حذف 113 سم پرخطر طی 20 سال گذشته

فرزاد كلانتر هرمزی روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا درباره نحوه شناسایی و حذف سموم پرخطر، افزود: مرجع ملی تصمیم گیری ثبت، حذف و یا تعلیق سموم در كشور، هیات نظارت بر سموم است كه در آن نمایندگانی از سازمان دامپزشكی كشور، سازمان پزشكی قانونی، موسسه تحقیقات گیاه پزشكی كشور ، وزارت بهداشت (سازمان غذا و دارو)، سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان ملی استاندارد ایران حضور دارند.
وی اظهار داشت: بعلاوه كشور ما عضو چندین تشكل و مرجع بین المللی از جمله كنوانسیون روتردام است كه برحسب بررسی كارشناس و مستندات لازم تعریف شده درباره حذف سموم پرخطر تصمیم می گیرند و ایران نیز متعهد به اجرای تصمیمات فنی و كارشناسی آن مراجع است بنابراین حذف سموم همچون آزینفوس متیل، آندوسولفان، آمیتراز، كارباریل و آلاكلر در كشور در طول چند سال گذشته از جمله همین اقدامات بوده است.
وی تصریح كرد: تاكنون نیز برای جایگزینی آنها با آفت كش های با پایه معدنی و یا گیاهی اقدامات خوبی انجام شده و به عنوان مثال در طول سال گذشته بیش از 20 قلم آفت كش كم خطر و كم مصرف ثبت شده اند.
وی گفت: سیاستگذاری و جهت گیری سازمان حفظ نباتات نیز در مرحله اول مبتنی بر جایگزینی روش های غیرشیمیایی و بیولوژیك كنترل آفات و همزمان بر حذف سموم با ریسك بالا و جایگزینی آنها با آفت كش های كم خطر و كم مصرف و انتخابی است.
مدیركل دفتر مدیریت كنترل شیمیایی و بیولوژیك سازمان حفظ نباتات درباره علت بكارگیری سموم و آفت كش های شیمیایی در تولیدات كشاورزی، افزود: نخستین نیاز بشر یعنی غذا برپایه تولید محصولات كشاورزی استوار است و این تولید همواره می تواند مورد هجوم انواع آفات و بیماری ها قرارگیرد كه بالطبع برای مقابله و كنترل خسارات ناشی از آنها باید از روشهای مختلف استفاده كرد.
وی اظهار داشت: در حال حاضر روش هایی همچون مدیریت تلفیقی آفات و یا از آن گسترده تر در چارچوب بهداشت و مدیریت باغ و مزرعه مطرح است كه با توجه به لزوم تأمین غذای جمعیت روبه رشد جهان، كاهش برخی منابع اولیه تولید آب و لزوم ایجاد امنیت غذایی ناگزیر به انجام اقداماتی برای به حداقل رسانیدن خسارت ناشی از آفات هستیم.
وی تصریح كرد: در واقع سه عامل تكنولوژی دركشاورزی، ارقام گیاهی اصلاح شده و پرمحصول و در نهایت آفت كش ها توانسته اند تا حد بسیار زیادی پاسخگوی تأمین این مهم باشند بنابراین در شرایط فعلی كاربرد سموم الزاما می تواند به عنوان یكی از روشهای كنترل و مهار آفات مورد استفاده قرار گیرد.
به گفته كلانتر هرمزی، در سطح كلان، علیرغم تمام تمهیداتی كه بكار گرفته می شود، آفات توان این را دارند كه نزدیك 30 تا 40 درصد تولیدات كشاورزی را از حیض انتفاع خارج كنند كه البته این پتانسیل خسارت برای بسیاری از آفات می تواند حجم زیادی از محصولات را تا 100 درصد از بین ببرد.
وی تاكید كرد: بنابراین سموم و آفت كش های گیاهی نظیر آنچه انسانها برای حفظ بهداشت وسلامت خود ناچار به استفاده از داروهای شیمیایی است، جایگاه ویژه ای در مقوله كنترل آفات گیاهی دارد.
وی درباره گلایه مندی برخی درباره مصرف سموم در بخش كشاورزی، گفت: كشور ما با داشتن سطح زیركشت نزدیك 16 میلیون هكتار، با توجه به شرایط و تغییرات سالیانه آب و هوایی، برنامه و وضعیت الگوی كشت، حدود 8 تا 9 هزار تن ماده اولیه سموم(از مجموع سموم تولید داخلی و سموم آماده مصرف وارداتی) مصرف می شود كه بطور میانگین نزدیك 560 تا 700 گرم در هكتار مصرف ماده موثره آفت كش داریم، حال آنكه متوسط مصرف جهانی آن حدود 1000 گرم درهر هكتار است.
وی ادامه داد: البته آمارها براساس سموم فرموله شده اعلام می شود كه این روش نمی تواند علمی و منطقی باشد، اما دربین این سموم برخی 0.2 درصد ماده موثره در هر كیلوگرم سم فرموله دارند و برخی 80 درصد خلوص ماده موثره دارند بنابراین در سطح جهانی اینگونه آمار یا براساس ماده موثره و یا براساس هزینه كرد ارزی مطرح می شود.
وی افزود: آفت كش گیاهی مصالح ساختمانی نیست كه بتوان برای آن یك فرمول مصرف خاص معرفی كرد به طور مثال در مناطقی از جهان كه بارندگی و رطوبت بالاست به همان نسبت میزان مصرف قارچ كش و حتی علف كش ها بالاست.
وی اضافه كرد: در مناطق خشك و كم رطوبت مصرف سموم كاهش و برخی آفت كش ها بالا می رود، بعلاوه الگوی كشت و نوع تركیب محصولات، فرهنگ و توقعات جامعه مصرفكننده در مناطق نیز اثرگذار است.
مدیركل دفترمدیریت كنترل شیمیایی و بیولوژیك گفت: كشور ما نزدیك 1.1 درصد جمعیت جهان و یك درصد تولید محصولات كشاورزی دنیا را دارد، اگر قرار بود یك درصد مصرف سم آماده مصرف جهان كه قریب 4 میلیون تن است را داشته باشیم، باید حدود 40 هزار تن سموم فرموله شده داخلی و آماده مصرف وارداتی را به خود اختصاص می دادیم یعنی عددی معادل 15 تا 16 هزار تن ماده اولیه یا تكنیكال سموم در حالیكه این رقم هم اكنون نزدیك 20 و در سالهای با شرایط آب و هوایی خاص تا 25 هزار تن است كه عددی حدود 8 تا 9 هزار تن ماده موثره را شامل می شود.
به گفته وی، بعلاوه كشور ما در منطقه نیمه خشك قرار دارد و بالطبع شرایط عمومی كشورمان در بسیاری از مناطق پذیرای فعالیت شدید و جمعیت بالایی از آفات نیست.
وی اظهار داشت: سمومی هم كه در كشور ثبت و مصرف می شوند با توجه به مجموعه اقدامات كارشناسی انجام شده از تركیب مطلوبی به لحاظ گروه خطر قرار دارند.
وی گفت: در واقع عدم رعایت دوره كارنس یعنی فاصله زمانی بین زمان سمپاشی تا برداشت محصولات، مصرف سموم در موارد توصیه نشده توسط محدودی از بهره برداران در محصولات تازه خوری كه علیرغم توصیه های كارشناسی و تذكرات برچسب سموم، انجام می دهند نگران كننده است در غیر این صورت با رعایت دوره كارنس و مقدار مصرف توصیه شده بر روی محصول ثبت شده خطری به لحاظ باقیمانده سموم مجاز برای مصرف كنندگان وجود نخواهد داشت.
وی ادامه داد: البته باید متذكر شد كه این مهم با اعمال وظیفه و اجرای قوانین مربوطه در مرحله قبل از عرضه به بازار محصولات، توسط سایر واحدهای ناظر بر تولید محصول سالم قابل انجام است و براساس قانون وظیفه پایش و ارزیابی باقیمانده آفت كش ها در محصولات كشاورزی به عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی است.
اقتصام(4)9186**1558