مكانيزاسيون و نگراني كشاورزان برنج كار

به گزارش ايرنا درو مكانيزه شالي در چند سال اخير با افزايش دستگاه هاي كمباين مخصوص درو هر چند موجب كاهش زمان و هزينه هاي برداشت شده اما ارسال به يكباره صد ها هزار تن شالي براي تبديل به برنج با توجه به ساختار فرسوده شاليكوبي ها و نيز نبود تجهيزات ديگر چون خشك كن هاي واسط موجب ضرر و زيان به كشاورزان شده است.
در برداشت مكانيزه شالي دانه ها از خوشه هاي طلايي جدا شده و به اصطلاح همزمان با درو خرمنكوبي صورت مي گيرد و با اين روش رطوبت 25درصدي ناشي ازساقه زنده به شلتوك مي رسد كه بايد در كمتر از 24ساعت از گوني خارج و به مدت 48 تا 72 ساعت در دماي 30 تا 40 درجه خشك شود، تا خطر بنددارشدن و بالا رفتن ضريب شكستگي از بين برود.
از آنجايي كه ظرفيت خشك كن ها در شاليكوبي هاي استان مازندران محدود و حجم شالي برداشت شده به صورت مكانيزه بالا است، خشك كن هاي موجود جوابگو نبوده و اين مساله موجب بند دار شدن و در نتيجه بالا رفتن درصد شكستگي برنج تا حد 25 درصد محصول مي شود.
در گذشته در برداشت دستي شالي ها از ساقه با داس درو و به مدت سه روز روي ساقه در مزرعه و در معرض هواي آفتابي خشك مي شده است و سپس با جمع آوري آن خرمنكوبي انجام مي گرفت و در اين روش شالي خشك شده مدت ها قابليت نگهداري داشت و حتي در اين روش شاليكاران معتقدند كه هر چه شالي به صورت شلتوك نگهداري شود كيفيت آن در تبديل به برنج سفيد بهتر مي شود.
بر اساس آمار سازمان جهاد كشاورزي مازندران بيش از يك هزارو 250 واحد شاليكوبي در استان وجود دارد كه متوسط ظرفيت خشك كن ها در هر يك از واحد هاي شاليكوبي حدود 15 تن در روز است .
**نوبت 10 تا 13 روزه شاليكوبي ها براي خشك كردن شالي هاي نم دار
در حالي كه شالي هاي نم دار بايد در كمتر از سه تا پنج روز از گوني خارج و وارد خشك كن ها شوند، اما به دليل حجم بالاي برداشت شالي ها، شاليكاران با نوبت دهي 10 تا 13 روزه شاليكوبي ها مواجه هستند.
سيد حسين هاشمي شاليكاري از بابل مي گويد: درو مكانيزه شالي هزينه برداشت را به شدت كاهش مي دهد ، اما كارخانه ها در خشك كردن به موقع شالي با مشكل مواجه هستند.
وي با بيان اينكه كشاورزان نگران خالدار شدن و بالا رفتن درصد شكستگي هستند، اظهار داشت: در برداشت سنتي موجب ماندگاري شالي و در نتيجه برنج بهتري توليد مي شود ، اما هزينه پرداخت دستمزد بالا بوده و از طرفي ترس و دلهره از بارندگي نيز از ديگر نگراني هاي كشاورزان محسوب مي شود.
اين شاليكار بابلي گفت: زنجيره مكانيزه شدن فعاليت برنجكاري بايد در تمامي بخش ها بوجود ايد، اينكه در يك روز با يك كمباين حدود 3هكتار درو و خرمنكوبي صورت گيرد (كاري كه درگذشته توسط يك كشاورزبا اعضاي خانواده 15 روز زمان مي برد) ولي ظرفيت خشك كن ها كافي نباشد، مشكل ساز شده است.
** شالي نمدار همراه با بالا رفتن درصد شكستگي و افت قيمت برنج
هر چند فعاليت سنتي و فرسودگي تجهيزات شاليكوبي ها باعث شده تا درصد شكستگي و خرده برنج در مجموعه توليد شاليكاري از هشت تا 15درصد باشد ولي در برداشت مكانيزاسيون اگر شالي نيز به صورت نم دار تبديل به برنج سفيد شود، درصد شكستگي آن تا25 درصد افزايش و قيمت آن در اثر خالدار و بند دار شدن كم مي شود.
به گزارش ايرنا ، بررسي ها نشان مي دهد كه از حدود 700هزار تن برنج سفيد توليد شده در استان مازندران اگر تنها 5درصد ميزان شكستگي برنج افزايش يابد معادل حدود 35هزار تن مي شود كه به قيمت هاي جاري ارزش ان حدود 2هزار و 450 ميليارد ريال مي شود.
تقي جعفريان رييس اتحاديه شاليكوبي داران مازندران با بيان اينكه زير ساخت هاي مكانيزه شدن شاليكاري فراهم نيست، گفت: تبديل شالي به برنج سفيد مهمترين مرحله شاليكاري است، ولي 95 درصد كارخانه هاي استان سنتي و فرسوده هستند.
وي با بيان اينكه امسال براي تبديل هر تن شالي خشك 145هزار و شالي نمدار 156هزار تومان دستمزد تعيين شده است، خاطر نشان كرد: در حالي شالي به صورت مكانيزه با كمباين هاي مخصوص با 25تا 30 درصد رطوبت در حال درو است كه اگر به موقع خشك نشود ضرر ناشي از خالدار شدن و افزايش درصد شكستگي بسيار بالاتر مي ورد.
وي با بيان اينكه در روش سنتي براي درو هر هكتار حدود 15ميليون ريال هزينه مي شود، ادامه داد:در عوض با انجام اين هزينه ماندگاري شالي تا چند ماه است.
جعفريان گفت: تجربه صاحبان شاليكوبي ها نشان داده است كه اگر شالي قبل از شبنم به صورت مكانيزه درو شود، با توجه به نوبت 13روزه ، به همين مدت نيز شالي ماندگاري خواهد داشت.
يك راه جايگزين اما نه چندان مطمئن
فتاح حسيني صاحب يك شاليكوبي در روستاي امين آباد در بخش لاله آباد شهرستان بابل بر لزوم برداشت مكانيزه شالي بعد و قبل از بارش شبنم تاكيد كرد و گفت: اگر شالي در روزهاي آفتابي بعد از ساعت 11صبح و قبل از 19عصر به صورت مكانيزه درو شود، مي توان اين شالي را 12 تا 15روز بدون اينكه از گوني خارج و وارد خشك كن ها شود ، نگهداري كرد.
وي با بيان اينكه صاحبان كمباين ها براي اينكه به دستمزد بيشتري برسند، به اين نكته توجه ندارند، بيان داشت: عامل اصلي خالدار، بندار و بالا رفتن درصد شكستگي ،درو مكانيزه قبل از خشك شدن شبنم در صبح و بعد از بارش شبنم در شامگاه است.
حسيني تاكيد كرد: اگر شاليكاران به اين نكته توجه كنند، شاليكوبي ها بر اساس نوبت 10 تا 13 روزه جوابگوي تمامي شالي هايي كه به صورت مكانيزه درو مي شوند، هستند.
**20ميليارد ريال تسهيلات براي ايجاد خشك كن هاي واسط ˈعزيزالله شهيدي فر معاون توليدات گياهي سازمان جهاد كشاورزي مازندران ضمن تاييد مشكلات و نگراني شاليكاران از نم دار بودن شالي درو شده به روش مكانيزه ، گفت: ظرفيت خشك كن ها بايد افزايش يابد.
وي با بيان اينكه 20ميليارد ريال تسهيلات براي ايجاد خشك كن هاي واسط تخصيص يافته است و بيش از هزار واحد شاليكوبي فعال استان بيشتر آنان براي ايجاد خشكن هاي جديد استقبال و به بانك ها معرفي شدند.
وي با بيان اينكه برداشت مكانيزه و به روش سرپايي شالي ،هزينه را به شدت كاهش مي دهد، ادامه داد: اگر شالي نم دار به موقع در خشك كن ها خالي نشود، علاوه بر مشكل بند دار شدن ، درصد شكستگي آن نيز چند برابر مي شود.
وي با اشاره به اينكه در حال حاضر علاوه بر يكهزارو 350 دستگاه كمباين مخصوص درو به همين تعداد كمباين مخصوص گندم ، درو شالي اراضي شاليزاري استان را انجام مي دهند ،خاطر نشان كرد: با اجرايي شدن طرح ايجاد خشك كن هاي واسط ، ظرفيت خشك كن ها افزايش و مشكل و دغدغه خالدارشدن برنج سفيد حل مي شود.
معاون توليدات گياهي جهاد كشاورزي مازندران با بيان اينكه خشك كن هاي واسط شالي هاي نم دار را به مدت 10 ساعت خشك مي كند، اظهار داشت: اين شالي ها پس از خشك شدن به مدت يك ماه قابل نگهداري هستند.
مازندران 230 هزار هكتار اراضي شاليزاري دارد كه سالانه با توليد حدود 700هزار تن برنج سفيد، 42درصد برنج مورد نياز كشور را تامين مي كند.
در حال حاضر برداشت حدود 25 درصد از اراضي شاليزاري مازندران انجام شده است.ك/4
6990/1899/6060
گزارش از : سيد رضا هاشمي كرويي