وسایل ارتباط جمعی در جهان امروز با انتقال اطلاعات جدید و مبادله ی افكار و عقاید عمومی، در راه پیشرفت فرهنگ و تمدن بشری نقش مهمی را بر عهده گرفته اند. رسانه هایی چون خبرگزاری ها، روزنامه ها، رادیو، تلویزیون و ... كه با درج مطالب پژوهشی و آموزشی در بالابردن سطح علمی جامعه می كوشند و با بررسی چالش ها و مشكل ها راهكارهای قابل قبولی را ارایه می دهند تا بحران های پیش رو را پیش بینی و با واقعیات به دور از هرگونه جانبداری، به عنوان یك بازوی توانمند در جامعه و در كنار نظام ایفای نقش كنند. آژانس پارس(خبرگزاری جمهوری اسلامی) از جمله ی رسانه هایی محسوب می شود كه با هدف تولید، بازتاب اخبار و رویدادهای مهم ایران، منطقه و جهان برپایه ی سه اصل سرعت، دقت و صحت در نوزدهم مرداد 1313 خورشیدی شكل گرفت.
این آژانس از نهادهای رسمی و حرفه ای به شمار می رود كه به عنوان رسانه ای مادر با وظایفی چون گردآوری و انتشار خبر در وزارت امور خارجه تشكیل شد. آژانس پارس علاوه بر انجام دادن این امور، به نشر و ارسال 2 نشریه ی صبح و عصر به زبان‌های فارسی و فرانسه برای مسوولان و خبرگزاری‌های خارجی و روزنامه ها اقدام كرد. با گذشت زمان، نگارش گزارش های خبری، تحلیلی، تفسیری، مناسبتی و پژوهشی، گفت و گوهای تخصصی و نیز انتشار بولتن های موضوعی، راهبردی و نظرسنجی به مجموع فعالیت های این نهاد افزوده شد.
آژانس پارس در 1342 هجری خورشیدی به خبرگزاری پارس با نام اختصاری «پانا» (PANA) تغییر نام داد و از آن پس به صورت مشترك با رادیو فعالیت كرد و تهیه كنندگی اخبار این رسانه را بر عهده گرفت و در كنار آن به همكاری با بنگاه های پرسابقه و مهم خبری غربی چون خبرگزاری فرانسه، آسوشیتدپرس، رویترز و نیز خبرگزاری آناتولی تركیه همت گماشت.
این رسانه به هنگام پایه گذاری وزارتخانه ی «اطلاعات و جهانگردی» در 1353 هجری خورشیدی از نظر تشكیلاتی دگرگونی هایی را تجربه كرد، به گونه ای كه از اداره ی كل خبرگزاری به سازمان خبرگزاری تبدیل و به عنوان یك شركت سهامی دولتی شناسایی شد و بعد از آن اساسنامه ی آن نیز با 23 ماده و هفت تبصره به تصویب نمایندگان مجلس شورای ملی رسید.
خبرگزاری پارس پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در 1360 هجری خورشیدی با تصمیم نمایندگان مجلس شورای اسلامی، با عنوان خبرگزاری جمهوری اسلامی با نام اختصاری «ایرنا» (IRNA)به فعالیت حرفه ای خود ادامه داد و با گسترش همكاری خویش با خبرگزاری های جهان، منطقه ای و آسیایی و عضویت در بسیاری از گروه ها و ائتلاف های مهم رسانه ای بین المللی چون «خبرگزاری بین المللی اسلامی» (IINA) وابسته به «سازمان كنفرانس اسلامی»، «سازمان خبرگزاری های آسیا- اقیانوس آرام» (OANA)، «ائتلاف خبرگزاری های غیر متعهدها» (NANAP)، «خبرگزاری اكو» (ECONA)، «خبرگزاری اوپك» (OPECNA) و «ائتلاف خبرگزاری های دریای خزر» (ACSNA)، بر دامنه ی فعالیت های خبری خود در سطح بین المللی افزود.
این خبرگزاری برای خویش نشان واره (لوگویی) را طراحی كرد كه بیانگر سیاست های خبری سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی است. در این نشان واره، نمادی از خانه خدا با نوار تلكس خبرگزاری با هم تركیب شده اند.
خبرگزاری ایرنا از گذشته تاكنون با همكاری سردبیران، خبرنگاران حوزه‌های خویش و رابطین خبر به تهیه ی اخبار می پردازد و پس از تنظیم اخبار، آن را به وسیله ی سردبیران و دبیران بر روی خروجی قرار می‌دهد.
این رسانه برای تكمیل فرآیند خبری خویش 60 نمایندگی در مراكز استان ها و شهرهای مهم كشور دارد و با بیش از 30 نمایندگی در سراسر جهان به همراه خبرنگارانی پویا به گردآوری اخبار و گزارش ها می پردازد.
بخشی از اخبار در بخش شنود رادیو- تلویزیونی شبكه های بین المللی و نیز بخش ترجمه اخبار خارجی فراهم می شود. فعالیت اداره ی كل اخبار خارجی نیز به عهده ی گروه های بسیاری چون اروپا و آمریكا، آفریقا و خاورمیانه، آسیا و اقیانوسیه، اخبار انگلیسی، عربی، بین‌المللی فارسی، اخبار خارجی و... است و در كنار آن بخش برون مرزی ایرنا با حضور خبرنگارانی متعهد در مناطق خبری این رسانه در خارج از كشور برای امر خبررسانی فعالیت می كند و در این میان روابط عمومی سازمان ها و وزارتخانه ها نیز اخبار مربوط به خود را به سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی به عنوان قطب خبری كشور اعلام و ارسال می كنند.
تارنمای ایرنا در 1376 هجری خورشیدی به عنوان یكی از نخستین تارنماهای خبری فارسی زبان كه بخشی از برآیند فعالیت های ایرنا در آن قابل مشاهده و دسترسی بود، گشایش یافت. البته پیش از این تاریخ، مسوولان و دیگر رسانه ها، اخبار ایرنا را بر روی تلكس (دستگاه الكترونیكی ارتباط نوشتاری راه دور) دریافت می كردند.
تهیه گزارش ها، تحلیل ها، گفت و گوها، نظرسنجی و بولتن های ویژه، اختصاصی و عادی از وظایف دفتر پژوهش و بررسی های خبری ایرنا به شمار می روند كه نه تنها برای استفاده در فرایند سیاست گذاری ها، در دسترس مسوولان كشور قرار می گیرد بلكه برای بهره وری عمومی نیز انتشار می یابند.
این رسانه پس از مدتی برای پرورش خبرنگارانی كارآمد و حرفه ای و همچنین به دلیل نبود رشته های تحصیلی خبرنگاری در مراكز آموزش عالی، اقدام های مهمی را انجام داد كه از آن جمله می توان به پایه گذاری دانشكده خبر، تاسیس موسسه «فرهنگی- مطبوعاتی ایران» و انتشار روزنامه ایران، ایران ورزشی و روزنامه ایران سپید كه نخستین روزنامه به خط «بریل» ویژه نابینایان و كم بینایان است و انتشار روزنامه هایی برای مخاطبان غیرفارسی زبان چون «الوفاق» و «ایران دیلی» اشاره كرد.
راه اندازی ایرنا فیلم به عنوان نخستین تارنمای اختصاصی فیلم خبری در ایران و سایت ایرنا مقاله، از دیگر دستاوردهای خبرگزاری جمهوری اسلامی محسوب می شود.
خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) همچنین در طول این 81 سال فعالیت توانست حضور چشمگیر و موثر خود را در تمامی صحنه های حساس و تاریخ ساز نظام جمهوری اسلامی همچون روزهای انقلاب، جنگ تحمیلی، مذاكرات هسته ای ایران و 1+5 و... به خوبی نشان دهد و امروز به عنوان یكی از خبرگزاری های بین المللی و مادر با پیشینه ی بسیار غنی و حضور خبرنگارانی مجرب با پیروی از مهم ترین و تازه ترین محورهای سیاست گذاری چون دیدگاه ها و اندیشه های بنیادین بنیانگذار جمهوری اسلامی و رهبر انقلاب و همچنین حركت در مسیر سیاست ها و رویكردهای اعتدالی دولت تدبیر و امید، به خوبی فعالیت های حرفه ای خویش را در حوزه ی خبر و پژوهش ارایه دهد و بتواند به بازنگری و اصلاح ساختاری برای تحقق واقعی شعار سرعت، صحت و دقت و پویاتر كردن بخش های گوناگون خبری سازمان به بهترین شكل ممكن بپردازد.
*گروه اطلاع رسانی
**پژوهشم**9128**9131
تهران- ایرنا- نوزدهم مرداد، سالروز تشكیل نخستین بنگاه خبری؛ آژانس پارس(خبرگزاری جمهوری اسلامی) است؛ سازمانی كه در طول سال ها فعالیت خبری و رسانه ای توانست چون چشمان تیزبین، منعكس كننده ی رویدادهای مهم و اتفاق های سرنوشت ساز در طول تاریخ باشد و رسالت حرفه ای خویش را به بهترین نحو ممكن به انجام برساند.