در اين مطلب مي خوانيم: فروش داروهاي قاچاق در عطاري ها و تجويز غيرقانوني برخي داروها كه نيازمند تجويز پزشك است، كاركرد عطاري ها را زير سئوال برده است.
طب مدرن با داروهاي شيميايي آرام‌بخش، طب سنتي با جوشانده‌ها و دم‌كردني‌هايش، موسيقي درماني، هوميوپاتي و… خلاصه در ميان اين همه روش درماني كه هر از گاهي هم هر يك پنبه ديگري را مي‌زند، انتخاب بر عهده شماست.
در ميان تمام اين طبيب‌ها و جراحان و متخصص‌ها، طب خانگي و تجويزهاي گاه و بيگاه مادربزرگ، خاله و عمه هم جاي خودش را دارد و نمي‌توان حاصل تجربه آنها را نيز ناديده گرفت.
نشاسته دواي سرفه است و عرق نعناع معالج نفخ‌هاي عذاب‌آور معده بر كسي پوشيده نيست كه اين نسخه هاي نانوشته كه سينه به سينه از مادر به دختر از پدر به پسر ارث رسيده اند و نقل شده اند چقدر معجزه مي كنند اما حالا برخي عطاري‌ها كه از تجربه كافي هم برخوردار نيستند همه چيز مي فروشند از داروهاي خوش آب و رنگ گياهي تا داروهاي ترك اعتياد!
اينكه دوا و دكتر را خدا نصيب هيچ تنابنده اي نكند درست است. اما آلودگي آب و هوا و مواد غدايي و اصلا اين همه ويروس و باكتري موجود در هوا و فضا بالاخره يك جايي آدم هاي سالم را دچار مي كنند.
بر كسي پوشيده نيست كه داروهاي شيميايي براي درمان بيماري ها خود در دراز مدت اثرات منفي دارند.
اما آيا بهترين راه براي فرار از شر تب و سرفه و احتقان و ريزش مو و سرطان و چاقي و لاغري فقط به دست توانمند عطاري ها و عطارها ممكن است.
برخي عطارهاي اين دوره و زمانه هم اصلا معلوم نيست اساسا همان دانش سنتي عطاري را هم داشته باشند.
حالا برخي عطاري ها تبديل شده اند به داروخانه هايي كه دانسته يا ندانسته تجارت مرگ مي كنند.
داروهاي اعتياد آور را بدون هيچ مجوزي به بيماران خسته از قرص و شربت مي دهند و با اين ترفند كه همه چيز گياهي است و هيچ خطري ندارد. خيال بافان لاغري و تناسب اندام را به ورطه اعتياد به مخدر شيشه سوق مي دهد .
مغازه پراز جنس در كنار عطاري هاي مدرني كه در گياه هاي خشك داروهاي شيك و بسته بندي شده ايراني و خارجي را هم مي فروشند. داخل مغازه جاي سوززن انداختن نيست.
جا به جا روي در و ديوار هم درباره شفا بخش بودن فلان عصاره و كارايي معجزه آساي دمنوش بهمان تبليغ شده است.
مرد فروشنده تندو تند درباره دم كرده نارنجي رنگي كه روي ترازو گذاشته حرف مي زند و مي‌گويد روزي دو بار هر بار يك فنجان ميل شود .خانم سانتي مانتال داروها و دم نوش هايش را جمع مي كند كارت مي كشد و مي رود. فروشنده به مشتري مي گويد:اگر مي خواهيد مي توانم داروها رو برايتان كپسول كنم كه خب البته هزينه شما بالاتر ميرود اما اينطوري بهتر است سر ساعت مثل قرص داروها را مي خوريد و زود هم خوب مي شويد. فقط اگر با هزينه اش مشكل نداريد بايد يك ساعت صبر كنيد خيالتان هم راحت پوشش كپسول ها گياهي است ! و داخل معده آب مي‌شود هيچ مشكلي هم ندارد. بعد هم ادامه مي دهد:همه مرض ها درمان گياهي اش در طبيعت موجود است.
حرف ها و توصيه هاي مرد عطار آنقدر اطمينان بخش است كه خانم مشتري بدون هيچ اعتراضي آنها را قبول مي كند. و درمان دردي را كه پزشكان از درمانش قاصر مانده اند را چشم بسته به دست‌هاي عطار نه چندان قديمي مي سپارد.
وزارت بهداشت مدت‌هاست كه درباره فعاليت عطاري‌ها و فروش بعضي داروها به صورت غيرمجاز در اين مراكز، هشدار مي‌دهد.
يك مقام مسئول، مدتي پيش ضمن هشدار درباره فروش داروهاي غيرمجاز در عطاري‌ها، از برنامه ساماندهي و نظارت بر عطاري‌ها خبر داد. اما همچنان عطارها به تجويزهاي علفي خودشان ادامه مي دهند.
اين وسط گاهي هم پليس به عنوان ضابط قضائي وارد عمل مي شود و با بستن و پلمپ چند عطاري براي مدتي قايله را ختم مي كند. اما باز با فك پلمپ و چند تعهدنامه كتبي و امضا همه چيز به روال عادي بر مي گردد.
واقعيت اين است كه عطاري‌ها در چند سال گذشته رشد قارچ گونه‌اي داشته‌اند. اگر سال‌ها پيش در هر محله و محدوده يك عطاري بود و پيرمرد باتجربه‌اي كه به درستي لقب عطار را يدك مي‌كشيد، آن را اداره مي كرد اين روزها كوچه‌ها و خيابان‌ها و بسياري از مراكز خريد، يك عطاري دارند كه با چسباندن كاغذهاي رنگي روي شيشه‌هاي مغازه، وعده لاغري، ترك اعتياد پرپشت شدن مو، درمان ناتواني جنسي و… را به خريدارانشان مي‌دهند. در اين عطاري‌ها معمولا كساني متصدي هستند كه تخصص و اطلاعات كافي در اين زمينه ندارند.فروشندگان جوان جاي پيرمردها و حكيم باشي هاي قديمي را گرفته اند. و بسته بندي هاي شيك داروهاي گياهي و كوهي محصول وطن جاي خودشان را به گياهان عجيب و غريب هندي و تايواني و چيني داده اند.
متخصصان طب سنتي هم اين رويه را نادرست مي‌دانند و مدتي پيش معاون طب سنتي وزارت بهداشت تاكيد كرد كه ضروري است كساني كه به عنوان عطار در عطاري‌ها فعاليت مي‌كنند آموزش‌هاي اوليه را در زمينه گياهان دارويي و همچنين عوارض و تداخلاتي كه مي‌توانند با داروهاي شيميايي داشته باشند، ببينند.
دكتر محمود خدادوست گفته بود: عطارهاي بسيار با تجربه و داراي دانش كافي، سهم بزرگي را در برافراشته نگاه داشتن پرچم طب سنتي در كشور دارند. اما متاسفانه در سال هاي اخير بسياري از عطاري‌ها تحت عنوان فروشندگان گياهان دارويي رشد زيادي داشته‌اند در حالي كه به اعتراف و استناد صنف عطاران، مجوز فعاليت ندارند. طبق مطالعات و بررسي‌ها، بخش عمده‌اي از عطاران در اين عطاري‌ها، سابقه كار در چنين مكان‌هايي را نداشته و شايد خيلي از مفردات و گياهان دارويي را نمي‌شناسند.
اين افراد صرفا به اقبال بيش از حد مردم براي استفاده از گياهان دارويي، بدون مجوز از سوي صنف اقدام به بازگشايي عطاري كرده‌اند. داروهاي تركيبي بي‌نام و نشان تحت عنوان داروهاي ضد چاقي، ضد لاغري، ضد سرطان ضد ديابت و موارد ديگر در تبليغات پشت شيشه اين عطاري‌ها به وفور ديده مي‌شود.«
يكي از پر طرفدارترين داروهاي عطاري‌ها داروي ترك اعتياد است كه با تبليغاتي چون 'داروي ترك اعتياد گياهي رسيد. ترك اعتياد در 10 روز' روي شيشه و در و ديوار مغازه‌ها فروخته مي‌شود. آنهايي كه فرد معتادي در خانواده دارند و پس از امتحان چند راه براي ترك آن به نتيجه‌اي نرسيده‌اند، به خيال بي‌خطر و موثر بودن اين داروهاي گياهي، سراغش مي‌روند. غافل از اينكه اين دارو خودش اعتياد آور است و فرد را از چاله به چاه مي‌اندازد.
طبق اعلام نظر كارشناسي آزمايشگاه هاي سم شناسي ستاد مبارزه با مواد مخدر ماده اصلي داروهايي كه به عنوان ترك اعتياد و يا كاهش سريع وزن در عطاري به فروش مي رسد مخدر شيشه است. كه خاصيت اعتياد آوري دارد و لغزيدن در دام آن عمر را به باد فنا مي‌سپارد. متاسفانه نبود آگاهي لازم درباره سوء مصرف اين مواد زنگ هاي خطر را به صدا در آورده است.
دكتر محمدرضا قديرزاده اعلام كرد كه داروهايي كه به عنوان ترك اعتياد گياهي در عطاري ها فروخته مي‌شود، اكثرا داراي داروهاي شيميايي و اعتياد آور است.
براساس تحقيقات اين گروه، بيش از 90 درصد از داروهاي ترك اعتياد گياهي در عطاري ها، حاوي داروي شيميايي ديفنوكسيلات است و البته از آن خطرناك تر، داروهاي اعتيادآوري مانند ترامادول و كدئين. آن هم در شرايطي كه ترامادول اين روزها به عنوان يكي از داروهاي اعتيادآور و روانگردان شناخته مي‌شود و اعتياد به آن بسيار خطرناك است.
اما وجود ترامادول در اين داروهاي ترك اعتياد باعث مي‌شود، فرد احساس سرخوشي و شادابي پيدا كرده و تصور كند كه ترك اعتيادش موثر بوده است.
داروهاي گـــــياهي هميشه در فرهنگ ما جايگاه خاصي داشته‌اند و همه ما از گل گاو زبان‌ها و گل‌ختمي‌هايي كه مادربزرگ‌هايمان دم مي‌كردند و برايمان معجوني شفا بخش بود خاطره داريم. اما بايد بدانيم اتفاقي كه در بسياري از اين عطاري‌ها مي‌افتد، شبيه آن داروهاي گياهي ساده دوران كودكي مان نيست و بد نيست بدانيم عطاري‌ها مجاز به چه كارهايي هستند يا نيستند.
به گفته جمشيدي، رئيس اداره داروهاي گياهي و مكمل وزارت بهداشت، عطاري‌ها مجاز به فروش هيچ نوع دارو، قرص و كپسول لاغري نيستند و فقط مي‌توانند برخي گياهان خشك را به صورت باز و فله‌اي و در شرايط بهداشتي عرضه كنند.
اين كارشناس به مردم توصيه كرده است كه از داروهاي تركيبي بدون مجوز و بدون تجويز پزشك استفاده نكنند چون مشخص نيست تركيبات اين داروها چه خطراتي براي مردم دارد و حتي چه تداخلاتي با داروهاي شيميايي كه به صورت روزانه توسط مردم استفاده مي‌شود، ايجاد مي‌كنند.
اما در نهايت بايد بدانيد كه بي‌ضرر بودن داروهاي گياهي بيشتر افسانه است تا واقعيت و اين داروها هم عوارض خاص خودشان را دارند و نبايد بي‌رويه و بدون تجويز فرد متخصص مصرف شوند. درحقيقت داروهاي گياهي مفيد هستند و بايد به جا و به موقع استفاده شود اما همانند داروهاي شيميايي داراي عوارض جانبي هستند بنابراين بايد از مصرف داروهاي گياهي در موارد غيرضروري اجتناب كرد.
** رسانه ها
8137/2093
روزنامه آراز آذربايجان در شماره روز شنبه خود، فعاليت عطاري ها و تجويز غيرقانوني دارو در اين مراكز را مورد بررسي قرار داده است.
