فرصت ها و تهدیدهای شبكه های اجتماعی/ شناخت فضای مجازی از دبستان

به گزارش روز سه شنبه خبرنگار فرهنگی ایرنا، محمد صادق افراسیابی در میزگرد تخصصی ایرنا با عنوان بررسی علل و اهداف كمپین ها در فضای مجازی، گفت: اتفاقی كه در جامعه ما افتاده این است كه رشد تكنولوژی و نفوذ آن در زندگی ما سریع تر از نهادهای علمی است بطوریكه ابتدا سیستم های ارتباطی مانند وایبر، تلگرام و... در جامعه بروز و ظهور پیدا می كنند سپس درباره آن در حوزه فرهنگی و علمی كار پژوهشی و تحقیق صورت می گیرد.
به گفته وی این در حالی است كه در غرب كه منشاء این قبیل تكنولوژی ها هستند برای بروز هر اتفاقی از سال ها پیش كار مطالعاتی و فرهنگی انجام داده و در حین و بعد از آن نیز اقدامات مطالعاتی و پژوهشی انجام می دهند كه این نشانگر توجه جدی آنها به این گونه مقوله هاست.
وی اضافه كرد كه آینده پژوهشی و نگاه به فرصت ها و تهدیدها برای آنها كاملا واضح و روشن است.
این استاد دانشگاه گفت: در ایران تكنولوژی ها بروز و ظهور پیدا می كنند و تازه به فكر چاره اندیشی و 'چه باید كرد' می افتیم در این اوضاع و احوال هیچكس هم پاسخگو نیست.
افراسیابی در ادامه به تاكیدات رهبر معظم انقلاب در توجه و اهمیت به فضای مجازی هم اشاره كرد و گفت:‌ ایشان در این باره فرمودند: ' اهمیت فضای مجازی به اندازه انقلاب اسلامی است'.
افراسیابی با اشاره به اینكه معظم له تنها كسی است كه به جد پیگیر موضوعات فضای مجازی هستند، خاطرنشان كرد: ‌ایشان در دیدار با اعضای شورای عالی فضای مجازی و در برنامه ها و احكام صادره به اعضای این شورا همواره تاكید بر بحث ها و موضوعات خاص در این فضا دارند.

** سواد مجازی و رسانه ای افزایش یابد
این استاد دانشكده خبر در ادامه از افزایش سواد مجازی و رسانه ای به عنوان اولین حوزه در این فضا نام برد و گفت: ‌وقتی مردم و كاربران ماهیت اینگونه فضاها را نشناسند رفته رفته فرصت ها تبدیل به تهدید خواهند شد و خواسته و ناخواسته پیام ها دست به دست می چرخند.
افراسیابی گفت: سواد رسانه ای اطلاعات و آگاهی های ما را بالا می برد از آن جمله می توان به مصون ماندن از آسیب ها و تهدیدها، استفاده صحیح از فضای مجازی و مشكلات این فضا اشاره كرد.
به گفته وی متاسفانه مشكلاتی امروز در فضای مجازی داریم كه به بی سوادی بازمی گردد به عنوان مثال ممكن است شخصی پزشك و یا تحصیلكرده باشد ولی چون نحوه استفاده از این فضا و چگونگی مراحل بعدی آن را نمی داند دچار مشكل و چالش می شود.

** ضرورت شناخت فضای مجازی
این استاد دانشگاه در ادامه شناخت فضای مجازی و بالا بردن سواد در این فضا را ضروری دانست و گفت:‌ برای شناخت فضای مجازی باید آموزش و پرورش پیش قدم شود چرا كه در بسیاری از كشورها سواد مجازی از دوره دبستان و حتی قبل آن آغاز و تا دوره های دانشگاه هم ادامه پیدا می كند.
افراسیابی در عین حال افزود:‌ برای این مهم (شناخت فضای مجازی) دیگر نهادها و سازمان ها از جمله سازمان فرهنگی و هنری شهرداری، صدا و سیما و سایر رسانه ها نیز باید برنامه ریزی جدی داشته باشند.
این استاد دانشگاه ضمن قدردانی از خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) برای برگزاری این میزگرد كه پیرامون بررسی علل و اهداف كمپین ها در فضای مجازی برگزار شده است، ابراز امیدواری كرد اینگونه میزگردها مقدمه ای برای آموزش های بعدی در این حوزه و عرصه شود.

** ایجاد رشته های دانشگاهی با موضوع سواد رسانه ای و فضای مجازی
استاد دانشكده خبر در ادامه ایجاد و راه اندازی رشته دانشگاهی با عنوان سواد رسانه ای و فضای مجازی را به عنوان سومین حوزه تمركز در فضای مجازی برشمرد و پیشنهاد كرد این مهم به صورت جدی و تخصصی از طریق دانشگاه علمی و كاربردی دنبال شود.

** تولید محتوا در فضای مجازی
افراسیابی در ادامه همچنین تولید محتوا را در فضای مجازی بسیار با اهمیت دانست و گفت:‌ در دنیای امروز كسی موفق به مدیریت این فضا خواهد بود كه تولید محتوای بیشتر و جذاب تری داشته باشد.
به گفته این استاد دانشگاه، با تولید پیام و محتواهای درست، جذاب، ارزشمند و فاخر می توان تهدیدها را به فرصت تبدیل كرد و از این فضاها به نحو احسن استفاده كرد.
وی افزود: ‌برای این كار می توان از خانه های دیجیتال و مراكز فرهنگی و هنری استفاده كرد و دولت نیز در این زمنیه نقش حمایتی داشته باشد.

** مسئولیت اجتماعی را بالا ببریم
این فعال رسانه ای همچنین در ادامه به پذیرفتن مسئولیت اجتماعی از سوی افراد اشاره كرد و گفت: در كنار تولید محتواها و پیام درست می توانیم مسئولیت های اجتماعی را بالا ببریم.
افراسیابی به كمپین هایی كه در فضای مجازی راه می افتد اشاره كرد و گفت: باید افراد دقت كنند كه اینگونه كمپین ها در راستای چه اهدافی راه اندازی و چه خطراتی آینده افراد و فرزندان ما را در فضای مجازی تهدید می كند.
وی همچنین به راه اندازی برخی كمپین ها در جهت نخریدن محصولات ایرانی كه چندی است در فضای مجازی رایج شده هم اشاره كرد و گفت: بهتر است بجای تحریم كالاهای داخلی در جهت بهینه شدن كیفیت این كالاها تلاش شود چراكه باید به فكر چرخش اقتصاد كشور باشیم و منافع ملی را در همه حال مد نظر داشته باشیم.
به گفته این استاد دانشگاه همیشه نخریدن راحت تر از خریدن است اما به چه قیمت و بهایی؟ متاسفانه برخی افراد در كشور ما منافع آنی را بر دراز مدت و آینده ترجیح می دهند.
افراسیابی در عین حال تصریح كرد: محتوای پیام ها در فضای مجازی و شبكه های اجتماعی هرچه با زبان جذاب، مفید و بدون قصد و غرض مطرح شود در نتیجه مخاطبان بیشتری را بسوی خود كشانده و از این طریق فضای مجازی مدیریت خواهد شد.

** درباره كمپین ها ریشه یابی و پژوهش شود
این استاد دانشكده خبر در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینكه شرایط امروز نوجوانان و جوانان ما متفاوت با دهه های گذشته است، اظهار داشت: آنان در شرایط ایده آل به دنبال تغییرات بوده اند یعنی می خواهند به نوعی ثابت كنند كه ما می توانیم لذا به دیگران اعتماد نمی كنند و خود وارد عمل می شوند.
افراسیابی با اشاره به تشكیل كمپین های اخیر در شبكه های اجتماعی برای نخریدن خودروهای داخلی، گفت: ابتدا باید دید پشت پرده اینگونه كمپین ها چیست؟ چرا بجای تحریم نخریدن خودروهای بی كیفیت چینی، خودروی تولید داخلی كه حاصل فروش آن باعث رونق و شكوفایی اقتصاد كشورمی شود، تحریم می شوند؟
او در عین حال گفت: ‌علاوه بر اهداف و ایده های پشت پرده اینگونه حركت ها، این مهم است كه چرا و چگونه این قدر سریع پیام این گونه كمپین ها گسترش پیدا كرده و چگونه گروه های فشار را ایجاد كرده و با این كار مسئولان كشور را با چالش مواجه می كنند.

** كمپین ها به سمت اصلاح كارها و كالاها بروند
این صاحبنظر در فضای مجازی با بیان اینكه فرصت ها و تهدیدهای فضای مجازی به خوبی در جامعه ما بیان نشده، گفت: فضای مجازی باید در جهت افزایش كیفیت تولید قرار گیرد و نه توقف و جلوگیری ازآن.
افراسیابی تصریح كرد: افرادی كه كمپین راه اندازی می كنند باید به این موضوع توجه داشته باشند، نباید به سمتی حركت كرد كه كارها تعطیل و كالاهای ملی و داخلی تحریم شوند بلكه این كمپین ها باید به سمتی بروند كه كارها و كالاها اصلاح و بر كیفیت آن ها افزوده شود.
وی تصریح كرد: تحریم كالاهای داخلی نتیجه اش جز ركود، تعطیلی، ‌بیكاری، اعتیاد، طلاق، فقر و... نخواهد بود. لذا باید در جامعه مسئولیت های اجتماعی را جدی گرفت و برای توسعه اخلاقیات و تولید پیام های مفید و جذاب در این فضا تلاش شود.

** راه اندازی برخی كمپین ها باهدف خاص
وی خاطرنشان كرد: گاها برخی در گروه هایی عضویت دارندكه اعضای بسیار فراوانی دارد و لذا با انتشار یك پیام به سرعت در فضای مجازی منتشر و تاثیر گذار خواهند بود.
افراسیابی در ادامه صحبت های قبلی كه برخی پیام ها با هدف خاص و جهت دار در فضای مجازی منتشر می شوند، افزود:‌ به عنوان مثال در برخی از گروه ها با اعضای زیاد، گاهی اوقات حتی بحث های قومیتی و نژادی مطرح می شود كه بدون هیچ تردیدی می توان گفت كه پشت پرده اینگونه تحركات رسانه های خارجی و عوامل بیگانه هستند كه هدفشان ایجاد اختلافات قومیتی است.
وی علل اینگونه رویدادها در فضای مجازی را توجه نكردن به سواد رسانه ای و فضای مجازی عنوان كرد و گفت: در این صورت ناخواسته به دام رسانه های خارجی و بیگانگان می افتند.
این استاد دانشگاه تصریح كرد كه همواره در فضای مجازی باید تاكید برآینده، بالا بردن سواد رسانه ای‌، توجه به محتوا و تولید محتوای جذاب و مفید مورد توجه قرار گیرد.
به گفته افراسیابی اگر كودكان، نوجوانان و جوانان را در فضای مجازی به حال خودشان رها كنیم خیلی وقت ها آنها بازیچه یك موضوع قرار گرفته و خواسته و ناخواسته وارد خیلی از موارد از جمله ازدواج های كاذب، قتل، خودكشی و... می شوند لذا بی توجهی به فضای مجازی تنها به بیشتر شدن آسیب ها و تهدیدها منجر می شود.

** جدی گرفتن آینده پژوهشی و آینده نگری فضای مجازی
این استاد دانشگاه در ادامه به راه های مختلف مدیریت فضای مجازی هم اشاره كرد و گفت: جدی گرفتن آینده پژوهشی، اثر سنجی و آینده نگری از مولفه های مهم این مدیریت هستند.
افراسیابی گفت: ‌متاسفانه گاهی اوقات آینده نگری به یك بازی و شوخی تبدیل می شود و برنامه ریزی ها سلیقه ای می شوند.
به گفته وی نیاز است پژوهش ها جدی گرفته شده و سپس اثر سنجی شوند و اطلاع رسانی مناسب و به موقع نیز صورت گیرد.

** لذت مجازی جایگزین لذت واقعی
این استاد دانشكده خبر همچنین به برخی دیگر از مشكلات فضای مجازی و شبكه های اجتماعی اشاره كرد و گفت:‌ در این فضا افراد رفته رفته دست به اقداماتی می زنند كه سلبی است مانند نخریدن،‌نرفتن، همكاری نكردن و...
افراسیابی در عین حال با بیان اینكه فضای مجازی باعث ایجاد فضای بدلی می شود، اظهار داشت: فضای مجازی افراد را به سمتی می برد كه لذت های مجازی كم كم جایگزین لذت های واقعی می شوند به عنوان مثال بجای اینكه افراد به طبیعت و جایی بروند با دیدن مناظر، گل و گیاه، آثار و... خود را با گفتن جملاتی قانع می كنند.
‌
** ورود مجامع علمی به شبكه های اجتماعی
این استاد دانشگاه در ادامه و در بخش سوم سخنان خود با تاكید براینكه باید مجامع علمی به شبكه های اجتماعی ورود كنند، این فضا را با مدیریت دانش می توان به خوبی اداره كرد.
افراسیابی همچنین تاكید كرد كه شبكه های اجتماعی باید در خدمت افزایش مسئولیت اجتماعی قرار گیرند و مردم پیام هایی را تولید كنند تا از این طریق مسئولیت آنها نشان داده شود.
این استاد دانشگاه پیشنهاد كرد كه نشست ها و گفت و گو های تخصصی بیشتری پیرامون فضای مجازی برگزار شود و از این طریق حرف ها شنیده شده و پاسخ های دقیق و كارشناسی شده نیز به مخاطبان ارائه شود و دولت نیز باید بسترهای لازم را برای این منظور فراهم كند.
افراسیابی در خاتمه به نقش تاثیر گذار رسانه ها در تبیین و معرفی آسیب ها و تهدیدها و فرصت های فضای مجازی و استفاده از شبكه های مجازی اشاره و پیشنهاد كرد: در ایرنا بخشی به نام ارتباط مستقیم با مردم با موضوع فضای مجازی و شبكه های اجتماعی ایجاد شود تا این رسانه در سال همدلی رابط بین مردم و دولت قرار گیرد و از این طریق دغدغه ها، حرف ها، پیام ها و خواست های آنها جمع آوری و به مسئولان كشور منعكس شود.
فراهنگ**1355**1569