طور معمول در سه مرحله بهاره، تابستانه و پاييزه انجام مي شود و مراحل آن از ارديبهشت ماه آغاز و تا مهرماه ادامه مي يابد.
به طور معمول كيفي ترين برگ سبز چاي مربوط به چين بهاره است و اين چاي بيشترين طرفدار را در ميان مصرف كنندگان دارد؛ اگرچه با بهزراعي و توجه به ضرورت هاي چين برگ سبز چاي در مراحل بعدي چين نيز، چاي كيفي به دست مي آيد.
از برگ سبز بهاره، مرغوب ترين چاي استحصال مي شود؛ اين برگ سبز در 150 كارخانه چايسازي عمل آوري و فرآوري شده و به صورت چاي خشك ممتاز، درجه دو، شكسته درجه يك و دو، قلم يك، دو و سه تقسيم مي شود و در قيمت هاي مختلف، بسته بندي و به فروش مي رسند.
براي جلوگيري از تكرار تجربه هاي تلخ گذشته كه چيدن برگ هاي سبز همراه با ساقه و خاشاك تحويل كارخانه ها مي شد و اين نوع برداشت لطمه هاي زيادي به چاي ايراني وارد كرد، چند سالي است كه تاكيد و رويكرد سازمان چاي، بر چيدن برگ استاندارد است.
برگ سبز استاندارد چاي شامل يك غنچه و دو برگ است كه از برگ هاي ريز و جوان به دست مي آيد و چاي خشك حاصل از آن مرغوبترين چاي ايران را تشكيل مي دهد.
كارشناسان سازمان چاي معتقدند كه اگر برداشت استاندارد برگ سبز رعايت شود، براي هميشه دغدغه فروش و انبار چاي سنواتي رفع شده و ميل به مصرف چاي داخلي افزايش مي يابد و چاي وارداتي اسانس دار در مقابل چاي ارگانيك داخلي توان رقابت را نخواهد داشت.
ساختار محصول چاي مانند بسياري از محصولات راهبردي ديگر در استان هاي شمالي، به حمايت هاي دولتي وابسته است و اين ساختار به گونه اي است كه چايكار، دولت را بزرگترين حمايتگر خود مي داند و عادت كرده هميشه اين دست قدرتمند را در بالاي سر خود احساس كند.
امير عليجاني يك چايكار روستاي عليسرود شهرستان لاهيجان كه به همراه همسرش برگ سبز چاي را مي چيند، به خبرنگار ايرنا مي گويد: 20 هزار مترمربع باغ چاي دارم كه نيمي از آن را به دليل گراني نيروي كار 15سال است كه رها كرده و فقط در نيمي ديگر كار چاي چيني را انجام مي دهم.
وي با تكرار دغدغه هاي چايكاران مي افزايد: توان مالي چايكاران، ضعيف است و آنان ناچارند كه با كمترين قيمت باغ هاي خود را در معرض فروش بگذارند.
وي با بيان اين كه چاي در شرايط كنوني براي كشاورز يا توليدكننده صرفه اقتصادي چنداني ندارد، خواستار توزيع به موقع نهاده هايي نظير كود و پرداخت بهنگام تسهيلات بهزراعي شد.
حبيب لطفي ديگر چايكار لاهيجاني است كه مي گويد: در چين اول كه چاي درجه يك و مرغوب محسوب مي شود، بابت هر كيلوگرم چيدن برگ سبز 350 تا 400 تومان دستمزد با هزينه هاي داشت حدود 700 تومان پرداخت شد.
وي هزينه هاي كشاورزي چاي را بالا مي داند و بيان مي كند: بخش عمده اي از درآمد حاصل از انجام چايكاري، صرف هزينه هاي كارگري، حمل و نقل مي شود.
در شيوه سنتي، زنان نقش عمده اي در چيدن چاي و مردان نقش موثري در هرس باغات چاي داشتند كه در حال حاضر به سبب كاهش حضور بانوان در باغات چاي، كشاورزي چاي به خصوص برگ چيني آن با چالش مواجه است.
دولت از سال گذشته و با هدف بهبود توليد كيفي چاي در سال زراعي جاري، 600 ميليارد ريال بابت عمليات بهزراعي باغات چاي در نظر گرفت كه تا زمان حاضر بخش عمده اي از آن به باغداران پرداخت شده است.
بنا به اعلام محمدولي روزبهان رييس سازمان چاي كشور تاكنون دو سوم چايكاران وام بهزراعي دريافت كرده‌اند و يك‌سوم هنوز وام نگرفته‌اند كه در روزهاي آينده، هفت ميليارد تومان تسهيلات بهزراعي براي هرس كم‌بر تابستاني به چايكاران پرداخت مي‌شود.
چايكاران اقدامات بهزراعي و عمليات هرس باغات چاي را همه ساله از دي ماه آغاز و تا فروردين ماه به پايان مي رسانند. بهزراعي شامل تغذيه مناسب، كودپاشي، آبياري، وجين، شخم و هرس است كه بايد از سوي چايكاران، در دوره هاي منظم زماني و با مراقبت بسيار انجام شود.
آن گونه كه سعيد رحمت سميعي مدير عامل سنديكاي كارخانجات چاي اظهار داشته توليد برگ سبز چاي از باغات شمال كشور از 300 هزار تن در گذشته، به 60 هزار تن در سال قبل كاهش يافته است.
همين مساله، گوياي آن است كه توليد و از آن مهمتر توليد كيفي برگ سبز چاي، نيازمند اقدامات مناسب كشاورزي و اهتمام به بهزراعي و هرس باغات است.
دولت نيز توجه لازم در حمايت از كشاورزان چايكار را داشته به گونه اي كه در سال زراعي جاري، با افزايش 21 درصدي قيمت خريد تضميني برگ سبز چاي نسبت به سال قبل، برگ سبز چاي درجه يك را 21 هزار و 800 ريال و درجه دو را 12 هزار و يكصد ريال خريداري كرده است.
از سوي ديگر بايد به اين نكته توجه داشته باشيم كه اين مبلغ هفت درصد بيشتر از تورم سالانه و 6 درصد بيشتر از ميانگين همه محصولات كشاورزي است.
در اين ميان با توجه به عزم دولت براي احياي صنعت چاي و بازگشت آن به دوران پر رونق گذشته، وظيفه كشاورزان چايكار نيز سنگين تر از قبل است و بايد بيش از پيش، نسبت به هرس و شخم اراضي چايكاري اقدام كنند.
در دو استان گيلان و مازندران بيش از 30 هزار هكتار باغ چاي وجود دارد كه حدود 90 درصد اين باغ ها در گيلان قرار دارند.
چاي خشك مورد نياز كشور حدود 100 هزار تن در سال برآورد مي شود در صورتي كه طبق پيش بيني ها امسال 22 هزار تن چاي خشك در استان گيلان توليد خواهد شد.
7294/6029/2007/ 2025
رشت - ايرنا - دست اندركاران توليد چاي اتفاق نظر دارند چاي خشك مطلوب و كيفي زماني قابل توليد است كه كشاورزان نسبت به هرس و بهزراعي باغات چاي اهتمام داشته باشند و عمليات چاي چيني را يه صورت صحيح انجام دهند تا برگ سبز مرغوب در فرآيند تبديل به چاي خشك وارد بازار شود.
