از پايتخت معنوي تا پايتخت فرهنگي جهان اسلام؛ 475روز تا مشهد2017

به‌عنوان «پايتخت فرهنگي جهان اسلام» مانده و اين در حالي است كه هنوز از برنامه‌هاي آماده‌سازي مشهد٢٠١٧ خيلي عقب هستيم...

6سال گذشته و فرصتي كه استفاده‌ نشد!
انتخاب «مشهد به‌عنوان پايتخت فرهنگي جهان اسلام» در سال٢٠١٧، يكي از مصوبات سال٢٠١٠ اجلاس جهاني آيسسكو (سازمان كنفرانس اسلامي) در باكو بود.
در آن اجلاس اعضا براي تعيين پايتخت فرهنگي جهان اسلام در سال‌هاي ٢٠١5 تا ٢٠٢4 تصميم‌گيري كردند و به‌اين‌ترتيب مقرر شد در سال٢٠١٧، شهر مشهد اين عنوان را بگيرد.
حالا بيش از 6سال از اعلام مشهد٢٠١٧ به‌عنوان پايتخت فرهنگي جهان اسلام گذشته و وقتي نگاهي بر اقدامات انجام‌شده در اين سال‌ها مي‌كنيم، كارنامه متوليان خيلي حرفي براي گفتن ندارد.

از بي‌خبري تا بي‌فرجامي
دريكي دو سال‌ اول بعد از اعلام مشهد٢٠١٧ به‌عنوان پايتخت فرهنگي جهان اسلام، بيشتر مسئولان فرهنگي، سياسي، اجتماعي، اقتصادي يا بي‌خبر از اين تصميم‌ اجلاس آيسسكو بودند يا آن‌هايي هم كه خبر داشتند كاري جز تاكيد و تمجيد و پيشنهاد براي چه كنم‌ها در اين سال نكردند.
دريكي دو سال أخير هم كه مسئولان خواب‌مانده تازه بيدار شدند و به فكر آمادگي مشهد٢٠١٧ افتادند، باز هم مروري بر آنچه در اين باب انجام داده‌اند، بيشتر از تشكيل چند جلسه، كارگروه، ستاد، شورا و... نيست.

تشكيل ستاد و شوراي ملي در دقيقه٩٠
در واقع بعد از گذشت 6سال از اعلام تصميم اجلاس آيسسكو براي معرفي مشهد٢٠١٧ به‌عنوان پايتخت فرهنگي جهان اسلام، از ابتداي سال جاري است كه كمي مسئولان استاني و مقامات ملي به تكاپو افتاده‌اند و هر از گاهي با تشكيل جلسه و مصوب كردن اقداماتي قدم در راه آمادگي پايتخت معنوي كشور براي پايتخت فرهنگي جهان اسلام گذاشته‌اند.
هرچند اين ستادها و شوراها خيلي ديرهنگام و در فرصت كمتر از يك‌سال‌و‌نيم تا مشهد٢٠١٧ تشكيل‌شده‌اند، درعين‌حال حداقل انتظار از مصوبات اين نشست‌ها برنامه‌ريزي اصولي و قابل‌اجراست نه برنامه‌هايي كه شايد تا يك دهه آينده نيز براي اين كلان‌شهر به نتيجه نرسند.
نمونه اين ستادها، شوراها، كارگروه‌ها و جلساتي كه خيلي از عمر تشكيل آن‌ها نمي‌گذرد، شوراي ملي مشهد٢٠١٧ به رياست وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي است كه ارديبهشت‌ماه سال جاري تشكيل اين شورا مصوب شد و قرار است هر دو ماه يك‌بار تشكيل جلسه دهد.
تاكنون نيز دو جلسه اين شورا تشكيل‌شده و بيشتر پيرامون تعيين‌تكليف براي ساير دستگاه‌ها و هماهنگي بين ارگاني گذشته است.

پروژه‌ها در ١5ماه باقيمانده به نتيجه مي‌رسند؟!
تشكيل «ستاد ملي فعاليت‌هاي عمراني و زيرساخت‌هاي مشهد٢٠١٧» به رياست معاون وزير راه و شهرسازي نيز دو ماه پيش مصوب شد و تاكنون فقط يك جلسه برگزارشده كه نمي‌توان انتظار داشت در مدت ١5ماه باقي‌مانده تا معرفي مشهد به‌عنوان پايتخت فرهنگي جهان اسلام، فعاليت‌هاي عمراني بزرگ در اين كلان‌شهر به نتيجه برسند.
در حالي‌كه ما سابقه طولاني شدن اجراي پروژه‌هاي عمراني را شاهد هستيم و حتي برخي از پروژه‌ها در همين كلان‌شهر مشهد بيش از يك دهه است كه در دستور كار هستند اما به نتيجه نرسيده‌اند، چطور مي‌توان به مصوبات ستاد ملي عمران مشهد٢٠١٧ براي به سرانجام رساندن پروژه‌هاي جديد چشم دوخت؟
پروژه‌هاي ريلي و ايجاد كريدورهاي چندمنظوره كه در اين مقطع زماني از سوي وزارت راه و شهرسازي در جلسه ستاد ملي فعاليت‌هاي عمراني و زيرساخت‌هاي مشهد٢٠١٧ مطرح‌شده، فقط براي تصويب اعتبار لازم اين طرح‌ها بايد تا سال آينده و رديف بودجه‌هاي سال ٩5 منتظر ماند؛ يكسال ديگر هم باز نوبت انجام مطالعات، گرفتن پيمانكار، انجام فاينانس، تعيين مشاور و ده‌ها خوان ديگر خواهد بود كه در عبور از اين مسير نمي‌توان خوش‌بينانه در انتظار به ثمر نشستن پروژه‌هاي عمراني مصوب براي سال٢٠١٧ بود.
در اين ميان هر بار كه موضوع تامين اعتبارات مورد نياز براي اجراي پروژه‌هاي مشهد‌٢٠١٧ از سوي دستگاه‌هاي اجرايي مطرح‌شده، تنها راهكار را دست‌اندركاران جلسات و نشست‌هاي مشهد٢٠١٧ به ايجاد رديف اعتبار ملي دانسته‌اند.
در اين بازه زماني كه اعتبارات سال‌٩4 تقريبا بسته شده و بايد در انتظار ايجاد اين‌چنين رديف اعتباري در بودجه سال‌٩5 بود، باز هم خوش‌بينانه اگر دولت در اين بودجه نيز مشهد٢٠١٧ را در نظر بگيرد، فرصت زيادي تا اجراي فعاليت‌هاي عمراني يا ساير فعاليت‌ها براي آماده‌سازي پايتخت فرهنگي جهان اسلام شدن، نيست.
اين موضوع را نيز نبايد فراموش كرد كه دولت بدقولي ديرينه‌اي براي جا گذاشتن موضوعات خاص در لايحه بودجه دارد؛ بدقولي دولت در رديف بودجه ٢٠٠ميليارد توماني زيارت، جا گذاشتن رديف بودجه حاشيه شهر كه سال گذشته بعد از ارائه لايحه بودجه به مجلس به بندهاي بودجه٩4 اضافه شد و افزايش نيافتن سهم خراسان در اعتبارات ملي با توجه به جمعيت آن، فقط چند نمونه از بدقولي‌هاي دولت فعلي و حتي دولت‌هاي گذشته است كه با اين سابقه خيلي نمي‌توان خوش‌بين بود كه صد‌در‌صد رديف اعتبار مشهد٢٠١٧ به نتيجه برسد.
در اين ميان علاوه بر رفع كمبودهايي كه مسئولان بايد براي مشهد٢٠١٧ به‌عنوان پايتخت فرهنگي جهان اسلام بينديشند، يادآوري اين نكته نيز ضروري است كه تاكنون 25 شهر از جاي‌جاي جهان اسلام اين عنوان را براي يك سال به خود اختصاص داده‌اند اما از كشور ما تنها شهر اصفهان در سال2006 اين فرصت را به دست آورد تا به‌عنوان پايتخت فرهنگي جهان اسلام، فرهنگ و تمدن اسلامي- ايراني را به همه مسلمانان جهان ارائه كند و تا سال2024 شهر ديگري از ايران در فهرست نام‌گذاري اين عنوان نيست.
از طرفي اهميت رسيدگي به شهر مشهد تا سال ٢٠١٧ ازآنجاست كه اولا در سال2016 مكه مكرمه به‌عنوان پايتخت فرهنگي جهان اسلام انتخاب شده كه مشهد دقيقا بعد از مكه عنوان پايتختي فرهنگي جهان اسلام را كسب مي‌كند.
ناگفته نماند كه شهر مشهد علاوه بر پايتختي فرهنگي جهان اسلام در سال٢٠١٧ ميزبان اجلاس جهاني آيسسكو نيز خواهد بود.ك/1
7496