به گزارش روز یكشنبه خبرنگار هنرهای تجسمی ایرنا، نقاشی قهوه خانه ای شیوه ای از نقاشی ایرانی با تكنیك اروپایی (رنگ و روغن روی بوم پارچه ای و دیوار) است كه حدود 80 سال قبل در بین مردم كوچه و بازار شكل گرفت و گسترش یافت.
مشخصه این هنر، مردمی بودن آن و فاصله گرفتن از هنر درباری است. هنرمندانی گمنام كه ابتدا در زمینه نقاشی روی كاشی به تجربیاتی دست یافته بودند و سپس با تاثیر گرفتن از فضا و محیط قهوه خانه، همراه با داستان سرایی نقالان و شاهنامه خوانان، به خلق تصاویری ساده و زیبا بر زمینه دیوار گچی قهوه خانه ها و پارچه تلاش كردند.
این هنرمندان هرچند آموزش آكادمیك ندیده بودند ولی توانستند با شور فراوان گوشه ای از تاریخ هنر این سرزمین را به نام خود ثبت كنند.
نقاشی قهوه خانه ای را می توانیم به واسطه حضور در نقالی و شمایل گردانی، بخشی از هنرهای نقاشی ایران به حساب آوریم و از طرفی به دلیل دور بودن آن از خصوصیات هنرهای نقاشی آن را بیشتر در رده هنرهای تجسمی جای دهیم.
از مهمترین ویژگی نقاشی قهوه خانه ای حفظ اصالت در نقاشی چهره هاست به صورتی كه حتی در ساختن مجلس های بزم و رزم نیز نقاش منتهای دقت خود را در زمینه ترسیم چهره ها به كار می گیرد.
نقاش قهوه خانه ای روایتگر صمیمی و صادقی است كه به طور آگاهانه و یا ناخودآگاه علایق یا نفرت آدم هایی را كه متعلق به آنهاست در سیمای شخصیت های تابلو می ریزد. برای نمونه با نگاه به تابلوی رستم و سهراب می بینیم چهره رستم بیشترین فضا را اشغال كرده است و این علاقه نقاش را به شخصیت قهرمانی رستم می رساند، در حالی كه در یك تابلوی مذهبی، سیمای افراد بد را با زشت ترین شكل ممكن به تصویر می كشد.
در نقاشی قهوه خانه ای هیچ گونه محدودیتی از لحاظ سوژه وجود ندارد و دست نقاش به طور كامل در ترسیم باز است.
موضوعات نقاشی قهوه خانه ای را می توان به سه دسته نقاشی های مذهبی، حماسی و بزمی و عاشقانه تقسیم كرد.
خانه هنرمندان ایران، نمایشگاهی از آثار نقاشی مذهبی قهوه خانه ای از مجموعه شخصی جواد عقیلی، به مناسبت ماه مبارك رمضان در نگارخانه زمستان به معرض نمایش گذاشته است.
مجید احمدی مسوول برگزاری این نمایشگاه روز یكشنبه در گفت و گو با خبرنگار هنرهای تجسمی ایرنا اظهار كرد: در این نمایشگاه 25 نقاشی قهوه خانه ای از عباس بلوكی فر، جواد عقیلی، حسین و فتح الله قوللر آغاسی، محمد مدبر، حسین همدانی، محمد فراهانی، علی‌اكبر لرنی و حسن اسماعیل زاده به نمایش گذاشته شده است.
وی افزود: آثار انتخاب شده برای نمایش در خانه هنرمندان فقط جنبه مذهبی دارند و به این ماه مربوط است به طور مثال اثر معراج حضرت رسول (ص) یكی از كارهای جواد عقیلی مربوط به شب پانزدهم ماه رمضان بوده و در سوره اسرا به آن اشاره شده است كه هم در ماه رمضان نازل شده و هم معراج حضرت رسول در آن صورت گرفته است.
احمدی ادامه داد: بین این آثار،3 پرده مربوط به واقعه عاشوراست كه یكی از آن ها با موضوع طفلان مسلم توسط فتح الله قوللر آغاسی خلق شده است.
وی گفت: دیگر پرده عاشورایی كه یكی از آثار خاص و بی نظیر این نمایشگاه است، اثری مشترك از عباس بلوكی فر و علی اكبر لرنی است، یعنی هر دو این هنرمند روی این تابلو كار كرده اند و امضای هر دو روی تابلو وجود دارد.
وی گفت: یكی دیگر از آثار خاص این نمایشگاه تابلو - پرده‌ای 70 در 100 سانتی متری از عباس بلوكی فر است كه در آن، جزییات پرده های درویشی دیده می شود. یكی از ویژگی های این تابلو وجود تغییراتی در روند همیشگی خلق آثار قهوه خانه‌ای است. بلوكی فر در این پرده جای برخی عناصر را كه در پرده های درویشی مشترك هستند و مكان خاصی دارند، تغییر داده و كاری جدید در این زمینه به شمار می رود.
احمدی افزود: به دلیل تراكم زیاد برنامه های خانه هنرمندان در ماه مبارك رمضان، فرصت نداشتیم كه در كنار نمایش این آثار برنامه های جنبی مانند سخنرانی و نشست برگزار كنیم. خانه هنرمندان قول همكاری داده تا در یك زمان مناسب برنامه جامع تری برای نمایش آثار قهوه‌خانه ای با محوریت های مختلف در نظر گرفته شود كه احتمالا بهار سال آینده خواهد بود.
جواد عقیلی هنرمند نقاشی قهوه خانه ای نیز در این زمینه گفت: در این نمایشگاه تعداد بیشتری از مخاطبان به ویژه جوانان این آثار را می بینند؛ دلم می خواهد این هنری كه به انزوا كشیده شده، در عین حال كه مخالف مدرنیسم و نقاشان مدرنیسم نیست، بیشتر دیده شود.
وی افزود: این هنر صد در صد ایرانی است و از فرهنگ، مذهب، ادبیات و فرهنگ عامه ما سرچشمه گرفته است. آثار شاهنامه ای و مذهبی این سبك را كه می بینید، فرهنگ این سرزمین در آن دیده می شود. از این منظر خوشحالم كه جوان ها می بینند كه ایرانی ها در نقاشی های مختص به خود حرفی برای گفتن داشته و دارند و دنباله رو خارجی ها نبوده اند.
وی گفت: هنوز هم اگر جوانان با استعداد وارد این حرفه شوند می توانند این سبك را كار كرده و به روز كنند. البته اكنون دیگر دنیا این آثار را می شناسد و به عنوان مثال دو اثر از این نمایشگاه در موزه‌های آلمان به نمایش درآمده و عكس آنها در كتاب این موزه ها چاپ شده است.
فراهنگ**9338**1027
تهران-ایرنا- نقاشی قهوه خانه ای كه به آن خیالی پردازی نیز می گویند،هنری برخاسته از فرهنگ و تمدن ایران زمین است كه پایه ها و مبانی شناخته شده و مشخصی دارد.
